«دونالد ترامپ نشان داده که مصمم است تا قبل از خروج خود از قدرت، تا جای ممکن اقدام به ایجاد تنش و بحران کند. در این میان، سوالی که ذهن بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران را به خود مشغول کرده این است که آیا وی بر آن است تا در واپسین روز‌های حضور خود در قدرت، جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا را وارد یک درگیری نظامی شدید و پرهزینه در منطقه خاورمیانه کند؟»
همه ما می‌دانیم که ترامپ عمیقا به حمله به ایران فکر می‌کند. در اواسط نوامبر سال ۲۰۲۰، پس از آنکه ترامپ انتخابات آمریکا را به بایدن واگذار کرد، وی در گفتگو با مشاوران ارشد نظامی خود، امکان حمله به تاسسات هسته‌ای جمهوری‌اسلامی ایران را به بحث گذاشت. امری که با مخالفت شدید دستیاران و مشاورانش رو به رو شد. از آن زمان تاکنون، ایالات متحده آمریکا سه مرتبه بمب افکن‌های بی ۵۲ خود را برای انجام ماموریت عازم خلیج فارس کرده است. جالب توجه‌ترین اقدام آمریکا در این زمینه، به پروازآوردن بمب افکن‌های بی ۵۲ به طور مستقیم از ایالت داکوتای شمالی به سمت خلیج فارس بود که حدودا ۳۰ ساعت به طور انجامید. این اقدام در تاریخ ۲۹ دسامبر سال ۲۰۲۰ روی داد.
استفاده از بمب افکن‌های بی ۵۲، یکی از شیوه‌های سنتی است که رهبران آمریکایی از آن برای ارسال پیام هشدار آمیز به دشمنان این کشور استفاده می‌کنند. در واقع، رهبران آمریکایی از طریق استفاده از بمب افکن‌ها سعی دارند تا پیغام اراده و قاطعیت آمریکا را به دشمنان این کشور ارسال کنند. با این همه، بسیاری بر این باورند که واشنگتن از طریق به پرواز درآوردن بمب افکن‌های بی ۵۲ در خلیج فارس سعی دارد تا با اقدامات به گفته آنها انتقام‌جویانه جمهوری اسلامی ایران در سالگرد ترور ژنرال سلیمانی (به دست نیرو‌های آمریکایی) در عراق، مقابله کند و احتمال انجام این قبیل اقدامات را تا جای ممکن کاهش دهد.
ایران از همان روز‌های ابتدایی ترور ژنرال سلیمانی نشان داده که در انتقام گرفتن مصمم است. امری که هم برای ترامپ و هم بایدن، موضوعی جدی است و باید با دقت به تحلیل و ارزیابی آن پرداخت. این مساله چالشی بزرگ برای ایالات متحده آمریکا است. ترامپ در جریان ترور سردار سلیمانی، رویکرد نادرستی را اتخاذ کرد و عملا موجب شد تا ایران ابتکار عمل را به دست گیرد و بتواند پایگاه عین الاسد را موشک باران کند. اقدامات ترامپ نظیر اینکه تهدید به حمله به مراکز فرهنگی ایران کرده نیز کاملا غیرسازنده بود و به منافع و وجهه آمریکا آسیب رساندند.
از سویی، اقدامات ترامپ علیه توافق برجام نیز مخرب و غیرسازنده بودند. اگر توافق برجام به زعم ما آمریکایی ها، ناقص بود، با این حال، تنها ابزاری بود که ما در اختیار داشتیم تا تحرکات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را رصد کنیم. با این همه، ترامپ با پشت پا زدن به توافق برجام و خارج کردن یکجانبه آمریکا از این توافق، عملا به ایران اجازه داد تا بتواند بار دیگر با مقصر معرفی کردن آمریکا به عنوان ناقض اصلی این توافق، فعالیت‌های هسته‌ای خود را از سر گیرد و دلیل اصلی آن را هم بدعهدی‌های آمریکا معرفی کند.
تحرکات نظامی دولت ترامپ در منطقه خلیج فارس، به هیچ عنوان برای آمریکا بازدارندگی ایجاد نمی‌کنند. این مساله حتی در داخل دولت آمریکا نیز به خوبی روشن شده است. با این همه، برخی به طرح این گمانه زنی می‌پردازند که شاید دونالد ترامپ بخواهد قبل از خروج از قدرت، دست به یک ماجراجویی نظامی علیه ایران بزند و از این طریق، حواس افکارعمومی را کاملا پرت کند. در این میان، مساله این نیست که آیا ترامپ می‌تواند یکچنین کاری را انجام دهد یا خیر. بر اساس قانونی اساسی آمریکا، ترامپ تا روز ۲۰ ژانویه که قرار است مراسم تحلیف بایدن برگزار شود، به عنوان رئیس‌جمهورآمریکا، از قدرت اجرایی برخوردار است و می‌تواند کار‌های زیادی انجام دهد. سوالِ درست در این میان این است که چرا ترامپ در لحظات پایانی حضور خود در قدرت سعی خواهد کرد که علیه ایران تنش آفرینی کند و اگر به واقع قرار است چنین تصمیمی بگیرد، از این اقدامِ خود، به دنبال چیست؟
پاسخ به این پرسش با توجه به شناختی که همه ما از ترامپ و شخصیت او داریم کاملا روشن است: ترامپ اگر قرار باشد یک چنین کاری انجام دهد صرفا به این دلیل به آن دست خواهد زد، زیرا آن را در راستای اهداف و منافع خود می‌بیند.
ترامپ با ماجراجویی علیه ایران، می‌تواند برای آخرین مرتبه، ژست فرمانده کل نیرو‌های نظامی آمریکا را به خود بگیرد. اگر ترامپ تصمیم بگیرد بر علیه ایران دست به ماجراجویی بزند، دستوراتی را صادر خواهد کرد و درود و احترامِ ظاهریِ زیادی به سمت او سرازیر خواهد شد. امری که حقیقتا برای وی لذت بخش است و او نمی‌تواند در برابر آن مقاومت کند. ترامپ تاکنون بار‌ها و بار‌ها در موقعیت‌های مختلف نشان داده که هرکجا دچار شکست شود (از قضیه دیوار مرزی با مکزیک گرفته تا بی کفایتی در مقابله با بحران شیوع ویروس کرونا در آمریکا)، رو به صدور دستورات نظامی و فرمان‌های اجرایی می‌آورد که دیگر بخش‌های دولت آمریکا نتوانند در برابر آنها اقدامی انجام دهند.
اگر ترامپ بخواهد علیه ایران جنگ راه بیندازد، این اقدام حقیقتا به ماندن او در قدرت ختم نخواهد شد. ترامپ حتی هنوز هم نفهمیده که همه، حتی نزدیک‌ترین متحدان سیاسی و حزبی اش نیز بر شکست او در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا صحه گذاشته‌اند و وی عملا راهی برای ترک قدرت ندارد. با این حال، عده‌ای بر این باورند که اقدام ماجراجویانه ترامپ علیه ایران می‌تواند آخرین حرکت او در انتقام گرفتن از مردم آمریکا باشد. همان مردمی که در جریان انتخابات ۲۰۲۰ به وی یک نَه بزرگ گفتند. از طرفی، ترامپ یکچنین اقدامی را به نوعی، ایجاد مشکل برای بایدن و مقدمه‌ای برای بحران سازی و شکست وی می‌بیند. ترامپ حق ندارد که جنگی دیگر را در خاورمیانه به راه بیندازد. او اکنون باید در مقابل مردم آمریکا بایستد و در مورد اقدامات مخرب خود در دوره چهار ساله حضورش در قدرت، توضیح دهد.
*تام نیکولاس، وی نویسنده و تحلیلگر ارشد نشریه آتلانتیک است.
