صعود ایران به جام جهانی فرانسه در سال ۱۹۹۷ که با شکست استرالیا در دو بازی رفت و برگشت حاصل شد، یکی از تاریخی‌ترین و دراماتیک‌ترین دیدارهای فوتبال در انتخابی جام جهانی محسوب می‌شود. به همین خاطر سایت فیفا در گزارشی به بررسی این دیدار تاریخی پرداخته و آورده است: ۲۹ نوامبر ۱۹۹۷ روزی است که برای همیشه در یاد علاقه‌مندان به فوتبال در ایران و استرالیا می‌ماند. استرالیا که قهرمان قاره اقیانوسیه محسوب می‌شد در برابر ایران برای حضور در جام جهانی ۹۸ فرانسه به رقابت پرداخت.
دیدار رفت دو تیم برگزار شد و یکی از دو تیم تنها ۹۰ دقیقه تا رسیدن به جام جهانی فاصله داشت، تنها حضور استرالیا به جام جهانی مربوط به سال ۱۹۷۴ بود در حالی که ایران تنها حضور خود را در سال ۱۹۷۸ در جام جهانی تجربه کرد.
ورزشگاه ملبورن کریکت استرالیا میزبان دیدار هیجان‌انگیز ایران و استرالیا بود. این ورزشگاه هیچ وقت دیداری به بزرگی آن را تجربه نکرده بود. استرالیا با بازیکنانی چون مارک بوسنیچ، کرگ مور، استیو هوربات، الکس توبین، استان لازاریدس، رابی اسلاتر، ند زنیچ، آئورلیو ویدمار، کرگ فوستر، هری کیول و مارک ویدوکا به میدان آمد.
در طرف مقابل تیم ملی ایران با بازیکنانی چون احمدرضا عابدزاده، نعیم سعداوی، محمد خاکپور، محمدعلی پیروانی، مهدی پاشازاده، حمید استیلی، کریم باقری، مهدی مهدوی‌کیا، رضا شاهرودی، خداداد عزیزی و علی دایی پای به این مسابقه گذاشت.
هر دو تیم مدت‌ها به دنبال صعود به جام جهانی بودند. در دیدار رفت نمایش خوب بوسنیچ در درون دروازه استرالیا در حضور ۱۲۸ هزار تماشاگر ورزشگاه آزادی با تساوی یک بر یک به پایان رسید. در بازی برگشت نیز یک رکورد تاریخی ثبت شد و ۸۵ هزار نفر در ورزشگاه حاضر بود.
تری ونه‌بلز انگلیسی روی نیمکت استرالیا نشسته بود. استرالیایی‌ها پیش از این بازی ۱۴ بازی پی در پی را در انتخابیه جام جهانی با برد به پایان رسانده بودند با این حال ایران نیز پیشرفت‌های خیلی خوبی داشت. آنها در بازی پلی‌آف در زمین بی‌طرف یعنی مالزی برابر ژاپن شکست خوردند تا به پلی‌آف برسند.
استرالیا توانست در نیمه نخست فوتبال هجومی را به نمایش بگذارد و بارها دروازه ایران را تهدید کرد. احمدرضا عابدزاده کاپیتان بارها مانع از فروپاشی دروازه ایران شد و شاید با خوش‌شانسی در خیلی موارد جایی که مهدی پاشازاده توپ ر ا از روی خط دروازه بیرون کشید دروازه ایران بسته ماند. در نهایت هری کیول ۱۷ ساله توانست دروازه ایران را در نیمه نخست باز کند. در اواخر این نیمه دروازه‌بان استرالیا در یکی دو مورد مانع باز شدن دروازه تیمش شد. در نهایت در نیمه دوم استرالیا توانست گل دوم را به ثمر برساند. بعد از آنکه یک تماشاگر به زمین مسابقه آمد و پنج دقیقه در مسابقه وقفه ایجاد شد، ایرانی‌ها از این وقفه استفاده کردند و متحد شدند تا در نهایت بازیکنان باتجربه مثل خداداد عزیزی، کریم باقری و علی دایی به تیم کمک کردند تا نتیجه را برگردانند.
دو گل از کریم باقری و خداداد عزیزی در حالی که ۱۹ دقیقه تا پایان مسابقه باقی مانده بود باعث شد ایران در آستانه صعود به جام جهانی قرار بگیرد.
استرالیایی‌ها در اواخر مسابقه هر چه تلاش کردند نتوانستند دروازه ایران را باز کند تا این ایران باشد که به جام جهانی می‌رسد.
* ستاره
خداداد عزیزی با گلی که در این بازی به ثمر رساند به عنوان قهرمان کشور ایران انتخاب شد. او همچنین پاس گل نخست را نیز فراهم کرده بود. عزیزی ۲۶ ساله در اوج دوران فوتبال خود بود. او یک بار هم به عنوان مرد سال فوتبال آسیا انتخاب شد و بعد از این درخشش حضور در بوندسلیگا و باشگاه کلن را تجربه کرد.
* صحبت‌ها
تری ونه‌ولز سرمربی استرالیا بعد از پایان مسابقه گفت: این حقیقت فوتبال است که در ورزشگاهی دیگر نمی‌بینیم. شما تمام طول مسابقه برتر از حریف هستید ولی همه چیز تغییر می‌کند.
همچنین والدیر ویرا سرمربی تیم ملی ایران نیز بعد از پایان مسابقه گفت: من فقط روی نیمکت نشستم و دعا کردم. برای استرالیایی‌ها خیلی متاسفم. می‌دانم الان کودکان استرالیایی که فوتبال بازی می‌کنند چه حس و حالی دارند. استرالیا اینجا باید برنده می‌شد.
* بعد از آن چه رخ داد؟
ایران به جام جهانی ۹۸ فرانسه رفت و در بازی نخست با یک گل به یوگسلاوی باخت. در ادامه توانست در بازی دوم آمریکا را ۲ بر یک شکست دهد و به اولین برد در جام جهانی دست یابد. ایران در بازی سوم با دو گل به آلمان باخت.
این در حالی بود که استرالیا یک ماه بعد در جام کنفدراسیون‌ها به میدان رفت و بعد از حذف اروگوئه در نیمه نهایی که با گل طلایی کیول به دست آمد در فینال با شش گل به برزیل باخت و نایب قهرمان شد. استرالیا بار دیگر در صعود به جام جهانی ۲۰۰۲ ناکام بود اما در نهایت بعد از ضربات پنالتی در پلی‌آف انتخابی جام جهانی ۲۰۰۶ برابر اروگوئه به جام جهانی آلمان راه یافت.
