پرسش اساسی اینجاست که اگر با فردی مواجه شدیم که مجموع حالات و احساساتش نمایانگر تصیم یا تفکر به خودکشی باشد چه باید کرد؟ به چه طریقی می‌توان به آن فرد کمک کرد؟
به بهانه روز جهانی پیشگیری از خودکشی مروری بر گزارش تازه انتشار یافته سازمان بهداشت جهانی داریم: بر طبق این گزارش در جهان سالانه حدود ۸۰۰.۰۰۰ هزار نفر از طریق خودکشی جان خود را از دست می‌دهند. شوربختانه در بخش‌هایی از جهان این آمار در حال افزایش است تا آنجا که مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های امریکا خودکشی را مشکل روبه رشد سلامت عمومی می‌داند.
در ادامه گزارش اشاره میشود که ضروریست به این نکته توجه شود که به ازای هر یک نفری که از طریق خودکشی جان خود را از دست می‌دهد، تعداد بیشتری به خودکشی فکر می‌کنند. بر اساس آمار‌ها در سال ۲۰۱۸ بیش از ۱۰ میلیون امریکایی به خودکشی فکر کرده و از این تعداد حدود ۳ میلیون انجام و چگونگی این اقدام را برنامه ریزی کرده بودند و در آخر ۱.۴ میلیون نفر به صورت جدی اقدام به خودکشی کرده بودند.
در حدود هشتاد درصد از خودکشی‌ها در کشور‌هایی با درآمد سرانه پایین یا متوسط در میان اقلیت‌های نژادی قومی و سنین مختلف اتفاق می‌افتد، اما جوانان در سراسر جهان در معرض خطر بیشتر اقدام به خودکشی قرار دارند. آنچه نگرانی دانشمندان را در رابطه با نرخ رو به رشد خودکشی افزایش داده، مربوط به شرایط اقتصادی اجتماعی نامساعد پس از شیوع کرونا است. می‌توان حدس زد که وضعیت بد اقتصادی، از دست دادن شغل و استرس بالا افراد بسیاری را در شرایط بحرانی و شکننده‌ای قرار می‌دهد و در نتیجه این بحران‌های درهم تنیده سوء مصرف مواد و مصرف بیش از حد الکل بالا رفته و در مواردی اقدام به خودکشی نیز افزایش می‌یابد.
تشخیص خطرات
مجموعه‌ای از عوامل خطر آفرین وجود دارند که در پدید آوردن اندیشه‌های مربوط به خودکشی و اقدام به خود کشی ممکن است موثر باشد. تشخیص عوامل پرخطر در نزدیکان از این جهت اهمیت دارد که امکان پیش‌بینی افکار و اقدامات افرادآسیب دیده را ممکن می‌سازد. پس باید به این پرسش‌ها پاسخ دهیم که به عنوان مثال آیا فرد از اختلال خلق و اضطراب رنج می‌برد؟ ایا بیش از حد الکل مصرف می‌کند؟ آیا از بیماری جسمی مهمی رنج می‌برد یا در خانواده نزدیک فرد کسی اقدام به خودکشی کرده است؟
در همین راستا، از دست دادن عضوی از خانواده ممکن است به اقدام به خودکشی منجر شود، به خصوص که حمایت‌های اجتماعی و عاطفی پایدار نیز نداشته باشد. بر اساس نظر مرکز پیشگیری از خودکشی (خط زندگی)، داشتن باور به این مسأله که خودکشی راه حلی شرافتمدانه برای حل مشکلات بغرنج است و تقاضای کمک ممکن است شرم آور باشد، خطر خودکشی را بالاتر نیز می‌برد.
علائم هشدار دهنده
معمولا
افرادی که به خودکشی فکر می‌کنند، تصورات و قصد و نیت خود را با دوستان و
خانواده در میان نمی‌گذراند و همین امر تشخیص فرد آسیب پذیر را با دشواری
بسیار همراه می‌سازد. در نتیجه وقتی فرد مشکلاتش را بیان نمی‌کند، باید به
مجموع حالات و تمایلات و رفتار‌های او توجه شود. از منظر متخصصان برخی
رفتار‌ها همچون کلمات فروخورده‌ای که هرگز به زبان نیامده، آشکارا نشان
دهنده تمایل به خودکشی محسوب میشود.
*ممکن است متوجه شوید که فرد آسیب دیده از طریق اینترنت و یا به صورت شفاهی به دنبال یافتن راهی برای خودکشی است، خرید اسلحه و یا خرید دارو‌هایی که مصرف بالای آن‌ها به مرگ فرد منجر میشود نیز از موارد هشداردهنده محسوب میشود.
*در مواردی افراد به یکباره و به صورت ناگهانی مصرف الکل و دارو و یا مواد مخدر را افزایش می‌دهند.
*برخی از افرادی که به خودکشی فکر می‌کنند و یا نیت قطعی برای خودکشی دارند، بسیار کمتر و یا خیلی بیشتر از یک فرد نرمال می‌خوابند.
*برخی رفتار‌های بی پروا و عجولانه فرد نیز از مصادیق هشدار نسبت به خودکشی محسوب میشود. مثلا ممکن است درحالت مستی و یا نشئگی بدون بستن کمربند ایمنی رانندگی کنند.
*در صورتیکه فرد به صورت غیر معمولی آشفته به نظر برسد، مدام عصبانی باشد و برای اشتباهات اطرافیانش از انتقام و دیگر راهکار‌های پرخشونت صحبت کند، ممکن است به خودکشی و آسیب به خویشتن نیز فکر کند.
*یکی دیگر از نشانه‌های خطرناک اختلال خلق است. خلق وخوی فرد بدون دلیل خاصی از حالت بسیار سرخوش و شاد به ناراحت و افسرده تغییر می‌کند.
*فرد بسیار ناامید به نظر برسد ومدام از اینکه دلیلی برای ادامه زندگی ندارد صحبت کند.
*ممکن است حالات فرد نشان دهنده این واقعیت باشد که از ناراحتی عمیق روانی رنج می‌برد و توان سخن گفتن از آن را ندارد.
*فرد خود را باری بر دوش خانواده و یا گروه دوستان بداند و خود را عنصری اضافه احساس کند.
* از حضور در جمع امتناع می‌کند و خود را منزوی می‌کند.
درست است که تشخیص این علائم نگران کننده کار آسانی نیست به ویژه در دوران شیوع کرونا که افراد خانواده و گروه دوستان برای حفظ فاصله گذاری فیزیکی زمان بسیار کمی را با یکدیگر سپری می‌کنند. اما اگر به سلامت و جان عزیزانتان علاقه دارید باید به نگرانی‌ها و دلمشغولی آنان گوش بسپارید. سعی کنید که به صورت مرتب سلامت جسمی و روحی عزیزان را چک کنید و یا با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به صورت حضوری حمایت خود را نشان دهید.
اگر شما به عنوان مخاطب این گزارش در شرایط نامساعد روحی هستید و یا حتی برای لحظاتی به پایان دادن به زندگی خود اندیشیده اید، بدون لحظه‌ای درنگ با اورژانس اجتماعی تماس بگیرید و یا با فردی مورد اعتماد درباره ناراحتی‌های خود صحبت کنید و از حمایت‌های اجتماعی اطرافیان به عنوانی راهکاری مناسب بهره‌مند شوید.
منبع: فرارو
