دور باطل گرانی و رکود

قلم‌نیوز: اگر چرخی در خیابان بزنیم و پای صحبت عابران پیاده‌ای که تنها قیمت کالای مختلف را از فروشندگان می‌پرسند و پس از آن به راه‌شان ادامه می‌دهند،‌ بنشینیم خواهیم دید که عدم تناسب میان درآمد و افزایش قیمت‌ها حرف دل بسیاری از آنها است. البته گرانی تنها مصرف‌کنندگان را مورد هدف قرار نداده و تولیدکنندگان و فروشندگان نیز از گزند افزایش‌های سرسام‌آور قیمت در امان نمانده‌اند. به گفته آنها نوسانات و افزایش قیمت موجب رکود در کسب و کارها‌ی‌شان شده و ادامه گرانی می‌تواند ورشکستگی را برای بسیاری از مشاغل به همراه داشته باشد.

طی سال‌های اخیر گرانی و تورم باعث شده بود که برخی از مردم خرید کالاهای غیرضروری را کنار بگذارند و تنها به تهیه نیازهای ضروری‌شان بپردازند اما اکنون شرایط به طور کامل تغییر پیدا کرده و افزایش قیمت‌ها موجب شده است که بسیاری از خانوارها در خرید کالاهای ضرور و مصرفی روزانه خود ناتوان شوند و این نخریدن‌ها رکود در بخش‌های مختلف را به همراه داشته باشد. این در حالی است که رکود به وجود آمده در کنار تورم سایر اقلام و افزایش هزینه‌ها علی‌رغم نبود مشتری باعث افزایش بیشتر قیمت‌ها می‌شود. این فرآیند نشان می‌دهد که گرانی، کاهش قدرت خرید، رکود ناشی از کاهش فروش و افزایش مجدد قیمت‌ها تبعاتی را برای اقتصاد به همراه خواهد داشت.

محمدمهدی مفتح، کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها، به وجود آمد رکود در بازارهای مختلف و تبعات این فرآیند به «ابتکار» گفت: ما در بحث گرانی و چگونگی رفتار مصرف‌کنندگان درگیر یک دور باطل شده‌ایم، هنگامی که کالایی دچار افزایش قیمت شود مصرف‌کنندگان قدرت خرید خود را از دست می‌دهند و میزان فروش کاهش پیدا می‌کند. زمانی‌که فروش کم شود تولید کاهش یافته و این مساله تولیدکنندگان را با چالش‌هایی همراه می‌کند و رکود بازار را در بر می‌گیرد. در آن شرایط رکود در کنار افزایش قیمت سایر کالاها، هزینه‌های کارخانه و تولید کالا را گران‌تر می‌کند و این سیکل باطل مدام تکرار می‌شود.

این کارشناس اقتصادی با بررسی تبعات گرانی‌ها برای جامعه و اقتصاد ادامه داد: نکته مهم این است که تکرار یک چرخه معیوب تبعات اقتصادی سنگینی داشته و سلامت جامعه به خطر می‌اندازد. به عنوان نمونه می‌توان به گران شدن محصولات لبنی اشاره کرد، هنگامی که لبنیات افزایش قیمت پیدا می‌کند خانوارها از خرید آن ناتوان می‌شوند و همین مساله سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد. این در حالی است که عدم استفاده از چنین محصولاتی تبعات سنگین اقتصادی را برای تولیدکنندگان به همراه خواهد داشت و درنهایت اقتصاد کلان کشور را مورد هدف قرار می‌دهد.

مفتح در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به تفاوت روند افزایش قیمت و از بین رفتن قدرت خرید در گذشته گفت: چرخه افزایش قیمت، نخرید مصرف‌کننده و به وجود آمدن رکود در گذشته به شکل دیگری بود و کالاهایی همچون مسکن را در برمی‌گرفت اما اکنون به شکل دیگری است. هنگامی که درآمد خانوارها کاهش پیدا می‌کند و یا با توجه به تورم قدرت خریدشان را از دست می‌دهند به طور طبیعی یک نظام اولویت‌بندی در مصارف ایجاد می‌شود.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: اولین چیزی که از نمودار اولویت‌ها حذف می‌شود مسکن است. به عنوان نمونه به دلیل گرانی‌ها خانوارها محل سکونت خود را تغییر می‌دهند و به سمت محله‌های پایین‌تر با متراژهای کوچک‌تر می‌روند. این تغییر محل سکونت مقداری هزینه‌ها را جبران می‌کند اما بعد از آن به دلیل بیشتر شدن تورم خانوارها به سراغ کاهش اقلام مصرفی مثل گوشت، مرغ، لبنیات و ... می‌روند و خطر اصلی در همین نقطه است.

وی در ادامه افزود: کاهش قدرت خرید هنگامی تبدیل به یک تهدید می‌شود که بخش سلامت جامعه را مورد هدف قرار دهد و این مساله در میان‌مدت خود را به صورت بحران‌ نشان خواهد ‌داد. اکنون گفته می‌شود خط فقر 10 میلیون است، خانوارهایی که زیر خط فقر هستند برای جبران هزینه‌ها محل سکونت خود را تغییر می‌دهند و پس از آن به صرفه‌جویی در مصرف کالاهای ضروری می‌پردازند که خود این مساله یک بحران جدی برای جامعه و اقتصاد است.

منبع: ابتکار