امروز از چهار راه استانبول به سمت خیابان جمهوری می گذشتم که با جای خالی پاساژ پلاسکو روبرو شدم، پاساژی که شاید یکی از نماد های خیابان جمهوری و مدرنیزاسیون شهری در ایران بود اکنون تبدیل به ویرانه ای شده بود و در فاجعه ای عمیق بیش از هزاران نفر بیکار شدند، سرمایه های عظیمی از دست رفت، صاحبان مشاغل زیان سنگینی را متحمل شدند و مهم تر از همه تعدادی از هموطنانمان جان خود را از دست دادند.
این اتفاقات تلخ احساسات ایرانیان را جریحه دار کرد که محکوم به رخ دادن نبود و می توانست با پیشگیری هایی به مراتب کم هزینه تر از این خسارت ها از نظر مالی اتفاق نیافتد.
آيا ساختمان آلومينيوم هم به سرنوشت پلاسكو دچار مي شود؟
به هر حال این حادثه رخ داده و کشور متحمل هزینه های گزافی شده و باید با خاطیان برخورد کرد و از آن مهم تر به فکر هزاران ساختمانی در تهران بود که شاید به عظمت پلاسکو نباشند اما از نظر امنیت وضعیت مشابه و حتی بدتری از پلاسکو دارند. درس این حادثه این بود که به ما فهماند بیش از اینکه خورد را برای پس از وقوع حادثه آماده کنیم باید به پیشگیری ها برای عدم رخداد حوادث توجه کنیم.
همان گونه که رییس جمهور در شنبه ی بعد از وقوع آتش سوزی در ساختمان پلاسکو برای بازدید از حادثه و نظارت بر اجرای امداد و همدردی با مردم و زیان دیدگان این حادثه آمده بود و عنوان کرد: این حادثه درس بزرگی برای همه مسئولان در زمینه امن سازی زندگی مردم که جزو حقوق شهروندی است، بود که باید در این زمینه برنامه‌ریزی دقیق‌تری صورت گیرد و این حادثه بسیار تلخ، درسی برای آینده باشد تا دیگر شاهد تکرار چنین فجایعی نباشیم.
یکی از ساختمان هایی که به فاصله چند صد متری پلاسکو قرار دارد و به لحاظ تجاری موقعیتی مشابه دارد و از قضا تقریبا هم سن و سال پلاسكو بوده و مالکین سابق و سازندگان آن ها هم یکی بوده ، ساختمان آلومينيوماست.
این ساختمان در خیابان جمهوری واقع شده و دارای 13 طبقه تجاری و 3 طبقه پارکینگ است. این بنا در 1343 توسط حبیب الله القائیان یکی از سرمایه داران کلیمی ساخته شد و بعد از انقلاب به مصادره بنیاد مستضعفان درامد و اکنون همه ی 600 واحد تجاری آن به صورت سرقفلی به مالکان داده شده و ملک متعلق به بنیاد مستضعفان است.
طبقات اول و دوم این ساختمان اکنون بورس فروش و تعمیرات ساعت بوده و طبقات بالایی محل دپو و انبار و یا فروش لوازم خانگی است. این ساختمان برخلاف همزاد خود پلاسکو دارای سازه ای بتن آرمه بوده و به ظاهر مستحکم تر از ساختمان پلاسکو است. امروز که برای خرید ساعت به آن جا رفته بودم با چند تن از مالکین و نگهبان آن جا در مورد امنیت و مشکلات احتمالی این ساختمان گفتگو کردم که شاید عنوان آن ها برای مسئولین خالی از لطف و ضرورت نباشد.
از مشکلات جدی این ساختمان می توان به کابل های برق قدیمی و پوسیده ای اشاره کرد که به گفته ی نگهبان روی هم انباشه شده اند و هر از گاهی اتصالی هم می کنند و این در حالی است که به گفته ی وزیر کشور دلیل آتش سوزی ساختمان پسلاسکو همین پوسیدگی و اتصالی کابل های برق بود.
در مغازه های ساعت فروشی حداقل یک 20 لیتری پر از بنزین وجود داشته که برای شستشوی ساعت ها به کار می رود و می تواند فاجعه آفرین بوده و یک آتش سوزی احتمالی را به بقیه ی واحد های صنفی منتقل کند. در طقات بالایی نیز مواد قابل اشتعال در انبار ها و فروشگاه های تعمیرات لوازم خانگی موجود است که عمدتا از جنس پلاستیک و کاملا مشتعل شونده بوده و در هنگام حادثه می تواند خطر ساز شوند.
این ساختمان با آن که دارای قدمتی بیش از 50 سال است ولی دارای رایزهای آتش نشانی است و در نوع خود بسیار جالب است اما به گفته ی نگهبان این ساختمان مدت هاست که خراب بوده و تعمیر هم نمی شوند، این درحالی است که این رایزر ها می توانند در هنگام آتش سوزی بسیار مفید بوده و از گسترش حریق جلوگیری کند و این در حالی است که در تاریخ 24/10/92 سازمان نظام مهندسی تمامی سازندگان ساختمان را موظف کرد که پنج نکته ایمنی آتش نشانی را در ساخت ساختمان ها رعایت کنند.
1-سیستم رایزر مرطوب
2- سیستم رایزر خشک
3- تعبیه آب پاش ها
4- خاموش کننده های دستی
5- فشار هوای مثبت در راه پله ها
به نظر می رسد وجود همه ی این پنج مورد برای ساختمانی تجاری به عظمت آلومینیوم ضرورت داشته و جز موارد پیشگیری های لازم برای عدم تکرار حادثه ای مشابه پلاسکو باشد.
این ساختمان در حالی هیچ گونه پله فراری ندارد که وجود پله فرار برای سازه های بالای پنج طبقه ضرورت داشته و از نظر سازمان نظام مهندسی تعبیه آن ها ضروری و الزام آور است. پله هایی که می توانند در هنگام حادثه بسیار مفید بوده و جان افراد بسیاری را نجات دهد.
در هر طبقه از این ساختمان 55 واحد صنفی وجود دارد که در مجموع 600 واحد صنفی را تشکیل می دهند که فقط حدود 30 واحد آن بیمه هستند و مابقی از بیمه شدن امتناع می ورزند.
نکته ی دیگری که کسبه و افراد حاضر در آلومینیوم اصرار داشتند در گزارش خود ذکر کنم وصل نبودن ساختمان به سیستم فاضلاب شهری و پر شدن چاه های فاضلاب بود که آن ها را دچار مشکل جدی کرده و احتمال نشست این ساختمان را تقویت کرده است.
آسانسور های این ساختمان هم چه در درب ورودی و چه در پشت ساختمان به گفته کسبه از امنیت لازم برخوردار نبوده و سابقه سقوط را دارند که در آن یک کارگر جان خود را از دست داده است.
مسئولین این ساختمان که علاقه ای به ذکر نامشان نداشتند گفتند که نامه های هشدار زیادی از شهرداری و آتش نشانی دریافت کرده اند که متاسفانه بلاتکلیف مانده اند. همچنین چند روز پس از آوار شدن ساختمان پلاسکو عده ای از کارشناسان شهرداری برای بازدید به آلومینیوم آمدند اما هنوز اتفاقی در راستای تامین ایمنی این ساختمان انجام نشده است.
در سال 94 این ساختمان دچار آتش سوزی شد که البته خوشبختانه توسط مردم و آتش نشانی مهار شد و این زنگ خطری جدی با توجه به نکات فوق است در حالی که دسترسی آتش نشانی فقط از ضلع شمالی آلومینیوم یعنی همان خیابان جمهوری بوده و این کار را بسیار سخت خواهد کرد.
یکی از کسبه این ساختمان از عدم پیگیری و جدیت شهرداری و آتش نشانی در اجرایی شدن تذکرات ایمنی شان گلایه داشت و می گفت اگر مالکین را به حال خود بگذاریم هیچ وقت هیچ اقدامی انجام نمی دهند و ما قربانیان بعدی یک فاجعه سریالی بعد از پلاسکو خواهیم بود.
فرد دیگری انتقادات خود را متوجه بنیاد مستضعفان کرد و از کم توجهی بنیاد به مسائل ایمنی گلایه کرد.
اما به هر نحو باید پس از حادثه ی پلاسکو همه مسئولین ذی ربط و مردم به عمق خطر در چنین ساختمان هایی پی برده و به هیچ عنوان با هیچ کم و کاستی در این زمینه مدارا نکنند و مالکین نیز اقدام به تجهیز ملک خود به الزامات ایمنی لازم کنند تا از بروز چنین حوادثی جلوگیری شود.
