در سراسر جهان با توجه به نیازهای مختلفی که وجود داشته، بخصوص در رابطه با طبیعت آن مناطق و میزان نیاز به غذا، گاوهای مختلفی اهلی شده و پرورش یافته‌اند. گاوها قدرت انطباق بسیار زیادی با محیط‌های مختلف دارند، به همین دلیل آن‌ها بخش مهمی از رژیم غذایی ما را تشکیل می‌دهند و حدود ۲۴ درصد از نیاز ما را به گوشت و پروتئین حیوانی تامین می‌کنند.
روش نگهداری از گاوها و شکل‌های مختلف دامداری با موقعیت مکانی و نژادهای مختلف گاوها ارتباط بسیار نزدیکی دارد. به‌عنوان‌مثال، هندوستان به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده محصولات لبنی در جهان، میلیون‌ها گاو مقدس دارد ولی هندی‌ها به‌ندرت از گوشت این گاوها تغذیه می‌کنند. این گاوها در گرمای گرمسیری شبه‌قاره هند، در خیابان‌ها پرسه می‌زنند و مردم از شیر آن‌ها استفاده می‌کنند. این در حالی است که در روسیه دامدارها مجبورند در طول زمستان‌های سخت و طولانی سیبری، بهترین شرایط را برای گاوها فراهم کنند تا بتوانند از گاوها محصولات دلخواه‌شان را به دست بیاورند. روی سر این گاوها، هدست‌های واقعیت مجازی نصب می‌شود تا به آن‌ها مراتع سرسبزی را نشان دهد که خورشید به زیبایی در آن می‌تابد. آزمایش‌های متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد رابطه مثبت و مستقیمی میان تولید شیر گاو و نمایش این تصاویر وجود دارد.
دامداری و بخصوص نگهداری از گاوها مسیری طولانی در طول تاریخ حیات بشر طی کرده است. تعداد بی‌شمار انواع گاوهایی که امروزه در مزارع مشاهده می‌شود، نتیجه هزاران سال کار و تلاش روی انواع روش‌های پرورشی است. از سوی دیگر، نگهداری از حیوانات اهلی که گاوها بخش عمده آن را تشکیل می‌دهند، توانسته است اثر بسیار بزرگی روی محیط‌زیست و سیاره زمین بگذارد. سوال این‌جاست که آیا روند موجود به سوی بهتر شدن پیش می‌رود یا بدتر شدن؟
پیامدهای زیست‌محیطی حضور میلیون‌ها گاو روی زمین بسیار گسترده است. گاوها یکی از مهم‌ترین منابع تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای هستند و از سوی دیگر، بسیاری از جنگل‌ها برای تبدیل‌شدن به مراتعی به‌منظور چرای گاوها، در دوره‌های مختلف نابود شده‌اند. دامپروری برای میلیون‌ها انسان شغل و درآمد به دنبال داشته و امروزه نیز هدف مهم در این رابطه، رسیدن به کشاورزی پایدار روی زمین است. کود گاوها می‌تواند به‌عنوان محصول جانبی مزارع پرورشی، نقش مهمی در اصلاح خاک داشته باشد. این محصول حتی می‌تواند ماده اولیه مناسبی برای تولید محصولات ثانویه باشد؛ چراکه کود گاوها سرشار از موادمغذی و انرژی است و می‌تواند به‌عنوان نوعی منبع انرژی تجدیدپذیر در مزارع مورداستفاده قرار بگیرد.
هرچند به دلیل اثر نامطلوب دامداری‌ها روی اتمسفر، صنعت دامپروری طی دهه‌های گذشته بیش‌ازپیش در معرض توجه مردم قرار گرفته است، بااین‌حال، با توجه به افزایش جمعیت جهان میزان نیاز به مواد غذایی نیز هر روز بیشتر می‌شود. از طرف دیگر متخصصان محیط‌زیست با دقت بیشتری اثر منابع غذایی ما را روی محیط‌زیست موردبررسی قرار می‌دهند که در این میان، دامداری‌ها بیش‌ازپیش در کانون توجه قرار گرفته‌اند.
گاوها چگونه بر محیط‌زیست تاثیر می‌گذارند؟
Waste in waterways
کود برای دریاچه‌ها
همان‌طور که کود تولیدی گاوها اثر مثبتی برای خاک دارد، فضولات گاوها از طریق باران وارد رودخانه‌ها و دریاچه‌ها نیز می‌شود و در این اکوسیستم‌ها اثر مشابهی بر جای می‌گذارد. کود گاوها نیتروژن و فسفر بالایی دارد و موجب رشد جلبک‌ها و سبز شدن آب‌ها می‌شود. این فرآیند بیشتر به مسموم شدن آب‌های آشامیدنی نیز می‌انجامد.
Multiple compartments
معده چندقسمتی
دستگاه گوارش گاوها نسبت به دیگر پستانداران غیرنشخوارکننده از بخش‌های بیشتری تشکیل شده است و ازاین‌رو، گاو گاز بیشتری نسبت به دیگر حیوانات تولید می‌کند.
Gassy grazers
چرنده گازدار
درحالی‌که معده گاو، غذای خورده‌شده را هضم می‌کند؛ مقدار زیادی نیز گاز تولید کرده و آن را در اتمسفر رها می‌کند. هرچند متان (گاز تولیدی گاوها) در مقایسه با دی‌اکسید کربن فراوانی کمتری در جو زمین دارد اما اثر گلخانه‌ای بهینه‌تری دارد و ازاین‌رو نقش قابل‌توجهی در گرمایش جهانی ایفا می‌کند.
Milk treatment
آماده‌سازی شیر گاوها
مطمئن‌ترین راه برای این‌که از حضور نداشتن باکتری‌ها در شیر گاو مطمئن شویم، جوشاندن آن است. تحقیقات نشان می‌دهد که برای پاستوریزه‌کردن شیر تولیدی هر گاو شیرده در طول هفته به هفت کیلووات‌ساعت برق نیاز داریم. برای استریلیزه کردن شیر و تولید شیر فرادما (UHT) به گرمای بیشتری نیاز داریم که این موضوع، گرمایش جهانی را گسترش می‌دهد.
Lots of rumen there
شکمبه بزرگ
شکمبه بزرگ‌ترین بخش دستگاه گوارش گاوهاست، جایی که می‌تواند بیش از ۲۰۰ لیتر مایع در خود جای دهد و حاوی میلیون‌ها میکروب مختلف باشد.
Wasted production
تولید و اسراف
سالانه بیش از ۳۰ هزار تن گوشت گاو تنها در خانه‌های مردم انگلیس به سطل زباله ریخته می‌شود و این یعنی هدر رفتن تمام مواد و انرژی‌ای که برای تولید آن‌ها مورداستفاده قرار گرفته بود.
Water footprint
ردپای آب
مانند جریان تولید هر ماده غذایی دیگری، گوشت گاو هم آب مصرف می‌کند. برای تولید یک کیلوگرم گوشت گاو، به حدود ۱۶هزار لیتر آب نیاز است.
Providing food
تهیه غذا
برای پرورش یک گاو گوشتی با ابعاد مناسب صنعت گوشت، باید موادغذایی موردنیاز یک گله فراهم شود. برای تولید هر کیلوگرم گوشت گاو، ۲۵ کیلوگرم دانه مصرف می‌شود.
Creating the space
ساخت مزرعه
مساحت قابل‌توجهی از زمین باید تغییر کند تا فضای لازم برای چرای گاوها فراهم شود، این امر موجب از بین رفتن زیستگاه‌ها و کاهش تنوع زیستی می‌شود. گمان می‌رود حدود ۸۰ درصد از جنگل‌زدایی‌ها حاصل چرای دام‌ها باشد.
پراکندگی گاوها در سطح زمین
حدود ۱۰هزار سال پیش، گاوهای اهلی در هند و اروپا به وجود آمدند و حالا این جانوران در تمام کره زمین، به‌جز نواحی قطبی پراکنده شده‌اند؛ به‌طوری‌که در کشورهایی مانند برزیل و نیوزیلند، تعداد گاوهای پرورشی از جمعیت انسان‌ها بیشتر است. با نگاهی به نقشه بالا می‌توانید پراکنش گاوها و نقاطی را که تراکم بالاتری دارند، مشاهده کنید.
رأس در هر کیلومتر مربع
کمتر از ۱
۱ تا ۵
۵ تا ۱۰
۱۰ تا ۲۰
۲۰ تا ۵۰
۵۰ تا ۱۰۰
۱۰۰ تا ۲۵۰
بیش از ۲۵۰
نامناسب برای پرورش گاو
آیا می‌دانستید؟
بیش از ۸۰۰ گونه نژاد گاو در جهان وجود دارد.
نقاشی‌هایی ۱۷هزارساله روی دیوار یک غار که نشان‌دهنده قدمت حضور گاوها در زندگی انسان‌هاست.
30درصد: تقریبا یک‌سوم زمین برای اهداف دامپروری مورداستفاده قرار گرفته است.
95درصد: بخش اعظم متان تولیدشده از دهان گاوها وارد اتمسفر می‌شود.
۲۳۰ لیتر: معده اصلی گاوها می‌تواند به‌اندازه یک وان حمام کامل، مایع در خود جای دهد.
۶۴ میلیارد کیلوگرم: مقدار گوشت گاو تولیدی جهان در سال ۲۰۱۹
۳۴۰ میلیون تن: ۳٫۴ درصد از سهم انتشار کربن جهانی مربوط به جنگل‌زدایی برای ایجاد چراگاه برای گاوهاست.
۷۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم: مقدار گاز متانی است که هر گاو در طول سال تولید می‌کند.
۸ تا ۱۲ ساعت: گاوها نیمی از عمرشان را در حال چرا هستند.
آیا می‌دانستید؟
وزن تقریبی گاوها به‌طور متوسط از وزن همه انسان‌های روی زمین بیشتر است؟
گاوهای سیاه‌وسفید نژاد هلشتاین به دلیل تولید بالای شیر، یکی از محبوب‌ترین نژادهای گاوهای شیری هستند.
اهلی کردن گیاهخواران غول‌آسا
گاوها اولین جانورانی هستند که در دوران باستان به دست انسان‌ها اهلی شدند. ماجرای ورود گاوها به دنیای امروز ما با اهلی کردن پنج گونه از گاوهای وحشی حدود ۱۰۵۰۰ سال پیش آغاز شد. گاوهای اولیه از لحاظ شکل ظاهری با گاوهای اهلی‌شده امروز بسیار متفاوت بودند. گاوهای باستانی یا نیاگاوها در مقایسه با گاوهای امروزی، جثه‌های بسیار بزرگ‌تر، اندام قوی‌تر و شاخ‌هایی به‌مراتب بزرگ‌تر داشتند که آن‌ها را با گاوهای امروزی کاملا متمایز می‌کرد. ارتفاع بدن آن‌ها به‌خصوص در اروپا به حدود ۱٫۸ متر می‌رسید، آن‌ها بزرگ‌ترین گیاهخواران دوره هلیوسن در اروپا بودند.
گاوها یکی از مهم‌ترین حیوانات موردعلاقه انسان‌های اولیه بودند و نقاشی‌های بسیاری از این موجودات غول‌پیکر بر روی دیوار غارها برجای مانده است. آنچه در رابطه با اهلی شدن گاوها جالب به نظر می‌آید، آن است که تنوع گونه‌های اهلی‌شده مشخص‌کننده نقاطی است که این جانوران در آن نواحی اهلی شده‌اند. شبه‌قاره هند و اروپا نخستین مناطقی بودند که اهلی کردن گاوهای وحشی را آغاز کردند، همچنین این نواحی خاستگاه بیشترین تنوع نژادی گاوها نیز به‌حساب می‌آیند؛ بااین‌حال، در نواحی هند و اروپا نیز مناطق آغازگر اهلی کردن گاوها محدود به چند جای مشخص است. این‌ها مناطقی هستند که دامداری با تمرکز بیشتری در آن‌ها در جریان است.
تفاوت نژادهای مختلف گاوها در کشورهای مختلف
نژاد هندوبرزیلی
برزیل
گاوهای هندوبرزیلی در گروه گاوهای کوهان‌دار قرار دارند؛ بااین‌حال آنچه در این نژاد حائز اهمیت است، گوش‌های بسیار بزرگ‌شان است که به خنک شدن بدن‌شان در آب‌وهوای گرم و شرجی کمک می‌کند.
نژاد هایلند
اسکاتلند
این گاوها برای کنار آمدن با آب‌وهوای سرد اسکاتلند دارای پوششی دولایه‌ای هستند، لایه اول حالتی چرب و روغنی دارد و از آن‌ها در برابر بارش‌های مداوم برف و باران محافظت می‌کند.
نژاد چابری استرالیایی
استرالیا
این نژاد حاصل تلاقی نژادهای کارولایس و برهمان بوده و توانسته به‌خوبی با اقلیم استرالیا سازگار شود.
یاکوتین
روسیه
این گاوها پوست و پوشش بسیار ضخیمی دارند که به‌خوبی از آن‌ها در برابر سرمای طاقت‌فرسای سیبری محافظت می‌کند.
لیموزین
فرانسه
این گاوها یکی از بهترین نمونه‌هایی هستند که به‌خوبی توانسته‌اند در نواحی مرکزی و جنوبی کشور فرانسه رشد کنند و با شرایط آن نواحی کنار بیایند.
گاوهای شیری مقاوم در برابر گرما
آیا از گاوهای ضد گرما چیزی شنیده‌اید؟ کشاورزان هندی برای مقابله با اثر گاوها در تشدید تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی، راهکار استفاده از گاوهای مینیاتوری را در پیش گرفته‌اند. نژادی از گاوهای هندی با نام وچور (Vechur) به‌عنوان یکی از کوچک جثه‌ترین گاوهای دنیا شناخته می‌شود و شاید در آینده از این گاوها به‌خاطر جثه کوچکی که دارند، بیشتر در مزارع پرورشی ببینم. این گونه از گاوها که خاستگاه‌شان ایالت کرالای هندوستان است، نسبت به سایر گاوها توانایی بالاتری در تحمل گرمای هوا دارند. مقاومت بالای گاوهای وچور به گرمای هوا زمانی کشف شد که طی آغاز یک موج گرما در سراسر هندوستان، تنها این گاوهای کوچک بود که توانستند در برابر شرایط نامساعد دمایی تاب بیاورند، درحالی‌که دیگر نژادهای گاو تلفات بالایی را متحمل شدند. این گاوهای مینیاتوری نه‌تنها تاب مقاومت بیشتری در برابر گرما دارند، بلکه نسبت به دیگر گاوها به میزان شیری که تولید می‌کنند، گاز متان کمتری نیز در اتمسفر رها می‌کنند که این موضوع در آینده زمین نقش بسیار مهمی دارد.
