یک دلیل دیگر هم برای تعمقی دوباره درباره رابطه ما با تلفن‌همراه‌مان وجود دارد. تلفن‌های ما با بالا بردن سطح هورمون کورتیزول، هورمون اصلی استرس بدن، سلامت‌مان را در طولانی‌مدت به خطر می‌اندازند و طول عمر ما را کوتاه‌تر می‌کنند.
تا الان بیشتر بحث‌ها درباره اثرهاي بیوشیمیایی تلفن‌ها به دوپامین، ماده شیمیایی مغز که به شکل دادن عادت‌ها و اعتیادها کمک می‌کند متمرکز بوده. تلفن‌های هوشمند و اپلیکیشن‌ها مثل دستگاه‌های فروش سکه‌ای آشکارا برای منتشر کردن دوپامین طراحی شده‌اند تا کنار گذاشتن این دستگاه را برای ما دشوار سازند.
این دستکاری در سیستم دوپامین، دلیلی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند ما در حال پرورش اعتیاد رفتاری به تلفن‌هایمان هستیم اما اثرهاي تلفن‌های هوشمند بر کورتیزول به‌طور بالقوه حتي نگران‌کننده‌تر از این هستند.
کورتیزول برای ما هورمون اصلی جنگ یا گریز است. آزاد شدن آن باعث ایجاد تغییرات فیزیولوژیکی نظیر افزایش فشار خون، ضربان قلب و قندخون شده که به ما کمک می‌کند به تهدیدات فیزیکی واکنش نشان داده و نجات پیدا کنیم. اگر واقعا در معرض خطر فیزیکی باشیم، این تغییرات برای ما نجات‌دهنده خواهند بود اما بدن ما در واکنش به استرس‌زاهای احساسی نیز کورتیزول آزاد می‌کند که در این‌جا افزایش ضربان قلب خیلی هم خوب نیست، مثل چک کردن گوشی تلفن‌همراه و پیدا کردن ای‌میل عصبانی رئیس‌تان.
روزی پنج ساعت
اگر افزایش کورتیزول ناشی از تلفن‌همراه تنها گاهی اتفاق می‌افتاد چندان اهمیتی نداشت اما آمار نشان می‌دهد نیمی از کاربران روزانه بیش از پنج ساعت به گوشی تلفن خود نگاه می‌کنند و تقریبا تمام مدت آن را کنار دست خود نگه می‌دارند. نتیجه این‌که همان‌طور که گوگل در یک گزارش اعلام کرد: «دستگاه‌های تلفن که پر از شبکه‌های اجتماعی، ای‌میل و اپلیکیشن‌های خبری هستند، باعث ایجاد احساس وظیفه دائمی و استرس ناخواسته می‌شوند.»
وقتی تلفن‌همراه‌تان در معرض دید یا نزدیک‌تان باشد، یا وقتی صدایش را می‌شنوید یا حتي فکر می‌کنید که شنیده‌اید، سطح کورتیزول افزایش می‌یابد. این یک پاسخ استرسی است و احساس ناخوشایندی دارد. پاسخ طبیعی بدن به این وضعیت این است که گوشی را چک کند تا استرس را از بین ببرد.
اما با این‌که این کار ممکن است شما را برای لحظه‌ای آرام کند، احتمالا در طولانی‌مدت همه چیز را بدتر می‌کند. هربار که تلفن‌همراه‌تان را چک می‌کنید، احتمالا یک چیز استرس‌زای دیگر انتظارتان را می‌کشد که منجر به افزایش دوباره کورتیزول و میل دوباره به چک کردن گوشی برای از بین بردن اضطراب خواهد شد. این چرخه وقتی به‌طور مداوم تقویت شود، به افزایش شدید سطح کورتیزول می‌انجامد. و افزایش شدید سطح کورتیزول به افزایش خطر ابتلا به مشکلات جدی سلامتی نظیر افسردگی، چاقی، سندرم متابولیک، دیابت نوع دو، مشکلات باروری، فشار خون بالا، حمله قلبی، زوال عقل و سکته گره خورده است.
تمامی بیماری‌های مزمنی که ما می‌شناسیم با استرس وخیم‌تر می‌شوند و تلفن‌های همراه ما کاملا به این امر کمک می‌کنند.
استرس تلفن هوشمند
استرس ناشی از تلفن همراه علاوه بر عواقب بالقوه درازمدت برای سلامتی، به شیوه‌های آنی‌تری زندگی ما را تهدید می‌کند. سطوح بالای کورتیزول باعث تضعیف قشر پیش‌پیشانی می‌شود، ناحیه‌ای از مغز که برای تصمیم‌گیری و افکار منطقی حیاتی است.
اختلال در قشر پیش‌پیشانی، خویشتن‌داری را کاهش می‌دهد که وقتی با میل شدید به کاستن از اضطراب همراه می‌شود، می‌تواند منجر به انجام کارهایی از سوی ما شود که شاید در لحظه استرس‌زدا باشند اما به‌طور بالقوه مهلک و فاجعه‌بار هستند، مثل پیامک زدن هنگام رانندگی.
هر کاری که می‌کنیم، هر چیزی که تجربه می‌کنیم، می‌تواند بر فیزیولوژی ما تاثیر گذاشته و مدارهای مغزمان را طوری تغییر دهد که کمتر یا بیشتر به استرس واکنش نشان دهیم.
سطح کورتیزول پایه ما در یک چرخه بيست‌وچهارساعته طبیعی کاسته شده و جریان می‌یابد که اگر کمتر از هفت تا هشت ساعت خواب شبانه داشته باشید، دچار اشکال می‌شود. (که اگر عادت داشته باشید قبل از خواب گوشی‌تان را چک کنید، خیلی راحت اتفاق می‌افتد) این به نوبه خود مقاومت بدن ما در مقابل استرس را کاهش داده و خطر بروز تمام بیماری‌های مربوط به استرس را که پیش از این اشاره کردیم، افزایش می‌دهد.
شکستن چرخه
خبر خوب این‌که اگر این چرخه ناشی از اضطراب را از بین ببریم، قادر به کاهش سطح کورتیزول خواهیم بود که درنتیجه قضاوت کوتاه‌مدت‌‌مان بهبود یافته و خطر ابتلا به بیماری‌های بلندمدت مرتبط با استرس نیز کاهش خواهد یافت. با گذشت زمان، حتي ممکن است بتوانیم مغزمان را دوباره آموزش بدهیم تا پاسخ‌های استرسی‌مان این‌چنین به یک مو بند نباشند.
برای این‌که تلفن‌تان کمتر استرس‌زا باشد، با خاموش کردن همه نوتیفیکیشن‌ها به جز آن‌هایی که واقعا نیاز به دریافت‌شان دارید، شروع کنید.
در مرحله بعد به اثری که هرکدام از اپلیکیشن‌ها روی‌تان می‌گذارند دقت کنید. کدام را بدون احساس تنش چک می‌کنید؟ کدام‌یک شما را مضطرب می‌کند؟ این اپلیکیشن‌ها را در یک فولدر مخفی کنید، یا این‌که چند روزی آن‌ها را پاک کنید و ببینید چه حسی دارید.
وقتی از اپلیکیشن‌های گوشی‌تان استفاده می‌کنید به نحوه اثرگذاری فیزیکی آن‌ها هم توجه کنید. اگر نسبت به احساسات جسمی‌تان آگاه نباشید، نخواهید توانست رفتارهایتان را تغییر دهید. استرس و اضطراب بيشتر با احساس انقباض در سینه ظاهر می‌شوند.
وقفه‌های منظم هم می‌توانند روش موثری در تعادل شیمی بدن و دستیابی دوباره به حس کنترل باشند. یک وقفه بيست‌وچهارساعته می‌تواند به‌طرز چشمگیری آرامش‌بخش باشد اما حتي کنار گذاشتن گوشی هنگام غذا خوردن نیز یک گام در مسیر درست است.
جا گذاشتن گوشی در ابتدا کار دشواری است، زیرا ما برای لایک‌های بیشتر، پست‌های بیشتر و سرگرمی‌های بیشتر شرطی شده‌ایم و باور کرده‌ایم که برای خوشحال بودن به این چیزها نیاز داریم اما نوشیدن یک قهوه یا پیاده‌روی تنهایی می‌تواند به شما کمک کند که جست‌وجوی بی‌پایان در گوشی‌تان را متوقف کنید. بخصوص اگر هنگام انجام آن از خودتان بپرسید الان در بدن من چه اتفاقی دارد می‌افتد؟ در ذهنم؟ در دنیای احساساتم؟ این کار نه‌تنها به شما کمک می‌کند که احساس رضایت داشته باشید، بلکه می‌تواند بینش شما به این را که چرا به فناوري روی آورده‌اید، بهبود ببخشد. وقتی این کار را با موفقیت پشت سر گذاشتید، قدم بعدی را بردارید: بنشینید و سکون و آرامش را برای چند دقیقه تجربه کنید.
سعی کنید بفهمید اضطراب ناشی از نیاز به گوشی در مغز و بدنتان چه تاثیری می‌گذارد. اگر تمرین کنید که متوجه آنچه در درون‌تان اتفاق می‌افتد باشید، متوجه خواهید شد که چطور می‌توانید پاسخ دهید.
چالش یک‌هفته‌ای سم‌زدایی دیجیتال
اگر اولین کاری که از خواب بیدار می‌شوید خواندن خبرها، چک کردن ای‌میل یا بالا و پایین رفتن در شبکه‌های اجتماعی است و اگر گوشی تلفن کنارتان نباشد احساس ناراحتی یا بیهودگی می‌کنید، شاید زمان آن باشد که سم‌زدایی دیجیتال را امتحان کنید که قوانین آن به این شرح است:
- تمام اپلیکیشن‌های شبکه‌های اجتماعی را از روی گوشی پاک کنید و فقط از روی رايانه آن‌ها را چک کنید.
- نوتیفیکیشن تمام اپلیکیشن‌ها را خاموش کنید.
- در ملاقات‌ها، گفت‌وگوها، دورهمی‌ها و وعده‌های غذایی که با دیگران می‌خورید، گوشی را در جیب یا دور از دید بگذارید.
- هنگام رفت‌وآمد گوشی را دور از دیدتان بگذارید.
- گوشی را با خود به دستشویی یا حمام نبرید.
روز اول: هنگام خواب گوشی تلفن‌تان را بیرون اتاق خواب بگذارید؛ برای این‌که با صدای زنگ ساعت بیدار شوید، صدای آن را بالا ببرید تا بتوانید آن را بشنوید. این کار را تمام هفته تکرار کنید.
روز دوم: وقتی به خانه برمی‌گردید گوشی‌تان را در یک نقطه مرکزی بگذارید و برای چک کردن به همان نقطه بروید و آن را با خود جابه‌جا نکنید.
روز سوم: ای‌میل‌های کاری را خاموش کنید. (قبل از این کار بقیه را از تصمیم خود مطلع کنید.)
روز چهارم: برای شام، ناهار یا باشگاه بیرون بروید و گوشی‌تان را در خانه بگذارید.
روز پنجم: گوشی را تمام روز روی حالت هواپیما بگذارید و فقط در صورت نیاز آن را از این حالت در بیاورید.
روز ششم و هفتم: گوشی را خاموش کنید و از غروب روز پنج‌شنبه تا صبح شنبه آن را کنار بگذارید.
انجام یک هفته‌ای این چالش تاثیر بسزایی در تغییر عادات روزانه شما در مواجه با تلفن همراه‌تان خواهد داشت.
برای سم‌زدایی این اپلیکیشن‌ها را دانلود کنید
عجیب این‌که فناوری برای کمک به فاصله گرفتن از آن پیشرفت‌هایی کرده است. فیس‌بوک و اینستاگرام ابزارهایی راه‌اندازی کرده‌اند که به کاربر کمک می‌کند کنترل مرورگرها را به دست بگیرد و استفاده از آن‌ها را کاهش دهد. جدیدترین سیستم‌عامل اپل و گوگل نیز اجازه می‌دهد که برای استفاده از اپلیکیشن‌ها محدودیت زمانی تعیین کنید. اپلیکیشن‌های رایگانی که در ادامه معرفی می‌کنیم به شما کمک می‌کنند عادات استفاده از تلفن‌همراه‌تان را کم‌کم تغییر دهید.
Moment: این اپلیکیشن برای تعداد دفعاتی که می‌توانید گوشی‌تان را بردارید محدودیت تعیین می‌کند و زمانی که نزدیک است به آن تعداد برسید یا از آن عبور کنید شما را آگاه می‌کند.
Space: شخصیت شما را شناسایی می‌کند (آیا از تلفن‌تان برای مقابله با بی‌حوصلگی استفاه می‌کنید؟) و برای کاستن از زمان استفاده از گوشی تلفن برنامه دقیقی به شما می‌دهد.
FlipD: به شما اجازه می‌دهد که اپلیکیشن‌های مشخصی را مخفی کنید و براساس برنامه‌ای که ریخته‌اید زمان کنار گذاشتن گوشی را به شما یادآوری می‌کند.
