فرهاد رهبر، مهره مرموز کابینه‌ها

برای بسیاری از اهالی سیاست و رسانه، اما نخستین پاسخ و شاید تنها پاسخ به این سوال یک نام است؛ فرهاد رهبر!

«فرهاد رهبر»، از سال ۱۳۶۳ تا سال ۱۳۶۸ به عنوان کارشناس اقتصادی در دفتر نخست‌وزیری و در زمان نخست وزیری میرحسین موسوی فعالیت می‌کرد.

او بعد‌ها و در دولت هاشمی رفسنجانی به مدت ۵ سال از سال ۶۸ تا ۷۳ مدیرکلی مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد ریاست‌جمهوری را برعهده داشت و در دوران ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی در قامت چهره‌ای اطلاعاتی فرو رفت و معاونت اقتصادی وزارت اطلاعات را برعهده گرفت.

رهبر درباره سابقه امنیتی خود در زمان ریاست بر دانشگاه تهران گفته بود که: «من سابقه کار در معاونت اقتصادی وزارت اطلاعات دارم و آن‌هایی که این موضوع را مطرح می‌کنند نگران چه موضوعی هستند. من در وزارت اطلاعات با دزدها، قاچاچی‌ها و مفسدین مبارزه می‌کردم. حرفه من طوری است که خوب می‌توانم مفسدین را بشناسم و آن‌ها را از صحنه کنار بگذاریم.»

اما این تنها سمت‌های او نبود و حتی پایان دولت خاتمی در سال ۱۳۸۴ نیز منجر به کنار رفتن این چهره مرموز از جوار دولت‌های جمهوری اسلامی ایران نشد.

رهبر در دولت احمدی نژاد ابتدا ریاست سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی را بر عهده گرفت و سپس حدود ۶ سال ریاست دانشگاه تهران را عهده دار شد.

فرهاد رهبر، اما در زمان ریاست بر دانشگاه آزاد در توصیف گرایش‌های سیاسی خود نیز گفته بود که: «یکی از مشکلات کشور که مردم از آن رنج می‌برند سیاسی کاری است. کاری که در دستگاه‌های اجرایی در پیش گرفته می‌شود. چپ با راست فرقی نمی‌کند. من این فعالیت‌های چپ و راست را قبیله‌ای می‌دانم که در راستای منافع قبیله‌ای نیز کار نمی‌کنند. سیاسی کاری سم مهلکی برای اداره امور کشور است. استفاده از توان حزبی در دانشگاه آزاد مطرح نیست بلکه استفاده از توان ملی مطرح است.»

فرهاد رهبر نهایتا در ۲۹ بهمن ۱۳۹۲ و پس از ۶ سال ریاست به عنوان رکورددار مدیریت در دانشگاه تهران شناخته شد و در نهایت با تصمیم رضا فرجی‌دانا وزیر علوم، تحقیقات و فناوری دولت یازدهم، از این سمت برکنار شد.

با همین توضیحاتِ رهبر به عنوان چهره همیشه حاضر در دولت‌ها دیگر عجیب نبود که او در دولت‌های بعدی نیز حضور داشته باشد وقتی هر نوع گرایش سیاسی را قبیله گرایی چپ و راست می‌دانست. این گونه بود که پایان دوران احمدی نژاد نیز هم چنان پایان دوران «فرهادرهبر» نبود و این چهره خاکستری در دولت روحانی نیز هم چنان بخشی از دولت وقت باقی ماند.

«فرهاد رهبر» این بار عضویت و نایب رئیسی شورای راهبردی نظام مالیاتی کشور را عده دار شد و البته کمی بعد نیز همچنین ریاست دانشگاه آزاد را به مدت هفت ماه در سال ۹۶ به عهده داشته است.

اما این پایان دوران کار و فعالیت فرهاد رهبر نبوده است. با رفتن سید ابراهیم رییسی به آستان قدس رضوی، رهبر نیز به عنوان مشاور اقتصادی ابراهیم رئیسی در آستان قدس رضوی منصوب شد و به نظر می‌رسد او حتی پیش از پیروزی رئیسی در انتخابات سال ۱۴۰۰ صندلی خود در کابینه وی را کسب کرده است و باید منتظر بود که در دولت بعدی نیز بر یکی از کرسی‌های نزدیک به ریس دولت تکیه بزند.

«فرهاد رهبر» در سال ۹۶ در حالی که عضو هیات نظارت بر انتخابات بود همراه رئیسی برای ثبت‌نام در انتخابات، به وزارت کشور رفت. کمی بعد گفته شد که این همراهی او مشکل قانونی داشت و به همین خاطر نیز مورد انتقاد قرار گرفت. اما در عصر روز ثبت نام گفته شد که رهبر پیش از رفتن به وزارت کشور از عضویت در هیات نظارت استعفا داده است.
رهبر در انتخابات امسال نیز در ستاد ابراهیم رئیسی حضور داشت. این در حالی بود که او امسال نیز عضو هیات نظارت بر انتخابات بود، اما در روز ۱۲ خرداد خبر آمد که از سمت رئیس هیات نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری، میاندوره‌ای مجلس و میان‌دوره‌ای خبرگان رهبری در استان تهران و شهرستان تهران استعفا داده است.

اما «فرهاد رهبر» کیست و چطور به بازیگری در سایه، اما همیشگی عرصه سیاست ایران تبدیل شده است. رهبر اول مرداد ماه ۱۳۳۸در سمنان چشم به دنیا آمد. او پس از گذراندن مقاطع درسی ابتدایی و متوسطه، از سال ۱۳۵۶ به تهران آمد. او پس از سپری کردن مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه تهران، از سال ۱۳۷۳ به عضویت هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در آمد.

فرهاد رهبر دارای مدرک دکترای اقتصاد نظری از دانشگاه تهران است و رساله دکتری او با موضوع «نحوه مصرف درآمد‌های نفتی» است و اصلی‌ترین زمینه تدریس این استاد دانشگاه تهران، در زمینه اقتصاد خرد است.

او که تنها یک سال قبل از انقلاب وارد دانشگاه تهران شده بود، نهایتا در سال ۱۳۶۳ و در حالی که فقط ۲۵ سال داشت وارد دفتر نخست وزیری شد و در بخش کارشناسی اقتصادی مشغول به کار و فعالیت شد.

مشغولیتی که تا کنون با عوض شدن ۵ رییس جمهور نیز هم چنان در کاخ‌های ریاست جمهوری باقی مانده است و او را بیش از یکی از مردان رییس جمهور می‌توان از مردان نظام نیز دانست. از جمله سیاستمدارانی که به نظر می‌رسد از گوشه چشم بیش از آن که حواسشان به صندلی‌های ریاست دولت باشد به ردیف بالاتر نظر می‌کنند.

اما آن چه بار دیگر نام «فرهادرهبر» را به صدر اخبار آورد مساله حضور وی در کابینه دولت سید ابراهیم رییسی است. حالا که دیگر کمتر از یک ماه تا مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی باقی مانده است، رایزنی‌ها درباره گزینه‌های حاضر در کابینه به اوج خود رسیده است.

در این میان یک دلیل این انتظار را باید در وعده‌هایی که رییس و حامیانش برای حل بحران‌های گسترده اقتصادی و سیاسی داده اند جست و جو کرد. بسیاری حالا منتظر هستند که بدانند رئیسی برای اجرایی کردن وعده‌های انتخاباتی اش کابینه خود را چگونه می‌چینند. در این میان یکی از اصلی‌ترین کسانی که این روز‌ها نامش به‌عنوان یکی از مهره‌های اقتصادی دولت جدید مطرح می‌شود، «فرهاد رهبر» است و برخی بر این باور هستند که فرهاد رهبر نزدیک‌ترین گزینه به دو پست، پست معاون رئیس جمهور یا وزارت اقتصاد و دارایی است.
از سوی دیگر در روز‌های اخیر نیز بار‌ها گفته شده است که برنامه‌های اقتصادی ابراهیم رئیسی را برای انتخابات، فرهاد رهبر آماده کرده است و همین مساله به شائبه سهمی که از صندلی‌های وزارت یا معاونت به فرهاد رهبر خواهد رسید را افزایش می‌دهد و حتی گفته می‌شود کلیدی‌ترین عضو اقتصادی کابینه رئیسی و در واقع رهبر تیم اقتصادی، فرهاد رهبر خواهد بود.

نام «فرهاد رهبر» برای ریاست سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نفت و وزارت اقتصاد و معاون اول تاکنون مطرح شده است.

شاید جایگاه فرهاد رهبر در کابینه ابراهیم رئیسی متاثر از ارتباط نزدیک آن‌ها با یکدیگر باشد، که منجر به این تصور نیز شود که او در نقش معاون اول بازی خواهد کرد.

او در دو دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی از سمت خود به عنوان هیات نظارت بر انتخابات استعفا داده تا در کنار رئیسی بایستد و حتی در آستان قدس هم مشاور اقتصادی او بوده است.

برخی دیگر، اما هم چنان معتقدند علی نیکزاد در دولت سیزدهم قطعا جایگاه ویژه‌ای خواهد داشت. هر چند از سوی دیگر با توجه به توصیه رهبری که دولت از مجلس یارگیری نکند، می‌تواند باعث شود نام علی نیکزاد در بین دولتمردان ثبت نشود. هر چند که انتخاب او به عنوان رییس ستاد رئیسی انتظار‌هایی به وجود آورده، اما بعید به نظر می‌رسد ماندگاری نیکزاد در ادامه همراه با دولت باشد و احتمالا سعی می‌کند از سنگر بهارستان، به دولت در پاستور کمک کند.

با این پیش فرض باید توجه کرد که هم چنان اصلی‌ترین گزینه تاثیرگذار و مهم در دولت رییسی، فرهاد رهبر می‌تواند باشد و شاید این بار دیگر نه فقط عضوی از کابینه دولت که یکی از مهره‌های با اهمیت دولت خواهد بود.