«در سال‌های اخیر وقوع حوادث طبیعی متعدد از جمله آتش‌سوزی، زلزله‌های مهیب، سیل، طوفان‌های فصلی، خشکسالی، رانش‌های مکرر زمین، برف سنگین، یخبندان، سرمازدگی گسترده، بهمن و سایر حوادث طبیعی گوناگون در کشور باعث شده ایران یکی از ۱۰ کشور آسیب‌پذیر جهان از حیث رخداد حوادث طبیعی محسوب شود.
علاوه بر این حوادث، وقوع حوادث انسان ساختی همچون آتش‌سوزی‌های منازل و اماکن تجاری، تصادفات جاده‌ای و حوادث ترافیکی، انفجارات، خفگی ناشی از گاز گرفتگی، حوادث ناشی از رعایت نکردن نکات ایمنی در منزل یا محل کار که در همه آنها به نحوی رعایت نکردن نکات ایمنی و دخالت بشر مشهود است، به طور مرتب در کشور مشاهده می‌شود.
در میان این حوادث، شاید آتش‌سوزی‌های بزرگ به خصوص با توجه به وقایع اخیر از همه چشمگیرتر باشد. آتش‌سوزی گسترده در پاساژ قدیری رشت، برج‌های انزلی، آتش‌سوزی وسیع در پتروشیمی بوعلی که گفته می‌شود حدود ۶۰ میلیون یورو خسارت به بار آورده است و آخرین مورد گزارش شده یعنی آتش‌سوزی برج سلمان مشهد و خسارت جانی و مالی ناشی از آنها بیانگر آن است که خطرات حوادث انسان‌ساخت از شمال تا جنوب کشور گسترده شده است. اما سوال اساسی این است که آیا امکان جلوگیری یا به حداقل رساندن دامنه خسارات این چنین حوادثی امکان‌پذیر نبود یا این که آیا پیش‌بینی‌های لازم در تأسیسات و فرآیند اجرای طرح‌های بزرگ برای جلوگیری یا مقابله با خسارات احتمالی چنین حوادثی به روز بوده و مورد توجه قرار داشته است؟ اگر این چنین بوده است آیا اکنون می‌توان نمره قبولی به اقدامات مرتبط با آن پیش‌بینی‌ها داد؟
برای این که اهمیت موضوع بیشتر روشن شود شاید لازم باشد تا نگاهی گذرا به میزان حوادث طبیعی و حوادث انسان‌ساز و خسارات ناشی از آن داشت. در سنوات اخیر به طور متوسط سالانه ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ حادثه غیر مترقبه طبیعی کوچک و بزرگ در کشور رخ می‌دهد. اگر به این اعداد، تعداد حوادثی که انسان در آن نقش دارد نیز اضافه شود، این آمار به نحو قابل توجهی افزایش یافته و به عبارتی بسیار افزون‌تر می‌شود.
در این میان در ارتباط با آتش‌سوزی می‌توان به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی در آستانه خرداد ماه امسال استناد کرد که خبر از روند افزایشی آتش‌سوزی ساختمان‌ها می‌دهد. بر اساس آمار اعلام شده از سوی حامد مظاهریان تا پیش از سال ۸۰ سالانه چهار هزار و ۴۴۲ مورد آتش‌سوزی و به طور میانگین روزی ۲/۱۲ حادثه در سطح کشور رخ داده است. در سال ۸۰ این آمار به روزی ۹/۱۴ حادثه افزایش یافته است. در سال ۸۵ نیز ۹ هزار و ۱۵۶ حادثه یعنی به طور متوسط حدود روزی ۲۵ حادثه و سال ۹۳ تعداد ۲۱ هزار و ۵۸۳ حادثه که میانگین روزی ۵۵ آتش‌سوزی محسوب می‌شود، واقع شد.
طول عمر و قدمت اماکن مسکونی و تجاری در برخی از نقاط شهری و روستایی استان‌ها، ساخت‌وسازهای غیر استاندارد، عدم رعایت نکات ایمنی در ساخت‌وسازها، عدم پیش‌بینی ابزار و امکانات ایمنی در اماکن، عدم آشنایی با نحوه استفاده از ابزار و تجهیزات، سهل‌انگاری و رعایت نکردن نکات ایمنی در منزل و محل کار و بسیاری از موارد دیگر همگی به نحوی از عوامل مؤثر در ایجاد حوادث انسان ساخت به خصوص آتش‌سوزی و تشدید آن هستند.
اگر چه حوادث آتش‌سوزی آثار وحشتناکی دارد و خسارت‌ها و صدمه‌های اقتصادی ناشی از آتش‌سوزی بسیار بالاست اما بخشی از آن با توجه به قرار گرفتن آن در محیط انسانی و همچنین پیشرفت‌های حاصل از تحقیقات مختلف در زمینه تولید و ساخت کالاهای مهندسی ساختمان و ضد حریق قابل پیشگیری یا حداقل جلوگیری از گسترش و در نهایت کاهش خسارات ناشی از آتش‌سوزی‌های ساختمانی است که همان طور که به آن اشاره شد، اخیراً گسترش چشمگیری در ایران داشته است. در این میان می‌توان به محصولاتی همچون رنگ ضد حریق و کند سوزکننده‌ها و همچنین مقرراتی اشاره کرد که سازندگان را مجاب به استفاده از مصالح ایمن می‌کند. با ارتقای مقررات ساخت و ساز و منطبق کردن آن با قوانین جهانی می‌توانیم خدمات فنی و مهندسی را به گونه‌ای ارائه کنیم که از خطرات ناشی از حوادث مختلف و آتش‌سوزی جلوگیری شود یا خسارات جانی و مالی آن را به حداقل برساند.
از این منظر اقدامات و تصمیم‌گیری سریع و هماهنگ با پیشرفت و فناوری‌های مرتبط با ایمن‌سازی مرکز تحقیقات مسکن که بانی یا تدوین کننده مقررات ساخت و سازهاست، بسیار اهمیت دارد.
از سوی دیگر بهره‌گیری از دانش، تخصص و تولید داخلی نیز می‌تواند در ایجاد زمینه‌ای برای استفاده بیشتر از محصولات ایمن‌کننده مؤثر باشد. به طور مثال استفاده از رنگ‌های ضد حریق که نقش مهمی در کاهش خسارات مالی و جانی در یک آتش‌سوزی دارد با بهره‌گیری از توان تولیدکنندگان داخلی که محصولات قابل رقابت با برترین کشورها دارند و حتی خود به عنوان برندهای شناخته شده‌ای در صادرات نیز دستی بر آتش دارند، می‌تواند راهگشا و چاره‌ساز باشد. یا محصولاتی همچون کندسوز کننده‌ها که وسایل زود اشتعال داخلی محیط کار و منزل را در مقابل مشتعل شدن سریع و در نهایت سرایت بیشتر آتش به قسمت‌های دیگر مقاوم می‌کنند، می‌توان بیشتر معرفی و زمینه عرضه مناسب داخلی آن را فراهم و حتی در مواردی استفاده از آنها را در مقررات گنجاند.
شاید اگر در سال‌های اخیر توجه یا حمایت بیشتری به بهره‌گیری از همین محصولات که استفاده از آنها در ساخت‌وساز بسیار نیز ساده است، می‌شد، امروز می‌توانستیم با سربلندی اعلام کنیم که تا چه اندازه خسارات فزاینده از بلایایی همچون آتش‌سوزی را کنترل کرده‌ایم اما حتی اکنون نیز دیر نیست! با این که همه آرزو دارند تا از بلا و آتش و آتش‌سوزی دور بمانند اما واقعیت آن است که چنین اتفاقاتی در کشور همچون گذشته باز هم رخ می‌دهد. پس بهترین اقدام آن است خود را برای به حداقل رساندن حوادث یا مقابله با میزان خسارات آن با استفاده از مصالح ایمنی همچون رنگ ضد حریق و کند سوز کننده‌ها و همچنین به روزرسانی مقررات و توجه به مقررات ایمنی ساختمان آماده کنیم.»
