بورس در برزخ نوشداروهای بی‌اثر

روز شنبه (18 بهمن‌ماه) محمدعلی دهقان‌دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ضمن تشریح آخرین تصمیمات شورای عالی بورس، از تغییر دامنه نوسان از شنبه (۲۵ بهمن) خبر داد. سیاستی که به گفته برخی از کارشناسان می‌توانست بازار را تا حدودی کنترل کند، اما بازار شاهد این موضوع نبود و حالا برخی از فعالان معتقدند که این تصمیم موجب افزایش صف‌های فروش نیز شده است. از سوی دیگر برخی از تحلیلگران نیز معتقدند که سیاست و تصمیمات گرفته شده نمی‌تواند بورس کم‌جان را نجات دهد چراکه مهم‌ترین عامل افت بازار در شرایط فعلی، ابهامات ناشی از نوسانات قیمت دلار است. این درحالی است که تعدادی از کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که درصورت حذف برخی از محدودیت‌های معاملاتی و تصمیمات صحیح می‌توان امیدوار بود که بازار روند روبه‌ رشد را در پیش بگیرد. اما اینکه چه تصمیم و سیاستی می‌تواند بازار را در مسیر تعادل و صعود قرار دهد، پرسشی است که کارشناسان و صاحب‌نظران پاسخ‌های متفاوتی را برای آن مطرح می‌کنند.

محمدحسن قزوینیان، کارشناس بازار سرمایه راه خروج بورس از بحران را حمایت دولت می‌داند، او در در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این‌که وضعیت کنونی بورس به گونه‌ای است که اگر دولت حمایت نکند، نمی‌تواند راه خود را پیدا کند، گفته است: «مدت‌هاست که مسئولان فقط شعار حل مشکل بورس را داده، جلسه می گذارند و وعده می‌دهند، اما اگر واقعا قرار بود که یک اتفاقی بیافتد و سیاست‌های مسئولان کارساز باشد، در زمان دامنه نوسان نامتقارن نیز یک اتفاقی می‌افتاد، در حالی که این امر هیچ اثر مثبتی نداشت و حتی با وجود تغییر رئیس سازمان بورس هم هیچگونه حمایتی از این بازار انجام نگرفت.»

از سوی دیگر حسام کرد، یکی دیگر از کارشناسان بازار سرمایه در گفت‌وگویی با اقتصادنیوز تاکید کرده است که جو حاکم بر بازار فقط با ورود نقدینگی قابل کنترل است، در غیر این‌صورت باید شرایط فعلی را ادامه‌دار دانست.

علی حیدری، کارشناس اقتصادی نیز با اشاره به وضعیت بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که در شرایط فعلی با چه راهکاری می‌توان شاخص را در مسیر مطلوب قرار داد، به «ابتکار» گفت: آنچه که سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران در ماه‌های اخیر به عنوان راهکار بهبود وضعیت بازار بورس ارائه کرده‌اند نوش دارویی پس از مرگ سهراب بوده است، شاید این نوش‌دارو در کوتاه‌مدت می‌توانست تاثیری بر بازار داشته باشد اما در بلندمدت هیچگونه اثری بر بازار نگذاشت.

وی افزود: البته باید اشاره کرد که با رویکردهایی در بلندمدت می‌توان بازار را از وضعیت نامناسب امروز فاصله و به سمت بهبود سوق داد، اما در کوتاه‌مدت نباید انتظار بهبود داشت.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: یکی از این راهکارها این است که نمایندگان فعلی به جای پیگیری سهم‌های فردی، استقلال بانک مرکزی را به رسمیت بشناسند، چراکه استقلال بانک مرکزی یعنی مدیریت صحیح پول.

وی با بیان این مسئله که نهادهای حاکمیتی باید به یک اجماع برسند گفت: قدم بعدی این است که نهادهای حاکمیتی به یک اجماع کلی برسند و با سیاست‌های بانک مرکزی همسویی داشته باشند. در این شرایط می‌توان انتظار داشت که یک انضباط سرمایه‌ای در بازار ایجاد شود. در آن صورت بازار دیگر شاهد حرکت‌های شدید نخواهد بود، یعنی دیگر خروج شدید سهام‌داران و ورود شدید آنها را نخواهیم داشت و سهام‌داران به صورت پلکانی برای خروج و ورود تصمیم می‌گیرند.

این کارشناس اقتصادی گفت: به عبارتی دیگر دولت فعلی و دولت‌های بعدی باید سیاست‌های مالی خود را همسو با سیاست‌های پولی بانک مرکزی تنظیم کنند. هرچند بانک مرکزی سیاست‌های مالی کندی دارد اما این سیاست‌ها در جهت مناسبی هستند. حیدری اظهار کرد: راهکار دیگر این است که تصمیم‌گیران تعریف درستی از اقتصاد کلان ارائه دهند و ریل‌گذاری مناسبی انجام شود.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به تاثیر پیگیری مطبوعات در شفاف‌سازی بازارهای اقتصادی به خصوص بازار سرمایه اشاره کرد و در این‌باره گفت: اقتصاد سالم و شفاف میسر نمی‌شود مگر اینکه ما مطبوعات آزاد و پیگیر داشته باشیم. مطبوعات آزاد و پیگیر یعنی شفافیت در بازارهای اقتصاد و به خصوص علمی شدن بازار سهام. اگر مجموعه این عوامل بررسی و اعمال شود بدون شک امیدهای ما یک آرزو باقی نخواهد ماند و وضعیت بازار روبه بهبود حرکت خواهد کرد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا دولت می‌تواند بازار بورس را مدیریت کرده و به سمت شرایطی بهتر سوق دهد یا خیر، گفت: از دهه پنجاه خورشیدی تا کنون دولت‌ها تنها 10 درصد توانایی مدیریت امور بازارهای اقتصادی را داشته‌اند. به عنوان مثال مسئله بودجه که تحت اختیار دولت را بررسی می‌کنیم، 70 درصد این سند مالی قبل از شروع سال پیش‌خور می‌شود و دولت‌ها عملا نمی‌توانند مدیریتی بر این مسئله داشته باشند. بنابراین من معتقدم با چنین سبکی دولت‌ها بیش از 10 درصد نمی‌توانند در کنترل امور دخالت کنند.

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه وضعیت بازار سرمایه را تا پایان سال چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: تا پایان سال 1399 علی‌رغم تورم سنتی که داریم اما تمام سهام‌ها رشد مناسبی نخواهند داشت. شاید برخی از سهام‌های صادرات محور که وابستگی زیادی به نرخ دلار دارند به دلیل نوسانات دلار از حاشیه سود مناسبی برخوردار باشند اما این حاشیه سود مناسب به همه سهام‌داران نمی‌رسد. به عبارتی ساده‌تر بگویم کسانی که بیشتر می‌دانند (رانت) بیشتر کسب می‌کنند.