رئیس جمهور ِ۱۴۰۰، یک سیاستمدار معروف است یا اقتصاددان ناشناخته؟

فضای سیاسی کشور در حال آماده شدن برای انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم است و این سوال مطرح می شود که رئیس آینده قوه مجریه سیاستمدار باشد یا اقتصاددان، چهره تکراری باشد یا جدید و اولویت او بعد از تکیه بر صندلی پاستور چه باشد؟

قلم‌نیوز: فصل انتخابات که می‌شود، بازار گمانه زنی‌ها نیز گرم‌تر می‌شود. از یک سو گروه های سیاسی خود را برای فتح پاستور آماده می کنند و از سوی دیگر هر روز در رسانه‌ها یک نام و یک چهره که چهره‌هایی چندان ناآشنا نیستند را به عنوان گزینه‌ای برای کرسی ریاست جمهوری مطرح می‌کنند. انتخابات ۱۴۰۰ هم از این قاعده مستثنی نیست و هر چند نزدیک به ۸ ماه تا روز موعود سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری زمان باقی مانده اما این پرسش که چه کسانی قرار است وارد کارزار انتخاباتی شوند و قرعه رئیس جمهور شدن به نام چه کسی خواهد خورد نقل محافل سیاسی شده است.

معمای مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰

البته تمام اما و اگرهای انتخابات آینده به احتمالات درباره اشخاص و چهره‌ها ختم نمی‌شود و معمای مشارکت همچنان یک پایه اصلی مباحث است؛ شش ماه از برگزاری انتخابات مجلس یازدهم می‌گذرد اما آثار و سایه سنگین میزان مشارکت ۴۲‌درصدی مردم در این ماراتن بر سر ساختمان هرمی شکل بهارستان و پارلمانتاریست های یازدهم سنگینی می کند و همچنان بیم از تکرار آن در سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری نیز وجود دارد.

هرچند که برخی از سیاسیون معتقدند که میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری با مجلس تفاوت اصولی دارد، مانند حسن غفوری‌فرد که می‌گوید:« انتخابات مجلس بیشتر منطقه‌ای و بومی بوده و انتخابات ریاست جمهوری یک مساله ملی و کشوری است. در مجلس مردم برای یک منطقه نماینده‌ای را انتخاب می‌کنند اما در ریاست‌جمهوری مردم برای تعیین سرنوشت کشور یک نفر را انتخاب می‌کنند.»

البته افرادی هم هستند که مانند غلامعلی جعفرزاده،نماینده سابق مجلس تاکید دارد که مشارکت مردم برای برخی ازمسئولان اهمیت چندانی ندارد و تنها رسیدن به هدف مهم است، درنتیجه درخصوص کاندیداهایی که مورد پسند نیستند، ریسک نمی‌شود.»

کاندیداهای ریاست جمهوری چه ویژگی‌هایی باید داشته باشند؟

فارغ از آنکه کدام چهره و کدام طیف سیاسی با حذف رقیب می تواند برای ۴ سال بر مسند قوه مجریه تکیه بزند و فرمان اداره کشور را در دست بگیرد، این موضوع که رئیس جمهور چه ویژگی‌های باید داشته باشد تا انتخاباتی پرشور برگزار شود نیز اهمیت زیادی دارد.

در این میان برخی معتقدند فضای دو قطبی می‌تواند میزان مشارکت را افزایش دهد؛ یکی از حامیان این نظر محمد رضا باهنر دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری است. او می‌گوید:« ما زمانی به شوخی می گفتیم که اگر بخواهیم در انتخابات ایران ۸۰ درصد مردم پای صندوق رای بیایند باید آقای خاتمی و آقای احمدی نژاد را تایید کنند، ببینید این دو چکار می کنند، آن موقع دیگر انتخابات نبود و جنگ و جدل و دعوا می شد، البته این شوخی است و امنیت در انتخابات و ثبات کشور حتما باید مد نظر باشد، بنابراین اگر دو فرد کاملا متضاد اصلاح طلبی و اصولگرایی را نگاه کنیم باز باید ببینم که مصداق آن کیست.»

از سوی دیگر برخی سیاسیون هم برای افزایش میزان مشارکت ویژگی‌های کاندیداهای ریاست جمهوری را اصل می‌دانند مانند احمد کریمی اصفهانی فعال سیاسی اصولگرا که درباره ویژگی‌های کاندیدای ریاست جمهوری به خبرآنلاین گفت:« راس تمام ویژگی ها مساله صداقت و راست گویی است.باید با مردم خیلی شفاف صحبت کرد. یک رئیس دولت باید بداند که همه مردم چه آنهایی که رای داده اند و چه آنهایی که رای نداده اند،آینه آن نظام قرار می گیرند که راس آن نظام،رئیس جمهور است؛ لذا اگر در اینجا صداقت و شفافیت و راستگویی وجود داشته باشد می شود مسائل را با مردم در میان گذاشت و مردم یار و همراه رئیس جمهور می شوند. مشروط بر اینکه برای خودش یک موردی باشد که کاملا جا افتاده باشد و قبول کرده باشد.»

حسن رسولی، فعال سیاسی اصلاح طلب نیز بر این باور است که با توجه به مسائل و مشکلاتی که در حال حاضر نظام سیاسی کسور با آن رو به روست مانند مسائل اجتماعی، اقتصادی، سیاست خارجی و به ویژه توسعه فقر؛ بایستی شخصیت جامع الاطرافی باشد که درک واقع بینانه و غیر شعاری از معادلات منطقه‌ای و جهانی داشته باشد تا بتواند مناسب با منافع ملی و شرایط سخت ناشی از تحریم های ظالمانه، ضمن سیانت از عزت و آبروی کشور؛ تهدیدات خارجی را کاهش دهد.

او در گفتگو با خبرآنلاین درباره رئیس جمهور ۱۴۰۰ می گوید «رئیس جمهور بعد از رهبری دومین مقام رسمی کشور است از موقعیت و توان هماهنگی همه سلایق و ارکان حاکمیتی برخوردار باشد. به طور مشخص در عرصه سیاست داخلی، نسبت به برون رفت تنگناهای سخت معیشتی مردم در حوزه اقتصادی و کاهش آلام و آسیب های اجتماعی باید فردی توانمند باشند.»

ناصر ایمانی، تحلیلگر سیاسی اصولگرا هم با بیان آنکه مردم باید صداقت کاندیدا را احساس کنند، تاکید دارد: «مردم باید احساس کنند که فرد کاندید شده به دنبال تحمیق آنان نیست و کاندیدای ریاست جمهوری نیز به دنبال آن نباشد که مردم با یک سری شوهای تبلیغاتی و جنجال انتخاباتی فریب دهد و زمانی که به قدرت رسید؛ بلای دیگری بر سر کشور بیاورد. مردم باید صداقت کاندیدا را احساس کنند.»

رئیس جمهوری با چهره سیاسی یا اقتصادی

سوالی که این روزها اذهان را به خود مشغول کرده این است که چه کسی بر صندلی ریاست جمهوری تکیه می زند؛ زمانی جناح راست صحبت از رئیس جمهور نظامی می‌کرد و معتقد بود که باید یک فرد نظامی در راس قوه مجزیه قرار بگیرد تا به بتواند به امور مملکت سر و سامانی بدهد مانند پورمختار نماینده سابق مجلس که می‌گفت:« من اعتقاد دارم که اگر یک نظامی رئیس جمهور شود حتما می تواند کشور را از مشکلات نجات بدهد» یا الله کرم از فعالین سیاسی اصولگرا و عضو انصار حزب‌الله که یک فرد نظامی را برای پست ریاست جمهوری شایسته‌تر می‌دانست.

این روزها مشکلات اقتصادی و معیشتی اما آنچنان جولان می‌دهد که دیگر کمتر صحبت از ظهور و بروز یک رئیس جمهور نظامی به میان می‌آید اما یک مسئله هچنان مطرح است و آن اینکه آیا رئیس جمهور باید چهره‌ی سیاسی باشد یا رئیس جمهوری با چهره اقتصادی؟

مصطفی هاشمی طبا، که از کاندیداهای ریاست جمهوری و از رقبای حسن روحانی در سال ۹۲ به شمار می رود، در پاسخ به این پرسش به خبرآنلاین گفت: رئیس جمهور نباید یک چهره سیاسی یا اقتصادی باشد اما هم سیاست و هم اقتصاد را بفهمد. زیرا رئیس جمهور نمی تواند تئوریسین اقتصاد باشد اما باید توانایی جمع بندی نظریه هایی را که به می گویند را داشته باشد.

احمد خرم هم به خبرآنلاین می گوید: «رئیس جمهور بیشتر باید اقتصادی باشد و زور آن بر چهره های سیاسی می چسبد.»اما از سوی دیگر افرادی مانند حسن غفوری فرد و محمدعلی پورمختار نظر متفاوت تری دارند و براین باور است که در قانون اساسی از عنوان رجل سیاسی یاد شده است.

او به خبرآنلاین گفت:« یکی از شرایطی که قانون اساسی گذاشته است که رئیس جمهور باید از رجال سیاسی باشد. بنابراین اولا باید از رجال شناخته شده سیاسی در مملکت باشد و مدیر و مدبر خوبی باشد و به نظام جمهوری اسلامی، امام، حکومت اسلامی، ولایت فقیه و قانون اساسی معتقد باشد. کاریزما بودن تاثیرات فراوانی دارد، چهره ای که بتواند توجه مردم را جلب کند و برای مردم ایده و پیشنهادات جدید داشته باشد و بتواند یک امیدهای توسعه اقتصادی را برای مردم ایجاد کند و مردم به آینده خودشان امیدوار تر شوند.»

در جدول زیر پاسخ برخی سیاسیون را به سوالات درباره ویژگی‌های رئیس جمهور آینده و چهره رئیس قوه مجریه را بخوانید. این جدول به ترتیب حروف الفبا تنظیم شده است.

اسم	جناح	کاندیدای ریاست جمهوری چه ویژگی باید داشته باشند تا میزان مشارکت بیشتر شود؟	آیا رئیس جمهور بعدی چهره اقتصادی دارد؟	آیا مردم به کاندیداهای تکراری علاقه مند هستند یا خواهان یک چهره جدید هستند؟
ناصرایمانی	اصولگرا	کاندیدای ۱۴۰۰ باید فردی باشد که مردم احساس کنند او می تواند مشکلات کشور را در عرصه های اقتصادی حل یا کمتر کند. مردم باید احساس کنند که فرد کاندید شده به دنبال تحمیق آنان نیست و کاندیدای ریاست جمهوری نیز به دنبال آن نباشد که مردم با یک سری شوهای تبلیغاتی و جنجال انتخاباتی فریب دهد و زمانی که به قدرت رسید؛ بلای دیگری بر سر کشور بیاورد. مردم باید صداقت کاندیدا را احساس کنند. * باید با فساد در اشکال مختلف مانند فساد سیاسی، فساد قدرت و مالی جدا مقابله کند. *مردم آن فرد را کارآمد ببینند و احساس کنند که آن فرد هم قدرت اداره دولت را دارد، هم تعاملات خوبی با قوای دیگر و ارکان کشور برای حل مشکلات مردم داشته باشند.	رئیس جمهور چهره اقتصادی باشد بدین معنا که اقتصاددان باشد، یا یک چهره سیاسی بدان معنا که سیاستمدار باشد، خیلی تفاوتی ندارد. اگر رئیس جمهور یک چهره سیاسی باشد میتواند از اقتصاددانان کارآمد در تیم خود استفاده کند. * رئیس جمهور یک فرد اجرایی، مدیر کارآمد باشد. هرچند که احتمال دارد یک فرد که دارای این ویژگی ها است، چهره سیاسی و اقتصادی نباشد؛ اما اگر پرتوان و کارآمد باشد، می تواند از برای حل مشکلات از چهره های سیاسی و اقتصادی استفاده کند.	همواره مردم نه تنها در ایران و در همه جهان، عموما چهره های جدید برای آنان جذاب تر است. در دوم خرداد سال ۷۶ مردم به یک چهره جدید به نام آقای خاتمی رای دادند. در سال ۸۴ هم به یک چهره جدید و تقریبا ناشناخته به نام آقای احمدی نژاد رای دادند. در سال ۹۲ نیز همین اتفاق افتاد و آقای روحانی چهره شناخته شده ای برای عامه مردم نبود. در دنیا نیز معمولا مردم از چهره های جدید استقبال می کنند.
محمدعلی پورمختار	اصولگرا	کاندیداها باید مسائل و مشکلات مردم را بتوانند حل کنند و برای ارزش پول ملی، بیکاری و افزایش درآمدها برنامه داشته باشند. مردم دیگر به شعارها توجه نمی کنند و عملکردها مهم است.	در قانون اساسی از کلمه رجل سیاسی استفاده شده است نه رجل اقتصادی. اگر چهره اقتصادی باشد بهتر است اما رئیس جمهور می تواند سیاسی باشد و از یک تیم اقتصادی قوی استفاده کند.	نمی توان بین چهره های جدید و تکراری تفکیک قائل شد.چهره های تکراری شناخته تر شده هستند و عملکرد آنان مشخص است و مردم قضاوت ارزیابی بهتری درباره آنان نسبت به چهره های جدید دارند. اگر یک چهره جدید با یک برنامه خوب باشد، می تواند مورد اقبال مردم قرار بگیرد.
غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی	اعتدالی	مردم به جز راهکارهای عملیاتی برای حل اقتصاد هیچ اولویت دیگری ندارند. سیاست و داستان های آن دیگر اولویت مردم نیست.آنها از کسی حمایت خواهند کردند که با حساب دو دوتا می‌شود چهارتا، درآمد کشور را افزایش و پاسخگوی هزینه های ضروری آن باشد. دولت بعدی با کابینه رفاه بیاید و در زمینه تامین اجتماعی، در حوزه سلامت و بهداشت و .. کاری انجام دهد. هرکسی که بتواند این ظرف را قوی تر پر کند؛ رئیس جمهور خواهد شد. * حقیقت مطلب آن است که مردم احساس خوبی از حاکمیت ندارند و می گویند به فکر ما نیست. مثلا پول آب و برق و گاز را میگیرند و هیچ کسی به دنبال دادن یک رفاه به مردم نیست. * مردم دوست دارند یک رئیس جمهوی بیاید که برای حل مشکلات و رفاه آنان و کاهش نقدینگی کشور، کاری کند.	بازار سیاست دیگر گرم نیست و در حال حاضر اقتصاد اولویت مردم است.مردم دیگر دولت سیاسی که در دوم خرداد آمد یا اگر موتلفه و اصلاحاتی باشد را نمیخواهند و به برنامه توجه می کنند. چپ و راست دیگر معنای خود را از دست داده و چرخش ساسیت در کشور صریح و تند شده است. آن چیزی که مردم نیاز دارند حل مشکلات اقتصادی و شرمنده نشدن در پیش خانواده خود هستند. *مردم تصور می کنند رها شده هستند و خسته شده اند. اگر دولتی باشد که برای رفاه برنامه داشته باشد، مثلا خانواری که در ردیف کم مصرف های برق هستند، برقشان رایگان شود و پرمصرف ها جریمه شوند.	*سطح سواد و آگاهی مردم افزایش پیدا کرده و هر کسی که برنامه خوبی را ارائه و تشریح کند و همچنین ضمانت اجرایی داشته باشد رای می آورد. شخصیت جوان نمی تواند رای بیاورد هرچند که جوان بودن لازم است اما کافی نیست.
احمد خرم	اصلاح طلب	کاندیدای ۱۴۰۰ باید با طرح و برنامه باشد. از ابتدای انقلاب تا به الآن، بر روی طرح جامع‌ای در سلسله مراتب صنعت های توسعه، کار نکرده ایم و هزینه ها نیز بر اساس سلیقه ی اشخاص و دستگاه ها بوده است. فردی که در ۱۴۰۰ کاندید ریاست جمهوری می شود، طرح و برنامه روشن و مشخصی ترسیم کند و از اول تا پایان کار دغدغه او و سران قوا مردم باشد. برخی از روسای جمهور در دولت اول نسبتا دغدغه مردم را دارند اما بعد فقط دغدغه حفظ خود و میزشان را دارند و مردم را فراموش می کنند. باید فردی شجاع، با صلابت و محکم باشد و در برابر رانت خواری ها، فساد و ... بایستد و ساختارها را درست کند. فردی معتقد و باورمند به تعامل در دنیای امروز باشد. بدون تعامل با دنیا و به خصوص قدرت های بزرگ راه توسعه را نمی شود پیش گرفت.	*رئیس جمهور بیشتر باید اقتصادی باشد و زور آن بر چهره های سیاسی می چسبد.	بهتر است بگوییم چهره قدیمی تا تکراری. اما اگر فردی روی کار بیاید که مدیریت او نتیجه گرا بوده باشد و صرفا برای رفع تکلیف کار نکرده باشد. در هیچ مقطعی مدیریت نتیجه گرا دیر تصمیم نگرفته و فرصت ها را از دست نمی دهد. تاخیر در تصمیم و فرصت سوزی متاسفانه ملکه ذهن مدیران ما شده است.
حسن رسولی	اصلاح طلب	با توجه به مسائل و مشکلاتی که در حال حاضر نظام سیاسی کشور با آن رو به روست مانند مسائل اجتماعی، اقتصادی، سیاست خارجی و به ویژه توسعه فقر؛ بایستی شخصیت جامع الاطرافی باشد که درک واقع بینانه و غیر شعاری از معادلات منطقه‌ای و جهانی داشته باشد تا بتواند مناسب با منافع ملی و شرایط سخت ناشی از تحریم های ظالمانه، ضمن سیانت از عزت و آبروی کشور؛ تهدیدات خارجی را کاهش دهد. در عرصه داخلی باید فردی باشد که از بالاترین ضریب سرمایه ی اجتماعی به معنای اعتماد عمومی مردم نسبت به خود برخوردار باشد. * توان هماهنگی همه سلایق و ارکان حاکمیتی برخوردار باشد. * نسبت به برون رفت تنگناهای سخت معیشتی مردم در حوزه اقتصادی و کاهش آلام و آسیب های اجتماعی فردی توانمند باشند.	سیاست و اقتصاد قابل تفکیک نیستند. یک رجل سیاسی فردی است که به لحاظ برخورداری از ظرفیت های گوناگون در وهله ی اول استراتژیست و سیاستمدار باشد و در مرحله بعدی توان راهبری برای استفاده از ظریفت های علمی و اختصاصی اقتصاددانان را داشته باشد. اگر رئیس جمهور یک فرد راهبردی باشد، قادر خواهد بود از همه ظرفیت های تخصصی در بخش های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، سیاست خارجی و امنیتی و ... به نحو مطلوب و در مسیر تامین منافع ملی استفاده کند.	*عنصر کارآمدی مهم ترین مولفه انتخاب مردم باشد. اگر فردی خود را در معرض انتخاب مردم قرار می دهد، سوابق و ظرفیت های او نشان از کارآمدی‌اش باشد، دیگر جدید با تکراری بودن ملاک نخواهد بود.
حسن غفوری فرد	اصولگرا	* رئیس جمهور باید از رجال سیاسی باشد. بنابراین اولا باید از رجال شناخته شده سیاسی در مملکت باشد و مدیر و مدبر خوبی باشد و به نظام جمهوری اسلامی، امام، حکومت اسلامی، ولایت فقیه و قانون اساسی معتقد باشد. کاریزما بودن تاثیرات فراوانی دارد، چهره ای که بتواند توجه مردم را جلب کند و برای مردم ایده و پیشنهادات جدید داشته باشد و بتواند یک امیدهای توسعه اقتصادی را برای مردم ایجاد کند و مردم به آینده خودشان امیدوار تر شوند. چهره ای که می خواهد رئیس جمهور شود باید یک چهره ملی کاریزماتیک باشد و دیگران را تخریب نکند و ایده های امید بخشی برای مردم داشته باشد. باید به مردم این امید را بدهد که با برنامه و اندیشه و با استفاده از ظرفیت های موجود در مملکت می تواند مشکلات را برطرف کند.	*اقتصاد و سیاست را نمی شود از هم جدا کرد، ولی من فکر می کنم بجای اینکه به فکر چهره اقتصادی و سیاسی باشیم بهتر است دنبال چهره ملی باشیم، چون به نظر من یک چهره ملی از سیاست خوبی برخوردار است.	* به نظر می رسد که در انتخابت ریاست جمهوری رقابت اصلی بین جناح اصلاح طلب و اصولگرا خواهد بود. اینکه یک نفر بخواهد مستقلا چهره شود و در انتخابات شرکت کند مقداری بعید است، اما تجربه انتخاباتی ما تجربه ای دقیقه نودی است و همیشه دقیقه نود تعیین کننده است. مثلا در سال ۷۶ آقای خاتمی تا روزهای آخر شانس زیادی نداشتند، یا بعدا در سال ۸۴ آقای احمدی نژاد تا روزهای آخر امید زیادی نداشتند اما در نهایت ایشان در مقابل شخصی مثل آقای هاشمی رفسنجانی انتخاب شدند. *این احتمال وجود دارد که یک چهره قوی مستقلی پیدا شود، اما به هر حال کسانی که خواهند آمد به احتمال زیاد سابقه و ریشه در تاریخ قدیمی تری دارند و مردم نسبت به آنها شناخت بیشتری دارند.
محمد غرضی	مستقل	افرادی که برای ریاست جمهوری ۱۴۰۰ می خواهند کاندید شوند باید حقوق عامه را بر حقوق خاصه مقدم بدانند. دولت هایی که از دهه ۶۰ تا به کنون آمدند و رفتند؛ شامل یک نخست وزیر و چند رئیس جمهور محترم، حقوق خاصه را بر حقوق عامه ترجیح داده و دائما امکانات مردم را به دولت دادند لذا قاعده جامعه با این مصوبات متعارض شد. دولت ها دست در جیب مردم کرده و تورم را تشدید میکنند؛ درآمد ثروتمندان را افزایش داده و یاس در جامعه ایجاد می شود. رئیس جمهور بعدی باید حقوق عامه را به مردم برگرداند تا ملت نیز به سمت او بروند.	*رئیس جمهور فارغ از اینکه چه چهره‌ای باشد، باید دلسوز باشد؛ چرا که دلسوزی از علم باارزش تر است، اما اگر رئیس جمهور آینده چهره ای اقتصادی باشد که حقوق عامه را ترجیح بدارد، بهتر است.	کاندیداها باید به دید مردم بنشیند. مردم از افرادی که در گذشته کاندید انتخابات ریاست جمهوری شدند ذهنیتی دارند، اما اگر فرد کاندید شده حرف های قبلی خود را تکرار کند، سبد رای نخواهد داشت. ممکن است چهره های جدید حرفی برای گفتن و نقد دولت داشته باشند. همچنین کاندیدهای قدیمی نیز برخی حقایق مانند وضع قوانین در مجلس و ایجاد فساد، تاکید دولت ها بر گرانی، اتفاقاتی که در قوه قضاییه افتاد را افشا کنند.
احمد کریمی اصفهانی	اصولگرا	راس تمام ویژگی ها مساله صداقت و راست گویی است. باید با مردم خیلی شفاف صحبت کرد. یک رئیس دولت باید بداند که همه مردم چه آنهایی که رای داده اند و چه آنهایی که رای نداده اند، آینه آن نظام قرار میگیرند که راس آن نظام، رئیس جمهور است؛ لذا اگر در اینجا صداقت و شفافیت و راستگویی وجود داشته باشد می شود مسائل را با مردم در میان گذاشت مشروط بر اینکه برای خودش یک موردی باشد که کاملا جا افتاده باشد و قبول کرده باشد. در نظام ما آن چیزی که تا الآن مشکل بوده است، عدم صداقت از راس کشور یعنی از ریاست جمهوری گرفته تا پایین است و این باعث شده که فاصله ای بین ملت و مسؤلین به وجود آید. دشمنی‌ها از ابتدای انقلاب بوده است لذا استکبارستیزی ما باید در وضعیتی باشد که آن چیزی که در ظاهر و پنهان رئیس جمهور و مسؤلین کار می کنند یکنواخت باشد، نه اینکه ظاهر استکبارستیزی باشد اما در باطن همراهی با استکبار باشد. رئیس جمهور باید در مسائل معیشتی یک همرنگی با ملت داشته باشد، یعنی باید غم مردم را غم خودش بداند، نه اینکه خودش به دلیل فاصله و تبعیض، بین کسانی که در بالای نظام هستند با پایین نظام، تفاوت فاحش بگذارد، *باید کسی باشد که در مقابل فساد و مفسد بایستد، اگر او این کار را کرد آن وقت خیلی از امکانات کشور به هرز نخواهد رفت.	*نمی شود سیاسی نباشد. حتما باید کسی باشد که از همین ویژگی هایی که گفتیم برخوردار باشد که اولین و راس همه آنها مساله اقتصادی است. یعنی مشکلات امروز مردم ما، مشکلات اقتصادی است و کسی که روی کار می آید باید منجی مسائل اقتصادی ما باشد و ما را از این مشکلات عبور دهد. او حتما باید در کنار مساله اقتصادی فردی متدین باشد و مساله فرهنگی ما را هم مد نظر داشته باشد.	مردم قبل از اینکه به آن چهره، چه چهره شناخته شده و چه چهره جدید باشد، باید به برنامه او رای دهند و از طرفی برنامه ها باید به صورتی باشد که نظام او را رصد کند. اولا به چیزی که به او مربوط نیست وعده ندهد و آن چیزی که به او مربوط است را باید بتواند عملیاتی کند. اگر فردا رئیس جمهور گفت که من با تمام دنیا ارتباط برقرار میکنم امکان ندارد که ما بتوانیم با تمام کشورها روابط برقرار کنیم چون برخی از کشورها که در راس آنها امریکا و اسرائیل است خباثت دارند. * رئیس جمهور باید حرف را در چهارچوب بزند و در همان چهارچوب باید پاسخگو باشد. مردم هم باید رئیس جمهور یا مجلسی که انتخاب می کنند را به صورت مستمر رصد کنند؛ اینکه رای دهند و بروند درست نیست و پرسشگری باید یکی از ویژگی های ملت ایران باشد. به نظر من ما باید یک تحولی هم در ریاست جمهوری ها و هم در مسؤلین هم در مردم ایجاد کنیم.
مصطفی هاشمی طبا	مستقل	*همه کاندیداها باید برنامه و سابقه اجرایی حاکی از توانایی داشته باشند و با صراحت با مردم سخت بگویند.	رئیس جمهور نباید یک چهره سیاسی یا اقتصادی باشد اما هم سیاست و هم اقتصاد را بفهمد. زیرا رئیس جمهور نمی تواند تئوریسین اقتصاد باشد اما باید توانایی جمع بندی نظریه هایی را که به می گویند را داشته باشد. یاران سیاسی که جهت گیری خاصی دارند نباید داشته باشد. بلکه بینش سیاسی داشته باشد اما وابسته به حریان خاصی نباشد. *اگر رئیس جمهور بعدی فارغ از ۲ جریان اصلاح طلب و اصولگرا باشد، بهتر است.	مردم به کاندیداهای تکراری رای می دهند اما دوست دارند جدید بیاید. همیشه به این صورت بوده است که مردم حواستار یک چهره جدید بودند، اما در آخر به کاندیداهای تکراری رای دادند چرا که او را می شناختند.