اکنون و تا پایان هفته گذشته ۹ روز کاری از فعالیت بورس تهران درسال جدید می‌گذرد، ۹ روزی که تنها یک روز آن شاخص مثبت بود و درهشت روز دیگر قرمز رنگ بود، به‌طوری که درهمین روزها شاخص کل بورس یک کانال عقب نشسته و از۱,۳ به کانال ۱.۲ میلیون واحد رسیده است. یعنی کانالی که بورس تهران با قدرت دراواخر خرداد ماه ۹۹ آن را فتح کرد و با سرعت بالایی مابقی کانال‌ها را یکی پس از دیگری فتح کرد.
درحالی که درمدت مشابه سال گذشته، تمام روزهای کاری بورس تهران مثبت بود و با وجود جو مثبتی که دربازار شکل گرفته بود و انبوه سرمایه‌گذارانی که راهی این بازار شده بودند، درحال دورخیز برای ثبت بالاترین رکورد تاریخی خود بود، اما به‌دنبال اتفاقاتی که از ۲۰ مرداد ماه سال گذشته دراین بازار افتاد، چهره بورس درسال ۱۴۰۰ کاملاً متفاوت شده است.
افت ۴,۴ درصدی شاخص
در۹ روز کاری بورس تهران یعنی تا ۱۸ فروردین ماه، شاخص کل با افت ۵۷هزار و
۷۹۷ واحدی برابر با ۴,۴ درصد همراه شده است. بدین ترتیب درحالی که شاخص کل
درآخرین روزکاری سال گذشته عدد یک میلیون و ۳۰۷ هزار و ۷۰۷ واحد را نشان
می‌دهد، در روز ۱۸ فروردین به یک میلیون و ۲۴۹ هزار و ۹۱۰ واحد رسیده است.
البته بررسی شاخص کل هم وزن درهمین مدت نشان می‌دهد که وضعیت این شاخص که گویای رشد بیشتر شرکت‌های کوچک بازار است، بهتر بوده است، هرچند که این شاخص نیز درمجموع در دو هفته نخست امسال با افت ۶۱ صدم درصدی مواجه شده است، اما مقایسه این افت با ۴,۴ درصدی که شاخص کل عقبگرد کرده است، حاکی از اقبال بیشتر سهامداران به شرکت‌های کوچک بازار است. برهمین اساس در۹ روز کاری امسال، شاخص کل هم وزن سه روز مثبت و شش روز منفی داشته است. این شاخص درآخرین روز کاری پارسال ۴۳۹ هزار و ۸۰۱ واحد بوده که پس از سه روز افزایشی رو به کاهش گذاشت و درنهایت در روز ۱۸ فروردین به ۴۳۷ هزار و ۱۱۴ واحد رسید.
درهمین ایام، ارزش بازار بورس تهران نیزافت قابل توجهی کرده است. بعد ازآنکه ارزش بازار در روزهای اوج بازار به ۷۰۰۰ هزار میلیارد تومان هم رسیده بود، درپایان سال به ۵۲۲۲ هزارمیلیارد تومان رسید. اما همزمان با افت شدید معاملات ارزش بازار بورس تهران در روز ۱۸ فروردین به ۴۹۹۴ هزارمیلیارد تومان افت کرده است. براین اساس ارزش بازار بیش از ۲۲۸ هزارمیلیارد تومان و معادل ۴,۳ درصد کاهش نشان می‌دهد. درسال گذشته ارزش بازار با وجود افت و خیزهای بسیار زیادی که داشت درنهایت ۳۳۴۹ هزارمیلیارد تومان رشد کرد.
بازار درانتظار
درحالی که بازار سهام ایران، درحال انتظارکشیدن است تا تکلیف تحولاتی
مانند مذاکرات برجام و همکاری ایران و چین به نتیجه عملیاتی برسد، بیش از
سایر بازارهای دارایی تأثیر منفی پذیرفته است. دربازار ارز به‌عنوان یکی از
اصلی‌ترین متغیرهایی که تأثیر مستقیمی بر شاخص بورس دارد، دلار با نوسانات
محدودتری همراه است به گونه‌ای که بعد از یک افت طی روزهای اخیربتدریج
درحال صعود است و در روز ۱۹ فروردین ماه نسبت به آخرین روز کاری سال گذشته ۲
درصد رشد نشان می‌دهد. با این حال بورس تهران دراین مدت با افت بیش از ۴
درصد مواجه شده است که این افت تحت تأثیر چندین عامل مختلف رخ داده است.
اصلی‌ترین دلیلی که به کم رونقی بازار انجامیده است، همان بی‌اعتمادی سهامداران است. موضوعی که با افت نخستین روزهای سال‌جاری نیز مورد تأیید قرارگرفته است. درواقع سهامداران با احتیاط بسیار زیادی اقدام به خرید و فروش سهم می‌کنند تا بتدریج آینده واقعی این بازار از پس ابرهای موجود مشخص شود. برهمین اساس درآخرین روز کاری هفته گذشته ارزش معاملات بورس تهران به رقم اندک ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان رسیده است. درهمین راستا دراین شرایط اوراق دولتی سهم بالایی درمعاملات بازار به خود اختصاص داده است که معامله گران آن نیز حقوقی‌های بزرگ هستند.
همانگونه که اشاره شد درکنار این بی‌اعتمادی که نتیجه نوسانات شدید ۷ ماه پایانی سال گذشته است، فعالان بازار درانتظار تعیین تکلیف تحولاتی هستند که نتیجه آنها تأثیر مستقیمی بر بورس خواهد داشت. درهمین راستا همکاری ۲۵ ساله ایران و چین و همچنین مذاکرات مجدد برجامی که هم اکنون درجریان است، اصلی‌ترین تحولاتی است که سهامداران نظاره گر آن هستند، چرا که به نتیجه رسیدن هر یک از این موارد آینده بورس را تا حدود زیادی مشخص می‌کند. درصورتی که مذاکرات برجامی به نتیجه برسد و تحریم‌ها به‌عنوان مانعی بزرگ از سر راه اقتصاد ایران برداشته شود، باعث خواهد شد تا درآمدهای ارزی کشور ازمحل افزایش صادرات نفت و همچنین آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده ایران افزایش یافته و نرخ ارز را دربازار نزولی کند.
اتفاقی که موجب می‌شود درمرحله نخست شاخص بورس از خود واکنش منفی نشان دهد، چرا که رشد نرخ ارز درسال‌های اخیر یکی از اصلی‌ترین محرک‌های رشد شاخص بوده است. اما درمرحله دوم، بازشدن مسیرهای صادراتی و بهبود شرایط تولید، تأثیر مثبتی بر بورس خواهد داشت. درخصوص همکاری ایران و چین نیز چنین تصوری وجود دارد چرا که سرمایه‌گذاری این کشور درزیرساخت‌های ایران و خرید نفت موجب تأثیر بر بازار ارز خواهد شد.
