اعتراضات خوزستان ۲۸ تیر ماه از ایذه شروع شد و کم‌کم به ۱۰ شهر دیگر این استان و چند شهر از استان‌های همجوار کشیده شد. اگرچه بنای اعتراضات مسالمت‌آمیز است و قاطبه مردم تلاش دارند به دور از تنش، فریادشان را از چالش‌ها و مشکلات به گوش مسئولان برسانند اما روند این اعتراضات منجر به خسارات جانی و مجروح شدن برخی از معترضان هم شده که هنوز آمار رسمی دقیقی از آن منتشر نشده است.
در این بین اگرچه هنوز تلاش و تقلای مسئولان مربوطه، از روسای سه قوه گرفته تا رئیس جمهور منتخب برای رسیدگی به اعتراضات مردم دستاورد عینی یا دست‌کم قانع‌کننده‌ای برای معترضان نداشته است، اما آنچه حساب اعتراضات تابستان ۱۴۰۰ را با اعتراضات مشابه آن در دی ۹۸ و آبان ۹۶ جدا می‌کنند و وجه تمایز آنهاست، تأکید و پذیرش حق اعتراض مردم ناراضی از شرایط بروز یافته از سوی مسئولان ارشد کشور است، چنانچه در روزهای اخیر شمار زیادی از مقامات سیاسی و امنیتی کشور براساس تجربه تلخ حوادث دی ماه ۱۳۹۶ و آبان ماه ۱۳۹۸، اعتراض‌های ۱۴۰۰ را به رسمیت شناخته‌اند و به‌طور واحد از حق مردم در این اعتراضات سخن می‌گویند؛ همگی سعی در آرام‌تر کردن فضای عمومی کشور دارند و بر منع هرگونه رفتارهای تحریک‌آمیز در تبدیل راهپیمایی‌های مسالمت‌آمیز به خشونت‌های خیابانی تأکید دارند. آنها ضمن به رسمیت شناختن اعتراضات، صف آشوب‌ها و اغتشاشات را از معترضان جدا می‌کنند.
در نخستین واکنش‌ها حسن روحانی، رئیس جمهور با دفاع از حق اعتراضات خیابانی گفت: «باید مردم خوزستان را از یک عده‌ای که گاهی سخنان و شعارهای ناصحیحی می‌دهند جدا کنیم. چندصد نفر، مردم خوزستان نیستند. بله ممکن است مردم خوزستان معترض باشند. اعتراض و انتقاد در چارچوب قانون اشکال ندارد. عده‌ای می‌آیند می‌گویند آب کم است چرا کم است؟ بیایید آب را درست کنید. یک کسی ممکن است بیاید بگوید فاضلاب داریم، یک کسی بیاید بگوید اینجا رودخانه خشک شده و یا اینجا دام‌های ما مشکل پیدا کرده‌اند. اینها حق مردم است؛ یعنی مردمی که در گرمای ۵۰ درجه با کم‌آبی زندگی می‌کنند، حق طبیعی آنهاست که سخن بگویند، حرف بزنند، اعتراض کنند، حتی به خیابان بیایند. این وسط هم ممکن است عده‌ای سوءاستفاده کنند.»
اقدام عملی روحانی نیز دستور به اسحاق جهانگیری، معاون اولش برای حضور در خوزستان بوده است. جهانگیری دیروز در رأس هیاتی وارد خوزستان شد. سفر او امروز هم ادامه خواهد داشت. این دستور چهارشنبه صادر شده تا به‌گفته روحانی «از نزدیک یک بار دیگر وضع خوزستان را ببیند و اگر مشکلی است همان جا تصمیم‌گیری کند و اگر لازم است با من در تماس باشد و حل و فصل کنیم.»
در کنار حضور جهانگیری، جمعی از اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس هم امروز
برای بررسی بحران خوزستان در میان معترضان حاضر خواهند شد. پیش‌تر نیز رئیس
قوه قضاییه و ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور منتخب ۲ هیأت ویژه را برای
بررسی وضعیت اعتراضات راهی خوزستان کرده بودند، البته هنوز از نتیجه حضور
این هیأت‌های ویژه خبری نشده است.
استاندار ویژه تعیین می‌کنیم
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور منتخب در اقدامی دیگر برای رسیدگی به بحث استمرار اعتراضات خوزستانی‌ها در نشست ویژه برای رسیدگی به این اعتراض‌ها اعلام کرد که اقدامات خود را به بعد از تحویل رسمی دولت به تأخیر نینداخته است. به گزارش میزان، در این نشست علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، نماینده ولی فقیه در استان خوزستان، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام، وزیر و معاونین وزارت نیرو، رئیس بنیاد مستضعفان، رئیس کمیته امداد، رئیس سازمان بسیج مستضعفین و شماری از نمایندگان استان خوزستان در مجلس حضور داشتند.
رئیسی پس از این نشست تأکید کرد: «برای حل مشکلات خوزستان در دولت
سیزدهم حتی یک روز هم معطل نخواهیم شد.» ابراهیم رئیسی تشکیل شورای راهبردی
متشکل از شخصیت‌های حقیقی و حقوقی برای بررسی ویژه وضعیت استان خوزستان را
موردتأکید قرار داد و گفت: هرگونه صرف بودجه در خوزستان برای رفع مشکلات
آب، فاضلاب و توسعه‌یافتگی و ایجاد اشتغال را سرمایه‌گذاری می‌دانیم و نه
هزینه. او با بیان این که مدیران عالی استان در استان‌هایی که شرایط خاص
دارند در دولت موردتوجه خواهند بود، گفت: در استان‌هایی که مشکل خاص دارند،
استانداران ویژه انتخاب خواهند شد تا با اختیارات ویژه بتوانند نوبه‌ای
مسائل استان را در زمان‌های کوتاه با حضور در هیأت‌دولت مطرح و پیگیری کنند
و رفع محرومیت در استان‌هایی مانند خوزستان و سیستان و بلوچستان در
اولویت اقدامات همه دولتمردان خواهد بود.
شمخانی نیز پس از این جلسه در توییتی نوشت «به نیروهای امنیتی دستور داده شد بازداشتی‌های حوادث اخیر خوزستان که عمل مجرمانه‌ای نداشته‌اند به سرعت آزاد شوند. اعتراض حق طبیعی و قابل‌پذیرش در جمهوری اسلامی است. مردم اجازه نمی‌دهند مشکلات داخلی بستر سوءاستفاده معاندین شود.»
خبر آزادی بازداشتی‌ها از سوی شمخانی در حالی بود که سردار سرتیپ حسین
اشتری نیز با اشاره به رویکرد نیروی انتظامی در جداسازی صف مردم از
آشوبگران و اغتشاشگران و رویکرد نیروی انتظامی در «آرام‌سازی» فضای استان
خوزستان تصریح کرد: مسببین در ناآرامی‌ها و آشوب‌های خیابانی که در پی
تخریب اموال عمومی و مردمی هستند، در رصد پلیس هستند و بدانند که به سزای
اعمالشان خواهند رسید.
در کنار تأکید مسئولان بر شنیدن اعتراض مردم و چاره‌جویی برای آن، برخی گروه‌های مرجع مذهبی و مردمی نیز خواهان اتخاذ رویکرد مسالمت‌آمیز و روادارانه نهادهای انتظامی و امنیتی در مواجهه با اعتراضات مردمی شدند؛ ازجمله مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «مجمع مدرسین و محققین از دولتمردان انتظار دارد وقایع اخیر خوزستان را مانند پدیده تلخ آبان ۹۸ به سمت و سوی برخورد خشن و خونریزی نبرند و جواب خشم مردم را با سرکوب پاسخ نگویند. مشکلات مردم خوزستان جدی تلقی شود و به جای کنترل اعتراضات، مشکلات استان ازجمله کم‌آبی را از راه کارشناسی حل نمایند و پند حکیم نظامی را همه جا به‌کار گیرند. دولت‌طلبی سبب نگه‌دار با خلق خدا ادب نگه‌دار.»
آیت‌الله محمدعلی علوی‌گرگانی از مراجع تقلید قم نیز با صدور پیامی با
بیان اینکه مسئولان هرچه سریع‌تر به داد مردم استان خوزستان برسند و آنها
را تنها نگذارند، گفت: «مردم خوزستان به بهانه وجود مشکلات به برخی افراد و
گروه‌های فرصت‌طلب اجازه ندهند از این وضعیت سوءاستفاده کنند.»
دامنه اعتراضات آبی خوزستان در برخی شهرهای استان‌های دیگر همچون الیگودرز استان لرستان، شاهین‌شهر اصفهان و بوشهر تجمعات خیابانی‌ای را به همراه داشت. این راهپیمایی‌ها در برخی نقاط به خشونت و درگیری انجامید و خسارت‌های جانی نیز به‌دنبال داشت. سه‌شنبه شب گذشته به‌دنبال ناآرامی‌های بندرماهشهر ستوان‌دوم ضرغام پرست مأمور یگان امداد نیروی انتظامی هدف گلوله قرار گرفت و به شهادت رسید. مراسم تشییع پیکر او جمعه از بندرماهشهر به مقصد زادگاهش رامهرمز برگزار شد. گزارش‌های رسمی جامعی درباره تعداد قربانیان این حوادث از سوی نهادهای مرجع امنیتی و سیاسی استان‌های درگیر تظاهرات منتشر نشده است. در عین حال برخی خبرگزاری‌ها رخداد این حوادث را تأیید کرده‌اند. خبرگزاری فارس از کشته شدن هادی بهمنی در ایذه و قاسم ناصری (خضیری) ۱۸ ساله در اهواز گزارش داد. خبرگزاری صدا و سیما نیز کشته شدن یک جوان ۲۰ ساله در جریان ناآرامی‌های پنجشنبه شب الیگودرز را تأیید کرد.
منبع: روزنامه همشهری،
