روایت همتی از دست‌های پشت پرده افزایش قیمت ارز

به گزارش قلم، عبدالناصر همتی در برنامه نگاه یک، ضمن تشریح مهمترین مسائل پولی، ارزی و بانکی، درباره چرایی گره خوردن معیشت مردم با ارز به بیان توضیحاتی درباره این بازار پرداخت و اظهار داشت: معیشت دغدغه مسوولان و دست اندرکاران امور اقتصادی کشور است. البته تحریم بسیار شدید و حداکثری به قول خودشان بر کشور اعمال شده است که روی معیشت تاثیر می گذارد.
 
وی با اشاره به عملکرد ترامپ در سال گذشته و امسال افزود: هدف اصلی اینها این بود که با بهم زدن نرخ ارز که بستگی با درآمد نفتی و مبادلات بین المللی پولی دارد، قیمت ارز را به ارقام نجومی مورد نظر خودشان برسانند و هنوز هم می گویند.
 
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه نرخ ارز آثار مستقیم بر زندگی مردم دارد و عمده فشار به طبقه متوسط و پایین وارد می شود، گفت: طبقات بالا در این شرایط وضع شان بهتر هم می شود؛ این مهمترین دغدغه دولت است و تلاش ما این است که فشار به گروه های متوسط و ضعیف جامعه کم شود. ما هیچ وقت نمی گوییم شرایط خوب است بلکه اجازه نمی دهیم شرایط بدتر شود.
 
وی به توییت ترامپ مبنی بر بازگرداندن عظمت ایران اشاره کرد و گفت: عظمت ایران وجود داشت و آقایان شاید ندیده بودند.
 
* نقش دولت در افزایش نرخ ارز "تقریباً هیچ" است
 
همتی درباره اظهاراتی مبنی براینکه دولت عامل اصلی افزایش قیمت ارز است، تصریح کرد: دولت تقریباً هیچ نقشی در افزایش نرخ ارز ندارد؛ این اظهارات غلط است.
 
رئیس کل بانک مرکزی با تأکید بر تأمین ارز کالاهای اساسی با ارز 4200 تومانی گفت: در کشور قیمت های نسبی حاکم است، وقتی قیمت دلار بالا برود همه چیز گران می شود. اطمینان به مردم می دهم که هر زمان جناب رئیس جمهور و مقام معظم رهبری با من صحبت کردند تاکید بر کاهش بیشتر قیمت ارز و تقویت ارزش پول ملی داشتند.
 
 وی افزود: شرایط به همین حالت نمی ماند و حتماً بهتر می شود؛ این دوران سپری می شود. هر چقدر بتوانیم قیمت ارز را کاهش می دهیم.
 
همتی درباره نقش شبکه دلالی برای جلوگیری از کاهش نرخ ارز تصریح کرد: این تلاش ها فقط در داخل کشور نیست بلکه در خارج کشور نیز توطئه هایی برای افزایش قیمت ارز می کنند. در هرات، دبی و سلیمانیه این گروه ها هستند. در شرایطی که هیچ مشکلی نداریم این فشارها به بازار نوسان میدهد. البته بانک مرکزی اجازه تحقق هدف این گروه ها را نمیدهد.
 
رئیس کل بانک مرکزی، تاکید دارد : بانک مرکزی با این هدف سیاست گذاری می کند که اجازه آربیتراژ قیمتی در بازار ندهد. هر زمان جوی ناشی از فضای سیاسی در بازار حاکم شد اجازه ندادیم گروه هایی که دنبال افزایش قیمت ارز هستند، به هدف خودشان برسند.
 
* 13 هزار تومان ارزش ذاتی قیمت دلار نیست
 
وی با تاکید براینکه 13 هزار تومان را ارزش ذاتی قیمت ارز نمی داند، به مردم توصیه کرد: کسانی که در این کار نیستند در ارز سرمایه گذاری نکنند؛ البته خوشحالم که مردم عادی اصلاً در این بازار نیستند و عده ای نوسان گیر تلاش هایی برای افزایش قیمت ارز می کنند.
 
همتی تاکید کرد که میزان ذخایر اسکناسی دلار ایران در 5-6 سال گذشته بی سابقه است.
 
او در پاسخ به سوالی راجع به چند نرخی بودن ارز که زمینه برخی سواستفاده ها را فراهم می کند، خاطرنشان کرد: به عنوان کسی که اقتصاد خوانده ام معتقدم که باید ارز تک نرخی باشد ولی شرایطی که داریم و نمیتوانم توضیح دهم چرا که دشمن سواستفاده می کند موجب شده که در این شرایط تک نرخی نکنیم. ما راجع به همین کالاهای اساسی هم خیلی بحث کردیم که کدام نرخ باشد، ولی نگرانی مان این بود که نباید این کالاها رها شوند.
 
* نمی توانیم قیمت ارز کالاهای اساسی را الان آزاد کنیم
 
رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد: ما در شرایط جنگ اقتصادی هستیم و نمیتوانیم مانند شرایط عادی رفتار کنیم و مثلا نرخ ارز را برای کالاهای اساسی آزاد کنیم.
 
همتی در ادامه سخنان خود خاطرنشان کرد: هر وقت احساس کنیم زمان مناسب است و بتوانیم این کار را انجام بدهیم، به سمت تک نرخی شدن قیمت ارز پیش خواهیم رفت. هرچند الان نرخ نیمایی ارز به نرخ آزاد آن خیلی نزدیک است. این اختلاف قیمت فعلی به دلیل هزینه مبادلاتی ارز است.
 
وی درباره ارز 4200 تومانی نیز توضیح داد:آنچه سال قبل اتفاق افتاده جز در قیمت گوشت و مرغ که در آخر هم نفهمیدیم که چطور شد که اینقدر قیمت افزایش یافت، میانگین کالاهای مشمول 4200 در سال گذشته 40 درصد و غیرمشمول 98 درصد رشد داشته است. 
 
همتی ادامه داد: اینکه میگویند فساد رخ داده بحث دیگری است و می تواند در نیمایی هم اتفاق بیفتد و بحثش چیز دیگری است. بنابراین آن 40 درصدی که کالاهای مشمول به طور میانگین رشد کرده، کمک کرد به وضع معیشتی مردم. ولی بله در میانه آن برخی سواستفاده کردند که باید بررسی و برخورد شود. سیستم نظارتی ما قوی نبوده که البته دارد قوی می شود.
 
رئیس کل بانک مرکزی درباره حذف ارز 4200 تومانی نیز گفت: الان در برخی مسائل این اتفاق افتاده البته موضوعاتی مانند دارو فرق می کند و باید گونه ای دیگر رفتار کرد. الان نیز فقط 3 میلیارد دلار ارز 4200 تامین می شود و ما چون نمیخواهیم شوک قیمتی داشته باشیم،‌ این موضوع درباره این 3 میلیارد دلار که عدد زیادی نیست ادامه می یابد.
 
* دولت نمی خواهد شوک قیمتی دیگری داشته باشیم
 
همتی تاکید کرد که دغدغه دولت این است که شوک قیمتی دیگری را تجربه نکنیم.
 
وی در پاسخ به سوالی درباره بازار متشکل ارزی نیز گفت که این بازار به ارز 4200 ارتباطی پیدا نمی کند و خاطرنشان کرد:‌البته بحث مربوط به اختصاص ارز 4200 به کالاهای اساسی موضوع بانک مرکزی نیست بلکه مربوط به وزارت صنعت و معدن و تجارت است و بانک مرکزی در این خصوص فقط مجری است.
 
همتی با تأکید بر اینکه هدف بازار متشکل ارزی واقعی شدن قیمت ارز، گفت: هدف این است که محوریت به بازار تهران برگردد و این بازار محور تعیین نرخ شود. عرضه و تقاضای صرافی ها در این بازار انجام خواهد شد.
 
وی با بیان اینکه در بازار متشکل ارزی خرید و فروش ها شفاف می شود، تصریح کرد: نیما فقط حواله است و بازار متشکل فقط اسکناس است؛ در آینده این دو بازار بهم نزدیک خواهد شد البته الان نمی توانند با هم یکی شوند ولی در بلندمدت یا میان مدت حتماً می توانند.
 
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد:‌بانک مرکزی تمام امور مربوط به راه اندازی بازار متشکل ارزی را انجام داده است؛ شرکت هم اکنون درحال انجام امور اجرایی است؛ برخی بانک ها آمادگی نداشتند، آموزش برای صرافی ها شروع شده است. این بازار در آینده نزدیک و بدون نقص راه می افتد و سرو سامانی به نرخ های کوچه بازاری میدهد.
 
این مقام مسئول در دولت دوازدهم به فشارهای وارده به بانک مرکزی برای از بین بردن سیستم نیما اشاره کرد و گفت: نرخ در نیما آزاد است و با توافق طرفین خرید و فروش انجام می شود. در این سامانه همه چیز شفاف و آنلاین قابل مشاهده است.
 
رئیس کل بانک مرکزی همچنین از راه اندازی سامانه تکمیلی نیما با عنوان سامانه ایفای تعهدات واردات خبر داد و توضیح داد که این سامانه به سامانه جامع تجارت وصل خواهد بود و باعث شفافیت خواهد شد.
 
همتی تاکید کرد: اگر تا به حال بازار متشکل ارزی عقب افتاده است به خاطر این است که بنده خواستار حداقل هایی هستم و هر زمان این حداقل ها درست شد، حتماً بازار متشکل ارزی بدون نقص راه اندازی خواهد شد.
 
* پرونده 150 صادرکننده متخلف روی میز دستگاه قضاست
 
وی درباره وضعیت بازگشت ارز صادراتی گفت: تشکر می کنم از صادرکنندگانی که در این جنگ اقتصادی بزرگترین خدمت را به مردم و کشورشان کرده و ارز خود را به کشور بازگردانده اند. اما 150 شرکت و شخص حقیقی هستند که با 4 میلیاد دلار صادرات حتی یک دلار هم به کشور برنگردانده اند. اسامی این شرکت ها و اشخاص حقیقی در اختیار قوه قضائیه قرار گرفته و پرونده های آنها در دستگاه قضا بررسی می شود.
 
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه درباره کسری بودجه در صورت ادامه فشارهای امریکا گفت: طبیعی است که کاهش درآمد نفتی بر بودجه تاثیر بگذارد اما هدف عمده ما افزایش صادرات نفت به روش های غیرمتعارف است. علاوه بر درآمد نفت،‌برداشت از صندوق توسعه ملی و اوراق خزانه برای شرایط ضروری در نظر گرفته شده است.
 
همتی از بازار باز نیز بعنوان ابزار مهم بانک مرکزی برای جلوگیری از پولی کردن کسری بودجه یاد کرد و افزود: انشالله با هماهنگی دستگاه های مرتبط طوری عمل می کنیم که لطمه ای به بازار اوراق نخورد.
 
این مقام مسئول در بانک مرکزی گفت : امسال اجرای عملیات بازار باز را نیز در نظر داریم عملیاتی کنیم که این ابزار به به عنوان یک سیاست پولی در همه بانک های مرکزی در دنیا اجرایی می شود به طوری که وقتی اوراق خرید می شود نرخ ها سقوط می کند و وقتی به فروش می رسند نرخ ها افزایش پیدا می کند.
 
وی افزود : با هماهنگی شواری هماهنگی اقتصادی و کمک مجلس در تصویب قوانین مورد نیاز و تایید رهبری اهداف مورد نظر بانک مرکزی را در جهت متعادل سازی بازار و کاهش نوسان ها به کار می گیریم تا آرامش در بازار تقویت  شود.
 
وی درباره اینستکس هم گفت: تا به حال عمل جدی از سوی اروپایی ها صورت نگرفته است. ما سامانه ساتما که مربوط به قسمت ایران است را تشکیل داده ایم و مذاکراتی انجام داده ایم. ولی این قرار نیست معجزه کند بلکه قرار است مبادله ای صورت بگیرد. البته اخیراً پیغام های داده اند که می خواهیم عملیاتی کنیم.
 
همتی در خصوص اینکه آیا اروپایی ها در این حوزه همکاری می کنند؟ افزود: ما اصلا منتظر اروپایی ها نیستیم و کار خودمان را می کنیم.  البته اگر انجام دهند کار خوبی است ولی ما منتظر(معطل) آنها نیستیم.
 
رئیس کل بانک مرکزی درباره موضوع قدیمی و مهم اصلاح ساختار نظام بانکی نیز گفت که بعضی فکر میکنند ما درباره بانکها برنامه ای نداریم درحالیکه اینطور نیست بلکه ما اولویت بندی کرده ایم مسائل کشور را. با توجه به وضعیتی که داریم نمیتوانیم قاعدتا همه را فوری انجام بدهیم. البته من  دوست داشتم که خیلی فوری همه اینها را حل کنیم ولی خب نمی شود. یا مثلا درباره بدهی دولت به نظام بانکی ما نمیتوانیم الان دولت را تحت فشار قرار بدهیم که بیا و بدهی ات را بپرداز،‌ چون دولت خودش الان مشکل دارد.
 
همتی ادامه داد: هدف ما این است که ناترازی بانکها را از بین ببریم و بعد عملیات بازار باز را انجام دهیم. این موضوع زمان می برد. نمیتوان گفت که شش ماهه این کار را انجام می دهیم. وی تصریح کرد: انشاءالله اتفاقاتی نظیر کاسپین دیگر رخ نخواهد داد.
 
* هشدار همتی به بانک‌های متخلف: با بی انضباطی برخورد می کنیم
 
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: اقداماتی را درباره هزینه ها و درآمدهای بانکها انجام دادیم تا به تدریج ناترازی بانکها کاهش پیدا کند.  همتی همچنین گفت که سال 97 با همه  نوسانات کل رشد نقدینگی ما یک درصد بیشتر از سال 96 بوده است.
 
وی گفت: یکی دو بانک الان در حال تخلف هستند ولی فکر نکنند که ما نمیدانیم بلکه ما با بی انضباطی برخورد خواهیم کرد و کوتاه نمی آییم.
 
رئیس کل بانک مرکزی درباره فروش اموال مازاد بانکها تصریح کرد: سازوکار خوبی برای فروش اموال مازاد در دولت تصویب شد و حتی خصوصی ها نیز می توانند از آن پیروی کنند.
 
وی رقم اضافه برداشت بانک‌ها را در حال حاضر مطلوب دانست و افزود: از تیرماه سال گذشته تاکنون اضافه برداشتی نبود و اگر هم الان وجود دارد به دلیل ناترازی بانک ها است که برای مدیریت آن نیز سرپرست تعیین کردیم که دیگر افزایش نیابد. الان بانک ها به سمت بازار بین بانکی رفته اند که سال گذشته همین موقع 32هزار میلیارد تومان در این بازار تامین شد بود که طبق آمار امروز 72 هزار میلیارد تومان شده که بانک ها به جای قرض گرفتن از بانک مرکزی، از یکدیگر می‌گیرند.
 
رئیس کل بانک مرکزی تصریح کرد: در خرداد ماه بخش مسکن نسبت به ماه قبل از آن 4.5 درصد رشد داشته و نسبت به ماه مشابه سال قبل 104 درصد رشد داشته است. نرخ رشد مسکن البته الان کاهنده شده و معالات مسکن نیز 50 درصد افت کرده و افزایش نرخ مسکن به بن بست خورده و پیش بینی می کنم تا حدودی نرخ ها بازگردد.
 
وی گفت: باید بپذیریم که به دلیل قیمت های نسبی در بازار بخشی از افزایش نرخ ها اتفاق افتاد. درباره مسکن باید گفت ساخت و ساز کمتر شده و وام خرید الان نمی‌توانیم بدهیم و وام ساخت می دهیم و قابلیت تبدیل به خرید می تواند داشته باشد که نسبت به قبل 60 درصد بالا رفته است.
 
* موضع بانک مرکزی برای مالیات سکه چیست؟
 
رئیس کل بانک مرکزی درباره مالیات بر عایدی، اظهار داشت: مالیات درآمد چه اتفاقی چه غیر اتفاقی باید پرداخت شود و به سازمان امور مالیاتی ارتباط دارد که با برنامه ریزی مالیات بر عایدی را دریافت کند. ما به فرار مالیاتی عادت داریم.
 
همتی درباره مالیات برسکه گفت: خیلی ها انتقاد کرده اند که بانک مرکزی قول داده بود مالیات نمی گیرد و الان دارند می گیرند؛ بانک مرکزی قول داده بود مالیات ارزش افزوده نمی گیرد و آنچه الان وزارت اقتصاد دارد می گیرد،‌مالیات عایدی سرمایه است.خیلی ها می گویند باید از تمام کسانی که درآمد دارند مالیات بگیرند، شاید در این مورد اختلاف نظرهایی داشته باشیم ولی مسئول این کار وزارت اقتصاد است اما به بانک مرکزی انتقاد می کنند.
 
* رئیس کل بانک مرکزی چقدر حقوق می گیرد؟
 
او درباره حقوق دریافتی خود گفت: من دانشیار دانشگاه تهران هستم و حقوق دانشگاه را دریافت می کنم و به دلیل اینکه اعلام شده مقامات 9 میلیون و 900 هزار تومان دریافت می کنند، مابه التفاوت این میزان که حدود یک میلیون تومان است از سوی بانک مرکزی پرداخت می شود که در سال جدید به دلیل افزایش حقوق دانشگاه ها، دیگر پرداختی از سوی بانک مرکزی صورت نخواهد گرفت.