دکتر فرزاد حجازی، اظهار کرد: عملکرد محققان ایرانی خوب است، اما شاید متناسب با بازار نباشد و این مساله ناشی از این است که در ایران در ابتدای امر تکنولوژی ایجاد می‌شود و سپس به دنبال بازار می‌گردند.
وی افزود: جمع کردن چند تکنولوژی با هم و عرضه به عنوان یک محصول بهتر می‌تواند عمل کند تا اینکه تک تک تکنولوژی‌ها را بخواهیم بفروشیم. این موضوع از طریق ارتقای همکاری‌ها بین مراکزی که در حال کار هستند و با دنیا ارتباطات دارند، بهتر انجام می‌شود.
حجازی با بیان اینکه تفاهم‌نامه به خودی خود نمی‌تواند نتیجه خاصی داشته باشد، گفت: زمانی که تفاهم‌نامه‌ای منعقد می‌شود، باید همکاری مشترک انجام گیرد و دو طرف با هم‌فکری پروژه مشترک انجام دهند و در سازمان‌های یکدیگر حضور یابند، زیرا از این طریق می‌توان نقاط قوت و ضعف طرفین را پوشش داد.
نماینده دانشگاه پوترا با اشاره به انتقال تکنولوژی و تجاری‌سازی فناوری‌ها در منطقه خاورمیانه و ترکیه، تاکید کرد: در واقع استفاده از ظرفیت‌های همدیگر، کمک و هم فکری و اشتراک‌گذاری تجربه‌ها کمک شایانی در انجام فعالیت‌های مشترک می‌کند.
وی با اشاره به کشور مالزی گفت: بهتر است مراکز علمی دو کشور شناسایی شوند، چراکه شرایط فرهنگی، مذهبی و سیاسی ایران و مالزی بسیار به هم نزدیک هستند و مالزی علاقه‌مند به برقراری ارتباط با ایران است.
برای ورود به امر تجاری‌سازی باید بر اساس نیاز بازار، ایده طراحی کرد
حجازی در ادامه در خصوص روند تجاری‌سازی، اظهار کرد: به نظر من در موضوع تجاری‌سازی در ایران مشکل پایه‌ای وجود دارد، به این معنا که ایده ارائه می‌شود، روی ایده کار می‌کنند و بعد دنبال محصول می‌گردند. وقتی به نمایشگاه‌های ایرانی می‌رویم، نزدیک به دو هزار ایده می‌بینیم که دنبال بازار می‌گردند یعنی اول ایده ایجاد می‌شود و بعد دنبال بازار می‌گردند، در حالی‌که این روند باید برعکس باشد.
مسؤول نوآوری و فناوری دانشکده مهندسی و دانشیار دپارتمان عمران دانشگاه پوترا یادآور شد: در واقع برای ورود به امر تجاری‌سازی، اول باید بازار را بررسی و نیاز را پیدا کرد و بر اساس نیاز بازار، به طراحی ایده پرداخت.
اجرای ایده باید در کنار متخصصان صنعت صورت گیرد
وی با اشاره به نحوه ارائه ایده به بازار، گفت: نحوه ارائه ایده باید در قالب استانداردهای بین‌المللی باشد. البته حمایت دولت و بخش صنعت نیز در این حوزه از اهمیت بالایی برخوردار است.
حجازی با بیان اینکه صنعت و دولت باید به محققان کمک مالی و فکری کنند، تصریح کرد: صنایع در ایران فقط به فکر فروش محصول هستند، در حالی‌که یکی از فاکتورهای مهم در دستیابی به موفقیت در بازار ملی و بین‌المللی این است که صنایع بتوانند محصولات موجود خود را بهتر کنند تا نسبت به رقبا ارجحیت یابند.
وی یادآور شد: من به عنوان یک محقق نمی‌توانم ایده‌ای را به مرحله تجاری‌سازی برسانم، چون شرایط بازار و صنعت را به خوبی نمی‌شناسم؛ از این رو وجود یک نفر از صنعت در مراکز تحقیقاتی و همکاری بین صنعت و محققان به هنگام اجرای کار ضروری است.
نماینده دانشگاه پوترا با اشاره به انتقال تکنولوژی و تجاری‌سازی فناوری‌ها در منطقه خاورمیانه و ترکیه، تاکید کرد: بزرگترین مشکل در ایران این است که ایده به مرحله پایانی خود می‌رسد و بعد به صنعت ارائه می‌شود؛ در حالی‌که اجرای ایده و به ثمر رساندن آن باید همزمان در کنار متخصص خاص خود از صنعت باشد.
حجازی در ادامه با بیان اینکه محقق نمی‌تواند ایده را بفروشد، گفت: محقق تخصصی در فروش ایده خود ندارد. از این رو در گروه‌هایی که برای فروش ایجاد می‌کنیم یک نفر ایده دارد، یک نفر شرایط بازار را ارزیابی می‌کند و یک نفر هم بازاریابی و متخصص بیزنس پلن است. این مدل به فروش ایده کمک شایانی می‌کند.
وی تصریح کرد: هرکسی که ایده‌ای دارد و می‌خواهد ایده خود را سریع به فروش رساند، درحالی‌که باید ایده را نگه داشت و بازار را مطالعه کرد و پس از بررسی بازار وارد مرحله فروش کرد؛ زیرا در غیر این صورت ایده از بین می‌رود و با برنامه مناسب وارد بازار نمی‌شود.
نماینده دانشگاه پوترا با اشاره به انتقال تکنولوژی و تجاری‌سازی فناوری‌ها در منطقه خاورمیانه و ترکیه، یادآور شد: در ارزیابی بازار باید به نحوه عرضه و ارائه محصولات نیز توجه کرد، زیرا در بسیاری از موارد محصول خوب است اما در ارائه با مشکل مواجه است. ارائه محصول باید به‌گونه‌ای باشد که سرمایه‌گذار مجاب به خرید شود.
عدم ارزیابی نوآوری‌های دنیا منجر به ارائه ایده کپی می‌شود
حجازی با بیان اینکه در ایران خلاقیت و ایده زیاد است، اما شانس موفقیت پایین بوده و کپی کاری در ایده زیاد است، اظهار کرد: ممکن است ایده‌ای در ایران جدید باشد، ولی محقق ایده‌هایی که در دنیا عرضه شده‌اند را بررسی نمی‌کند. این مساله منجر به ارائه ایده کپی و یا مشابه خارجی می‌شود که فاقد ارزش است.
وی به ارتباطات با جهان خارج نیز اشاره کرد و گفت: سرمایه‌گذار در صورتی مجاب به خرید مشابه خارجی می‌شود که ایده با خلاقیت بهتری طراحی شده باشد و درواقع تکمیل‌کننده ایده قبلی باشد. باید دسترسی به جایگاه‌های اختراعات و نوآوری دنیا ترویج شود تا این ارزیابی‌ها توسط محققان صورت گیرد.
دلیل عدم بازگشت تحصیل‌کردگان در کشورهای خارجی به ایران
مسؤول نوآوری و فناوری دانشکده مهندسی و دانشیار دپارتمان عمران دانشگاه پوترا در ادامه در خصوص بازگشت افراد نخبه به کشور پس از تحصیل در دانشگاه‌های خارجی، اظهار کرد: در بازگشت افراد به کشور، وضعیت سیاست خارجی و اقتصادی دولت تاثیر بسزایی دارد. زمانی که روابط بین‌الملل دولت با روش مناسبی باشد، منجر به ایجاد اعتماد بین‌المللی می‌شود؛ از این رو اگر فردی که برای ادامه تحصیل به خارج از کشور می‌رود، مطمئن باشد که در صورت بازگشت به ایران سرخورده نمی‌شود، قطعا بازمی‌گردد.
وی افزود: من زمانی که به مالزی رفتم، دولت مالزی به دلیل ایده‌ای که داشتم، از من حمایت کرد. این حمایت در حالی بود که دولت مالزی اطمینانی بابت به نتیجه رسیدن ایده من نداشت. در ایران نیز باید روند به این صورت باشد تا افراد انگیزه بازگشت داشته باشند.
حجازی تصریح کرد: البته دولت نمی‌تواند بیش از 3 هزار شرکت دانش‌بنیانی که در حال حاضر در ایران وجود دارند را حمایت کند اما می‌تواند شرایط را فراهم کند.
وی تاکید کرد: حمایت فقط شامل رفع نیاز مالی نمی‌شود، بلکه دولت باید قوانین نوآوری و سرمایه‌گذاری را تسهیل کند تا شرایط برای کار کردن مهیا شود، همچنین در کنار اتخاذ قوانین سخت‌گیرانه برای جلوگیری از کپی رایت، حق مالکیت معنوی را به رسمیت بشناسد. این مساله باعث می‌شود که افراد بدانند قواعدی وجود دارد که از ابطال حق محققان جلوگیری می‌کند.
باید روش‌های سنتی تغییر کند
نماینده دانشگاه پوترا همچنین با بیان اینکه از سویی دیگر باید قوانین برای انتقال تکنولوژی و تجاری‌سازی فناوری‌ها در منطقه خاورمیانه و ترکیه تسهیل شود، گفت: زمانی که فردی خلاق است، برای پیشبرد ایده خود نیاز به شرایط آسانی دارد که بتواند روی ایده کار کند.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه باید روش‌های سنتی مربوط به امر پژوهش و تحقیقات در ایران تغییر کند، گفت: با توجه به اینکه امسال سال «اقتصاد مقاوتی؛ تولید و اشتغال» است، باید بدانیم که این تولید و اشتغال نباید فقط محدود به مرزهای کشور باشد. اگر واقعا می‌خواهیم تولید و اشتغال ایجاد کنیم، باید فراتر از مرزها حرکت کنیم. باید روش‌های سنتی تغییر کند و بنا به استانداردهای بین‌المللی کار را پیش ببریم.
حجازی با بیان اینکه ایجاد ارتباطات و روابط بین‌الملل می‌تواند در این امر کمک کند، اظهار کرد: درخواست و مذاکره با مسؤولان برای اخذ حمایت و پشتیبانی فنی و سیاسی می‌تواند به محققان در امر تحقیقات و پیشبرد ایده‌ها کمک کند.
نماینده دانشگاه پوترا تصریح کرد: البته این مساله کار ساده‌ای نیست، شاید چند سال طول بکشد؛ ولی بالاخره باید از یک جایی شروع شود. حمایت از نوآوری‌ها و استفاده از تجارب کشورهای موفق می‌تواند کمک زیادی در این مسیر کند.
