قلم‌نیوز:چراکه اجرای قانون مالیات بر عایدی
سرمایه عامل موثری در افزایش فعالیت‌های تولیدی بوده و از سوی دیگر نوسانات
قیمتی در حوزه مسکن، خودرو، ارز و طلا را نیز مهار می‌کند. این قانون در
حالی تصویب شد که کشور طی سال‌های اخیر با حجم بالای تقاضا و معامله در
حوزه‌های مختلف برای کسب سود روبه‌رو بوده و حالا گفته می‌شود که تصویب این
طرح پایانی بر معامله واسطه‌گران خواهد بود.
روز
چهارشنبه، نمایندگان مجلس کلیات طرح «مالیات بر عایدی سرمایه» را تصویب
کردند. طبق طرح جدید از این پس طبق مدت تملک، اگر فردی ارز، مسکن و خودرو
خریداری و سپس اقدام به فروش آن کند، باید از محل سود این معامله، بخشی را
به عنوان مالیات به دولت پرداخت کند. بر اساس این طرح نرخ مالیات در این
طرح، بستگی به نوع دارایی و مدت زمان نگه داری آن دارد. به عنوان نمونه
مالیات بر عایدی سرمایه در حوزه املاک به این صورت خواهد بود که نگهداری یک
ملک کمتر از یک سال، مشمول ۴۰ درصد مالیات بر عایدی سرمایه می‌شوند. با
نگهداری املاک بیش از یک سال، سالانه ۳ واحد درصد از نرخ مالیات بر عایدی
سرمایه کم می‌شود و از سال دوازدهم به بعد، با نرخ ثابت ۴ درصد مشمول
مالیات می‌شوند. این در حالی است که صاحبان اراضی بایر نیز باید معادل ۴۰
درصد مالیات بر عایدی سرمایه بپردازند.
در
حوزه خودرو به این صورت است که، نگهداری انواع خودرو در مدت زمان کمتر از
یک سال، معادل ۳۰ درصد مشمول مالیات می‌شود و در صورت نگهداری بیش از یک
سال، سالانه ۱۰ واحد درصد از نرخ مالیات کم و مالیات مربوطه از سال چهارهم
به بعد با نرخ ثابت صفر درصد محاسبه می‌شود.
نگهداری
طلا، ارز، جواهرآلات و سایر دارایی‌هایی نیز مشمول این طرح خواهد بود. بر
این اساس، خرید و فروش طلا در مدت زمان کمتر از یک سال، مشمول ۳۰ درصد
مالیات، کمتر از ۲ سال مشمول ۲۰ درصد مالیات و بیش از ۲ سال مشمول ۱۰ درصد
مالیات بر عایدی سرمایه است.
موافقان و مخالفان طرح مالیات بر عایدی سرمایه
بر
اساس گزارشی از تسنیم محمدحسین فرهنگی، نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو
در مخالفت با طرح مالیات بر عایدی سرمایه، در مجلس شورای اسلامی در جلسه
علنی روز (چهارشنبه، 5 خرداد) قوه مقننه گفته است: «طی سال‌های اخیر برخی
قصد داشتند مجوز دریافت مالیات بر عایدی سرمایه را از مجلس بگیرند تا به
امروز در این زمینه موفق نبودند. مالیات بر عایدی سرمایه در کشورهایی که
اقتصاد با ثبات دارند تاثیر خوبی دارد اما در کشوری که با تحریم و تورم
درگیر است اثرات منفی به بار می‌آورد. آوردن الفاظی مانند سوداگری باعث
نادیده گرفتن فشار مضاعف بر مردم نمی‌شود، این طرح افزایش قیمت خودرو، طلا و
ارز را به همراه دارد.»
محمد
صفائی ،نماینده گناباد نیز در مجلس شورای اسلامی در جریان رسیدگی به طرح
مالیات برعایدی سرمایه و در موافقت با آن گفت: «در حال حاضر نظام مالیاتی
با در نظر گرفتن مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر عملکرد در حال تنبیه
کردن تولیدکننده است. سوداگران هیچ مالیاتی پرداخت نمی‌کنند که موجب افزایش
فاصله طبقاتی و فقر شده است. این مالیات عایدی بر سرمایه بر زمین، مسکن،
خودرو، طلا و ارز است اما در حدی که برای مصرف و نیاز خانواده‌ها باشد، 100
درصد معاف از مالیات خواهد بود. برخی افراد 700 خانه دارند و یا در جریان
ثبت‌نام خودرو بیش از 6 هزار خودرو ثبت‌نام کردند و میلیاردها تومان در
جریان آن سود کردند اما یک ریال نیز مالیات نمی‌دهند لذا این طرح باعث سوق
دادن سرمایه به سمت تولید خواهد شد و ایران را که در حال حاضر تبدیل به
بهشت سوداگران شده است به سمت افزایش تولید می‌برد.»
عبدالعلی
رحیمی، نماینده سروستان نیز در مخالفت با گزارش کمیسیون اقتصادی در مورد
طرح قانون مالیات بر عایدی سرمایه، گفت: «یکی از مشکلات در مجلس فعلی موضوع
طرح‌های متعددی است که بدون توجه به اصلاح قوانین قبلی مطرح می‌شود به
اندازه کافی قانون داریم اگر بتوانیم آنها را اصلاح کنیم تاثیر بیشتری
دارد. طرح مالیات بر خانه‌های خالی طی جلسات اخیر مصوب شد که بسیاری از
موارد این دو طرح یکسان هستند، اگر قرار است طرح مالیات بر عایدی سرمایه،
سرمایه‌ای را از بخش‌های اراضی کشاورزی و مسکونی، خودرو و باغ شهرها به سمت
تولید هدایت کند باید محل مصرف آن مشخص باشد. این طرح نه تنها مانع از
حرکت نقدینگی به سمت بخش‌های مسکن و خودرو نمی‌شود بلکه قیمت آنها را نیز
افزایش می‌دهد.»
به شرط‌ها و شروط‌ها
علی
مروی، کارشناس اقتصادی صداوسیما و استاد دانشگاه در خصوص تصویب طرح مالیات
بر عایدی سرمایه به «ابتکار» می‌گوید: این طرح موافقان و مخالفانی دارد،
هر دو گروه صحبت‌های صحیحی درخصوص این طرح مطرح می‌کنند. آنهایی که به
مالیات بر عایدی سرمایه رای مثبت داده‌اند معتقدند که این طرح می‌تواند
مانع از سوداگری و دلالی شود. قطعا اگر طرحی که روی کاغذ آمده به درستی
انجام شود تاثیرات مثبتی در جلوگیری از دلالی و سوداگری خواهد داشت، مانع
از هزینه‌های فعالیت‌های غیرمولد می‌شود و در انتها سبب رونق تولید خواهد
شد.
وی
می‌افزاید: اما عده‌ای مخالف این طرح هستند و این گروه هم تحلیل درستی از
این طرح دارند. به هر حال تجربه مالیات بر ارزش افزوده نشان داد تا
زمانی‌که زیرساخت‌های اخذ مالیات در کشور آماده نباشد حتی اگر بهترین
قانون‌ها هم تصویب شود نتیجه مطلوب دریافت نخواهیم کرد.
این
کارشناس اقتصادی صداوسیما اظهار می‌کند: به هرحال برای کاهش سوداگری باید
از یک جایی شروع کرد و اگر به این روال ادامه دهیم هیچ‌گاه زیرساخت‌های
مالیاتی فراهم نمی‌شود. بنابراین تصویب این قانون می‌تواند اثر مثبت در
اقتصاد داشته باشد اما به شرط اینکه اجرای این قانون یک زمان‌بندی کاملا
مشخصی داشته باشد و ترک فعل را به طور کامل معنی کنند. به عبارتی روشن‌تر
یعنی بگویند چه اقدامی از سوی سازمان امورمالیاتی و نهادهای مرتبط موجب ترک
فعل می‌شود. اگر چنین ضمانت‌هایی داشته باشیم شاید بتواند زیرساخت‌های
مالیاتی را تا حدودی کامل کند و اثر خوبی هم در اقتصاد داشه باشد.
مالیات تاثیری در تورم نخواهد داشت
این
استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که آیا مالیات بر عایدی سرمایه تاثیری
بر تورم خواهد اشت یا خیر، می‌گوید: من معتقدم تورم مالیات‌ها به همان
اندازه‌ای خواهد بود که به آن ضریب اضافه می‌شود. می‌گفتند مالیات ارزش
افزوده سبب گرانی می‌شود اما در واقع مالیات ارزش افزوده نسبت به تورمی که
وجود داشت اثر آنچنانی نداشت. من معتقدم مالیات‌ها در کشور ما اثری بیش از
نرخ مالیاتی در تورم نخواهند داشت.
وی
می‌افزاید: در کشورهای دیگر وقتی چنین تصمیماتی گرفته می‌شود یک ضریب
فزاینده‌ای دارد که این ضریب فزاینده ممکن است موجب تورم و یا کاهش رشد شود
اما متاسفانه چون ساختار تورم در کشور ما پیچیده بوده و ریشه‌های تورمی
متعدد است یک تغییر مالیاتی نمی‌تواند اثر قابل توجه‌ای را در تورم به وجود
بیاورد.
مالیات ابزاری لازم برای کاهش دلالی است
مروی
در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه آیا راهکار دیگری برای پایان دادن به
واسطه‌گری در اقتصاد ایران وجود دارد، می‌گوید: قطعا راهکارهای متعددی
برای پایان دادن به سوداگری و دلالی وجود دارد اما در مجموعه سیاست‌ها هر
راهکاری هم که داشته باشیم حتما ابزار مالیاتی وجود خواهد داشت. مثلا اگر
نظام و شبکه توزیع شفافی داشته باشیم می‌توانیم واسطه‌های اضافی را حذف
کنیم و راهکارهای مشابه‌ای نیز برای کاهش دلالی وجود دارد اما همانطور که
اشاره کردم مجموعه سیاست‌هایی که برای تنظیم معاملات اقتصادی درنظر گرفته
می‌شود حتما ابزار مالیاتی را در بر خواهد داشت.
وی
در پایان می‌گوید: ابزاری مانند مالیات بر عایدی سرمایه قطعا بر روی کاغذ
خوب خواهد بود اما در عمل با شک‌وشبه و ابهام همراه است و با این وجود چاره
دیگری نیست و باید اشکلات در این زمینه را از بین ببریم تا به نتیجه
دلخواه برسیم.
منبع: ابتکار
