بعد از تعطیلی خانه سینما در سال 1390، یکی از متعلقات این خانه که تحت تاثیر قرار گرفت، جشن سینمای ایران بود. نگرانی از حساسیت‌هایی که همواره روی این جشن وجود داشته، موجب شد نگاه محافظه‌کارانه بر این رویداد سینمایی حکم‌فرمایی کند تا جایی که در نخسین سال بعد از بازگشایی به جای برپایی جشن زنده، فیلم جشن به نمایش درآمد.
حالا بعد از گذشت سه سال از برگزاری مجدد، جشن خانه سینما باز هم رنگ و بویی از «اصل»، به خود گرفته؛ دلیل این مدعا جشنی که دوشنبه شب بیست و دوم شهریورماه در محل میدان مشق سابق برگزار شد: علاوه بر جمعیت نزدیک به پنج هزار نفره حاضر در مراسم، چهره‌های مطرح سینمایی و اغلب نامزدهای جشن نیز حضور پیدا کردند تا جشن هجدهم خانه سینما پرشورتر از گذشته برپا شود.
نام عباس کیارستمی بیش از هر سینماگر دیگری در این مراسم به زبان‌ها آمد و پیمان معادی و نوید محمدزاده دو بازیگر فیلم سینمایی «ابد و یک روز» جوایز خود را به کیارستمی تقدیم کردند و فاطمه معتمدآریا هم زمانی که برای اعطای جایزه روی سن حاضر شد،از کیارستمی یاد کرد، اما با نگاهی متفاوت: او تاکید کرد بهتر است کینه‌ورزی‌ها کنار گذاشته شود و به دلیل اشتباه پزشکی بحث‌ها و درگیری‌ها را ادامه نداد و با مهر این ماجرا را پشت سرگذاشت.
هانیه توسلی و رضا عطاران
شروع مراسم
هجدهمین جشن سینمای ایران در فضای باز میدان مشق، روبروی باغ ملی برگزار شد. قلب تهران در یکی از شب‌های پایانی شهریور ماه 1395، با ساختمان‌های قدیمی که از شر تخریب‌ها در امان مانده‌اند، میزبان جمع‌گسترده‌ای از سینماگران و علاقه‌مندان به سینمای ایران بود.
مراسم که وعده داده شده بود ساعت 20 آغاز شود، با کمی تاخیر شروع شد و آغازگر مراسم بعد از پخش سرود ملی و قرائت قرآن، اجرای گروه پالت بود. این بار هم مانند جشن سال 1390، احسان کرمی مجری مراسم بود، مجری غایب البته. او که به عنوان یکی از مجری‌های مطرح رادیو شناخته می‌شود، همان شیوه اجرا را در این مراسم هم به کار بسته بود و مخاطبان بدون دیدن تصویر او فقط صدایش را می‌شنیدند.
سخنان کمال تبریزی
کمال تبریزی دبیر این دوره از جشن سینمای ایران به عنوان نخستین و تنها سخنران مراسم روی سن حاضر شد. او که سعی می‌کرد با تند خواندن متن خود به برگزاری مراسم سرعت ببخشد، بر این موضوع تاکید کرد که 50 رای نشمرده باقی ماند تا روز 22 شهریور ماه. آرایی که سرنوشت برگزیدگان نهایی را روشن کرد و این تصمیم از آن رو گرفته شد که هیچ‌کس حتی دبیر جشن تا دقیقه 90 اسامی برگزیدگان را نداند.
او تاکید کرد شخصا با تمامی نامزدها تماس گرفته و از آنان خواسته در جشن حاضر شوند و نامزدها نیز دعوت او را پذیرفته‌اند.
تبریزی یادآور شد براساس پیشنهاد او کارگروه جشن نوزدهم از فردای جشن هجدهم کار خود را آغاز خواهند کرد تا با راه‌اندازی دبیرخانه دائمی، جزئیات در مورد داوری‌های سال آینده بررسی شود. این کارگردان سینمای ایران همچنین در مورد داوری‌های جشن امسال اعلام کرد، آنقدر گاه رای‌ها به هم نزدیک بودند که نیاز به ویدئو چک بود تا بی‌عدالتی صورت نگیرد.
او در پایان سخنان خود از هادی محمدی و حامد جعفری تهیه‌کننده و کارگردان فیلم سینمایی انیمیشن «شاهزاده روم» درخواست کرد روی سن بیایند. تقدیر از سازندگان این انیمیشن از آن جهت صورت گرفت که به گفته تبریزی فروش خوب اثر آنان هم موجب رونق گیشه شد و هم فیلم سینمایی انیمیشن را در ایران به صورت رسمی معرفی کرد.
کنایه رضا عطاران به رسانه منتقد
اعطای جوایز جشن هجدهم با حضور هانیه توسلی و رضا عطاران روی سن به صورت رسمی آغاز شد. این دو بازیگر برای اهدای جایزه بهترین عکس روی سن آمدند.
محمد بدرلو برای خاطر عکاسی فیلم «اعترافات ذهن خطرناک من» جایزه خود را از عطاران و توسلی دریافت کرد.
عطاران هم روی صحنه کنایه‌ای به نشریه یالثارات زد و گفت: «به خدا من و خانم توسلی لباس‌هایمان را ست نکرده‌ایم. بعد از جشن حافظ می‌ترسیدم پيراهن قرمز بپوشم. از بعضی‌ها بيشتر از خدا می‌ترسيم چون خدا خيلی جاها می‌گذرد اما دوستان به ما فحش ناموس می‌دهند.»
بعد از جایزه عکس، تندیس بهترین جلوه‌های ویژه میدانی به ایمان کرمیان به خاطر فیلم «ایستاده در غبار» اهدا شد. علیرضا خمسه برای اهدای این جایزه روی سن آمد و گفت از آنجا که همیشه تک بوده الان هم برای اهدای جایزه تنها روی سن آمده است.
در ادامه مراسم جایزه بهترین چهره‌پردازی را مجید مظفری و ویشکا آسایش به شهرام خلج به خاطر فیلم «ایستاده در غبار» اهدا کردند.
گلایه بابک حمیدیان از دیده نشدن در جشن
بابک حمیدیان و مینا ساداتی برای اعطای جایزه بهترین طراحی لباس روی صحنه حاضر شدند. رفتار آرام حمیدیان کرمی را بر آن داشت تا از او بخواهد کمی هیجان داشته باشد و حمیدیان در پاسخ به او گفت دو سال است من را نادیده می‌گیرند، من هیجان داشته باشم؟
او از غزاله معتمد برای طراحی فیلم «ابد و یک روز» به عنوان برگزیده این بخش نام برد. معتمد روی صحنه در سخنانی کوتاه گفت: «بسیار هیجان زده‌ام و از کل گروه فیلم «ابد و یک روز» و در راس آن‌ها سعید روستایی و سعید ملکان تشکر می‌کنم. همچنین می‌خواهم از اینجا به ملک جهان خزاعی، طراح لباس بزرگ سینمای ایران ادای احترام کنم.»
آتیلا پسیانی برای اعطای جوایز بخش صدا روی صحنه آمد. آرش قاسمی تندیس بهترین صداگذاری را برای فیلم «خشم و هیاهو» دریافت کرد.
پسیانی جایزه بعدی بخش صدا را به امین میرشکاری برای صدابرداری «ابد و یک روز» اهدا کرد. امین میرشکاری که فرزند جهانگیر میرشکاری سینماگر باسابقه است، با حضور روی سن از پدر خود یاد و قدردانی کرد.
رامبد جوان و هومن بهمنش
دو جایزه برای «اژدها وارد می‌شود»
دو جایزه در بخش فنی به فیلم «اژدها وارد می‌شود» اختصاص پیدا کرد. نخست امیرحسین قدسی برای طراحی صحنه این فیلم جایزه گرفت و در ادامه هومن بهمنش برای فیلمبرداری اثر مانی حقیقی.
قدسی جایزه خود را از دستان افسانه بایگان و علی دهکری گرفت. بایگان پیش از اعطای جایزه قدسی، از حضور پرتعداد مخاطبان در سالن‌های سینما یاد کرد و این اتفاق را برای سینما ایران بسیار امیدوارکننده دانست. بایگان گفت: «بازیگران تئاتر اصطلاحی دارند که می‌گویند که بازی بازیگر به نفس تماشاچی بند است و هر چه تماشاچی بیشتر باشد، کار هم رونق بیشتری دارد. نبض سینما هم به نفس گرم و یکپارچه تماشاگران بند است و من از همین جا به تمام تماشاگرانی که امسال با حضورشان دوباره غوغا کردند، سلام می‌کنم.»
دهکردی هم با یادی از دو سینماگر ایرانی که در فصل ماه‌های گذشته، دار فانی را وداع گفتند، گفت: «امشب جای دو عالیجناب سینمای ایران یعنی عباس کیارستمی و داود رشیدی بزرگ خالی است که به این دو بزرگمرد ادای احترام می‌کنم و برای همه پیشکسوتان عرصه هنر آرزوی سلامتی دارم.»
در ادامه مراسم آکادمی داوری این دور از جشن خانه سینما، هادی اسلامی را برای طراحی جلوه‌های ویژه بصری فیلم «بادیگارد» لایق دریافت جایزه دانستند. او تندیس خود را از دستان هومن سیدی دریافت کرد.
سپس نوبت به اعطای جایزه بهترین موسیقی فیلم رسید. کارن همایونفر برای ساخت موسیقی فیلم «بادیگارد» جایزه خود را از مسعود رایگان و رویا تیموریان دریافت کرد. رایگان پیش از اعطای جایزه با یادی از نوید طباطبایی مستندساز که اکنون در بستر بیماری است، از حاضران خواست برای سلامتی او دعا کنند.
جایزه بهترین تدوین هم به تدوینگر فیلم سینمایی «ابد و یک روز» تعلق گرفت. این جایزه را غزل شاکری و رضا کیانیان به بهرام دهقانی اعطا کردند. دهقانی در سخنانی تاکید کرد به تبریزی قول داده حرف‌های جنجالی روی سن نزند و همچنین از تمامی نامزدها به عنوان برگزیدگان این بخش یاد کرد.
سپس با حضور رامبد جوان روی سن و تلاش او برای تغییر فضا، حال و هوای جشن متفاوت شد. جوان، روی سن آمد تا جایزه هومن بهمنش را برای فیلمبرداری «اژدها وارد می‌شود» به این فیلمبردار تقدیم کند.
بهمنش بعد از دریافت جایزه خود با یادی از علیرضا زرین‌دست به سفر اخیر خود به جشنواره ونیز اشاره کرد و گفت: «در این جشنواره با آقای امیر نادری دیدار داشتم. سینماگری که بسیاری چیزها را برای سینمای ما به همراه آورد. این جایزه را به امیر نادری تقدیم می‌کنم.»
درخشش بازیگران «ابد و یک روز»
با شروع اعطای جوایز بخش بازیگری، نیکی کریمی و حبیب رضایی روی صحنه آمدند. رضایی از نوید محمدزاده بازیگر فیلم سینمایی «ابد و یک روز» به عنوان بهترین بازیگر نقش مکمل مرد نام برد. محمدزاده بعد از حضور روی سن گفت: «خیلی ذوق دارم از دست حبیب رضایی جایزه را گرفتم. انشالله تا ابد و یک روز برای «ابد و یک روز» جایزه بگیرم و البته همچنان منتظر اعلام دادگاه پرونده کیارستمی هستیم.»
از میان نامزدهای معرفی شده در بخش بهترین بازیگر نقش مکمل زن هم، آکادمی داوری، فرشته صدرعرفایی را برای بازی در فیلم «کوچه بی‌نام» به عنوان بهترین بازیگر برگزید.
براساس رای داوران این دوره از جشن، پیمان معادی، بازیگر فیلم سینمایی «ابد و یک روز» بهترین بازیگر نقش اول مرد نام گرفت. برای اعطای جوایز این بخش مریلا زارعی و امین تارخ روی سن آمدند. زارعی با یاد از شهدای منا، نام معادی را به عنوان بازیگر برگزیده خواند. معادی بعد از دریافت جایزه گفت: «چه افتخاری که از این دو بزرگوار جایزه می‌گیرم. همچنین افتخار می‌کنم در دو فیلم فرهادی با مریلا همبازی بودم؛ به ویژه «در باره الی» تجربه بی‌نظیری با ایشان داشتم. اینجا باید از سعید روستایی یاد کنم که فیلمی به این خوبی ساخت و انگیزه داد به جوانان و تشکر می‌کنم از اعتمادی که به من کرد و راهنمایی و هدایت او من را به اینجا رساند. همچنین باید تاکید کنم سعید ملکان با هوش و صبوری‌اش مسیر واقعی شدن رویاها ما را هموار کرد.»
معادی افزود: «جای همه عزیزانی که ما را عاشق سینما کردند خالی و یاد آقای کیارستمی سبز باد. این جایزه را تقدیم کیارستمی می‌کنم.»
باران کوثری همانطور که در جشنواره فیلم فجر هم برای بازی در فیلم سینمایی «کوچه بی‌نام» جایزه گرفته بود، در جشن خانه سینما هم تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن را از آن خود کرد. کوثری که این جایزه را از دستان رویا نونهالی و مسعود کرامتی گرفت، در سخنانی گفت: «تشکر می‌کنم از داوران خانه سینما و خوشحالم که درِ این خانه باز است. همچنین تشکر می‌کنم از عوامل «کوچه بی‌نام». در این سال که سینماگران مورد توهین بی‌‌شرمانه بودند، بودن شما مخاطبان در سالن‌های سینما پشت‌گرمی ما بود، دم شما گرم.»
درخشش سعید روستایی و «ابد و یک روز»
در بخش اهدای جوایز نوبت به تندیس بهترین فیلمنامه اقتباسی رسید که براساس آرای داوران این جایزه به ناهید طباطبایی و حمیدرضا قطبی به خاطر فیلم «جامه‌دران» اختصاص پیدا کرد. مهناز افشار و حسین یاری این جایزه را اهدا کردند.
افشار در سخنان کوتاهی با نام بردن از جمشید مشایخی و عزت‌الله انتظامی تاکید کرد نباید این بزرگان را از یاد برد و همچنین یادآور شد در روزهایی که «فروشنده»، «لانتوری» و «ایستاده در غبار» خوب می‌فروشند، کاری نکنیم که برخی از کارگردانان در ترجیح دهند ایران را ترک کنند و به خارج از کشور بروند.
در بخش بهترین فیلمنامه سعید روستایی برای فیلم «ابد و یک روز» به عنوان بهترین فیلمنامه نویس جشن هجدهم خانه سینما شناخته شد. این کارگردان جوان بعد از دریافت این جایزه از دستان مهناز افشار و حسین یاری در پاسخ به سخنان پیمان معادی گفت: «ممنون هستم از پیمان معادی که قبول کرد در فیلم اول یک فیلم‌کوتاه‌ساز، بازی کند، بزرگ شمایید و همچنین با تشکر از سعید ملکان.»
روستایی برای دومین بار زمانی که می‌خواست جایزه بهترین کارگردانی را برای ساخت «ابد و یک روز» از دستان فاطمه معتمدآریا بگیرد، روی سن آمد. او بعد از دریافت این جایزه فقط تشکر کرد و از سن پایین آمد.
پیش از آنکه جایزه بهترین کارگردانی به روستایی اعطا شود معتمدآریا از گروه پالت خواست قطعه «خونه مادربزرگه» را اجرا کنند. بعد از این اجرا معتمدآریا در سخنانی گفت: «درست است که ناراحت رفتن آقای کیارستمی هستیم. ما سینماگران روح جامعه را مداوا مي‌کنیم و پزشکان جسم مردم را. همه ما اشتباه و مشکل داریم. سعی کنیم مشکل را حل کنیم تا کسی به دلیل اشکال پزشکی از بین نرود. سعی کنیم با مهر و عشق و دوستی زندگی کنیم. یادمان رفته می‌توانیم با هم حرف بزنیم. چرا مهر را از دل بیرون کرده‌ایم و دنبال معضل می‌گردیم دنبال رفع اشکال باشیم. چیزی را که سال‌ها از ما دور کرده‌اند را خودمان به دست بیاروریم و با مهر و عشق همراه باشیم.»
جایزه بهترین فیلم هم که از سوی مهدی فخیم‌زاده خوانده شد، به تهیه‌کننده فیلم سینمایی «ایستاده در غبار» تعلق گرفت. حبیب والی‌نژاد بعد از حضو روی سن از حاج احمد متوسلیان یاد کرد و گفت: «مادر حاج احمد متوسلیان سال‌هاست که منتظر دیدن ایشان و یا شنیدن خبری از ایشان هستند.»
هنرمندان در حال اجرای «ایران ای سرای امید»
پایان جشن با ادای احترام به استاد شجریان
مراسم هجدهمین جشن سینمای ایران با اجرای قطعه «ایران ای سرای امید» از سوی سینماگران با همراهی گروه پالت به پایان رسید.
احسان کرمی در این بخش از مراسم روی سن حضور پیدا کرد و از حاضران خواست برای ادای احترام به استاد محمدرضا شجریان در خواندن این قطعه همراهی کنند.
با اهدای جایزه «ایستاده در غبار» به عنوان بهترین فیلم شباهت نتیجه داوری‌ها با جشنواره فیلم فجر بیشتر نمایان شد. نتیجه داوری‌های این دو رویداد بزرگ سینمایی کشور در رشته‌های فیلمنامه، فیلم، کارگردانی، تدوین، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و ... به هم شبیه بود.
فیلم سینمایی «چهارشنبه 19 اردیبهشت» به کارگردانی وحید جلیلوند که در این دوره از جشن مورد داوری قرار گرفته بود، هیچ جایزه‌ای دریافت نکرد. یکی از نکات قابل توجه در مورد این فیلم نامزد نشدن نیکی کریمی برای بازی در آن بود. کریمی در این فیلم در نقش یک زن کارگر کارخانه که با دردسر نگهداری از همسر معلول خود مواجه است بازی کرده بود؛ نقشی متقاوت از این بازیگر، که موجب شد او در جشنواره فیلم فجر سال 1393 برای دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن نامزد دریافت جایزه شود.
فهرست برگزیدگان جشن هجدهم خانه سینما
بهترین عکس: محمد بدرلو «اعترافات ذهن خطرناک من»
بهترین جلوه‌های بصری: هادی اسلامی «بادیگارد»
دیگر نامزدها: جواد مطوری «مرگ ماهی»، جواد مطوری «بهمن»، امیررضا معتمدی «مزار شریف»
بهترین جلوه‌های ویژه میدانی : ایمان کرمیان «ایستاده در غبار»
دیگر نامزدها: آرش آقا بیگ«بهمن»، اصغر پورهاجریان «360 درجه»، محسن روزبهانی« بادیگارد»، عظیم محمدی«عاشق ها ایستاده می میرند»
بهترین چهره پردازی : شهرام خلج «ایستاده در غبار»،
دیگر نامزدها: ایمان امیدواری« کوچه بی نام»، محسن دارسنج «بارکد»، سعید ملکان « ابد و یک روز»، مهین نویدی «360 درجه»
بهترین صداگذاری و میکس: آرش قاسمی« خشم و هیاهو»،
دیگر نامزدها: علیرضا علویان«بادیگارد»،علیرضا علویان «ابد و یک روز »، امیر حسین قاسمی « جامه دران»، محمود موسوی نژاد «کوچه بی‌نام»
بهترین صدابرداری: امین میرشکاری «ابد و یک روز»
دیگر نامزدها: حسین بشاش«خشم و هیاهو»،حسن زاهدی «گینس»، زنده یاد یدالله نجفی «جامه دران»، امیر نوبخت «عادت نمی کنیم»
بهترین طراحی لباس: غزاله معتمد « ابد و یک روز»
دیگر نامزدها: حجت اشتری «بارکد»، رعنا امیری «خشم و هیاهو»، سارا سمیعی « دو »، بابک کریمی « جامه دران »،
بهترین طراحی صحنه : امیرحسین قدسی « اژدها وارد می شود»
دیگر نامزدها: حجت اشتری « بارکد»، ایرج رامین فر «احتمال باران اسیدی»، کیوان مقدم «دو »، محسن نصر الهی « ابد و یک روز »
بهترین موسیقی فیلم : کارن همایون فر «بادیگارد»
دیگر نامزدها: سعید انصاری «جامه دران »،ستار اورکی «دوران عاشقی»، حامد ثابت « بهمن»، بهزاد عبدی « مزار شریف»
بهترین تدوین: بهرام دهقانی «ابد و یک روز»
دیگر نامزدها: امیر ادیب پرور «کوچه بی نام» ، ژیلا ایپکچی «خداحافظی طولانی» ، حسن حسن دوست «جامه دران»، مهدی حسینی وند «بادیگارد»، هایده صفی یاری «اژدها وارد می شود»
بهترین فیلمبرداری: هومن بهمنش «اژدها وارد می شود»
دیگر نامزدها: هومن بهمنش«بهمن»، علیرضا زرین دست «کفش هایم کو؟»،پیمان شادمانفر «اعترافات ذهن خطرناک من» ، پیمان شادمانفر «خشم و هیاهو»،مرتضی قیدی « ناهید»
بهترین بازیگر نقش مکمل مرد : نوید محمد زاده «ابد و یک روز»
دیگر نامزدها: برزو ارجمند «چهارشنبه 19 اردیبهشت»، علی باقری «اژدها وارد می شود»، پوریا رحيمی «احتمال باران اسيدی»، محسن کيایی«بارکد»
بهترین نقش مکمل زن: فرشته صدر عرفایی «کوچه بی نام»
دیگر نامزدها: پانته آ بهرام «کوچه بی نام» ، سحر دولتشاهی «شکاف»، سوگل خليق «دو»، مریم کاظمی برای فيلم «جامه دران»
بهترین نقش اول مرد: پيمان معادی «ابد و یک روز»
دیگر نامزدها: سعيد آقاخانی «خداحافظی طولانی»،فرهاد اصلانی«کوچه بی نام»، هادی حجازی«ایستاده در غبار»، سيامک صفری «اعترافات ذهن خطرناک من»
نقش اول زن: باران کوثری «کوچه بی نام»
سحر احمدپور«چهارشنبه 19 اردیبهشت»، ساره بيات «ناهيد»، نگار جواهریان «قندون جهیزیه»، باران کوثری «جامه دران»
بهترین فيلمنامه اقتباسی: حميدرضا قطبی و ناهید طباطبایی «جامه دران »،
دیگر نامزدها: یدالله صمدی و حسين مهکام «پدر آن دیگری»، سهيلا گلستانی «دو»
بهترین فيلمنامه: سعيد روستایی «ابد و یک روز »
دیگر نامزدها: محسن امير یوسفی«خواب تلخ»، آیدا پناهنده و ارسلان اميری «ناهيد»، مانی حقيقی «اژدها وارد می شود»، ،اصغر عبداللهی «خداحافظی طولانی»
بهترین کارگردانی: سعيد روستایی «ابد و یک روز»
دیگر نامزدها: آیدا پناهنده «ناهيد»، وحيد جليلوند «چهارشنبه 19 اردیبهشت»،ابراهيم حاتمی کيا «بادیگارد»، محمد حسين مهدویان «ایستاده در غبار»
بهترین فيلم: حبيب الله والی نژاد «ایستاده در غبار»
دیگر نامزدها: بيژن امکانيان «ناهيد»،علی جليلوند و محمد حسين لطيفی «چهارشنبه 19 اردیبهشت»،منصور لشگری قوچانی «کوچه بی نام»،سعيد ملکان «ابد و یک روز»
عکس‌ها: عارف طاهرکناره
