بوشهر و تهران؛رکورددار کاهش مشارکت

قلم‌نیوز:یک هفته بعد از پایان سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، ستاد انتخابات میزان مشارکت در استان ها در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ را اعلام کرد.

براساس آنچه ستاد انتخابات اعلام کرد، در مشارکت ۴۸.۸ درصدی انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم، بالاترین میزان مشارکت استانی در خراسان جنوبی و کمترین میزان مشارکت هم دراستان تهران به ترتیب با ۷۴.۳۸ و ۳۴.۳۹ درصد بوده است.

نام استان	نرخ مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰(واحد درصد)	نرخ مشارکت در انتخابات ۹۶(واحد درصد)
آذربایجان شرقی	۴۴.۲۵	۶۵
آذربایجان غربی	۴۶.۷۸	۶۸.۲
اردبیل	۵۴.۹۳	۷۰
اصفهان	۴۳.۸۱	۷۳
ایلام	۶۳.۱۱	۸۰
البرز	۴۱.۳۵	۷۶
بوشهر	۵۸.۷۲	۹۶
تهران	۳۴.۳۹	۷۰
چهارمحال و بختیاری	۵۴.۳۸	۷۵
خراسان رضوی	۵۵.۰۹	۷۴.۷
خراسان شمالی	۶۳.۹۷	۸۱
خراسان جنوبی	۷۴.۳۸	۸۵
خوزستان	۴۹.۹۸	۶۵
زنجان	۵۳.۶۵	۷۰.۵
سمنان	۵۴.۲۴	۸۰.۳
سیستان و بلوچستان	۶۲.۷۵	۷۵.۴۴
فارس	۴۸.۷۳	۷۰
قزوین	۵۲.۳۰	۸۰
قم	۵۳.۱۷	۷۸
کردستان	۳۷.۳۷	۵۹
کرمان	۶۰.۵۸	۸۰
کرمانشاه	۴۶.۰۴	۷۰
کهگیلویه و بویراحمد	۶۲.۵۹	۷۲
گلستان	۶۱	۷۸
گیلان	۵۷.۳۵	۸۰
لرستان	۴۸.۱۶	۵۰
مازندران	۶۰.۷۵	۹۱
مرکزی	۴۸.۹۴	۷۴
هرمزگان	۵۸.۷۰	۷۶
همدان	۴۶.۴۸	۷۶
یزد	۵۸.۴۵	۹۳

اما مقایسه میزان مشارکت استانی در انتخابات ۱۴۰۰ و انتخابات ۱۳۹۶ بیانگر چه نکات مهمی را نشان می دهد؟ برای پاسخ به این سوال مروری آماری به نتایج انتخابات سال ۹۶ و ۱۴۰۰ خواهیم داشت.

مشارکت حداکثری در انتخابات سال ۹۶

در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ که با پیروزی حسن روحانی همراه شد، بیشترین میزان مشارکت در بوشهر به ثبت رسید. بوشهری ها ۴ سال پیش حضوری ۹۶ درصدی داشتند اما در انتخابات امسال نزدیک به ۵۹ درصد پای صندوق های رأی رفتند. بوشهر در انتخابات امسال جای خود را به خراسان جنوبی داده است هرچند همین استان هم با کاهش مشارکت روبرو بوده و مشارکت ۸۵ درصدی در سال ۹۶ به مشارکت ۷۴ درصدی رسیده است.

کمترین میزان مشارکت در سال ۹۶ در لرستان به ثبت رسید اما لرستان در انتخابات ۱۴۰۰ جای خود را به استان تهران داده است و پایتخت نشینان از مشارکت ۷۰ درصدی به مشارکت ۳۴ درصدی رسیدند.

در انتخابات ۴ سال پیش ۲۹ استان مشارکت بالای ۶۰ درصد داشتند این درحالیست که در انتخابات سال ۱۴۰۰ تنها ۸ استان مشارکت بالای ۶۰ درصد داشته اند.

مشارکت حداقلی در انتخابات ۱۴۰۰

۲ سال پیش وقتی نتیجه تایید و رد صلاحیت های انتخابات مجلس از سوی شورای نگهبان اعلام شد، اصلاح طلبان برای بستن لیست دستشان از سال ۹۴ هم بسته تر شد به همین خاطر بود که شورای عالی سیاستگذاری که آن روزها هنوز حیات داشت حاضر به ارائه لیست ائتلافی نشد. انتخاباتی که اصلاح طلبان حضور نصفه و نیمه داشتند و در نهایت یکی از کمترین میزان مشارکت انتخاباتی را به نام خود ثبت کرد و اصولگرایان با رأی های حداقلی کرسی های پارلمان را فتح کردند. 

از همان زمان نگرانی از بابت تکرار این نوع مشارکت مطرح می شد. برخی حتی پیش بینی می کردند شورای نگهبان از انتخابات ۹۸ درس گرفته و تیغ ردصلاحیت ها را کُندتر خواهد کرد، انتخابات ۱۴۰۰ رسید و شورای نگهبان بگونه ای عمل کرد که حتی آنهایی که سالهاست در ساختار نظام حائز مسئولیت هستند را هم تایید صلاحیت نکرد تا فضای انتخابات تا انتها سرد و کم رمق جلو رود. نتیجه این فضا نیز چیزی جز مشارکت ۴۸.۸ درصدی مردم در انتخابات نبود، انتخاباتی که پیروز آن ابراهیم رئیسی با رأی زیر ۲۰ میلیون بود.

تحلیل نتایج انتخابات ۱۴۰۰ نشان می دهد که ۱۲ استان رأی بین ۳۰ تا ۴۰ درصد داشته اند و تنها ۸ استان رأی بالای ۶۰ درصد داده اند. 

در انتخابات ۱۴۰۰ خراسان شمالی، ایلام، سیستان وبلوچستان، کهگیلویه وبویراحمد، گلستان، مازندران و کرمان ۷ استانی بوده اند که مشارکت در آن بین ۶۰ تا ۷۰ درصد بوده است. تنها استانی که مشارکت بالای ۷۰ درصد داشت نیز استان خراسان جنوبی بوده است. این درحالیست که در انتخابات ۴ سال پیش مشارکت بالای ۹۰ درصد هم در برخی استان ها رخ داد و اکثر استان ها مشارکت بالای ۷۰ درصد را شاهد بودند.

در انتخابات امسال میزان مشارکت در تهران و کردستان زیر ۴۰ درصد بوده است.

بوشهر و تهران رکورد زدند

بررسی آماری انتخابات سال ۹۶ و ۱۴۰۰نشان می دهد بیشتر تغییر در میزان مشارکت استانی در بوشهر رخ داده است. بوشهر در سال ۹۶ از استان هایی بوده است که مشارکت بالای ۹۰ درصد را تجربه کرده است اما ۴ سال بعد مردم این استان تن به مشارکت زیر ۶۰ درصد داده اند.

پایتخت نشین ها هم که در انتخابات پیشین حضوری پررنگ داشته اند در انتخابات ۱۴۰۰ کمترین میزان مشارکت را به نام خود سند زدند. استان های البرز، یزد و مازندران نیز به ترتیب بیشترین کاهش مشارکت را نسبت به سال ۹۶ داشته اند.

شورای نگهبان یا کرونا یا ...

مشارکت زیر ۵۰ درصد در انتخابات ۱۴۰۰ اگرچه تا حد زیادی تحت تاثیر شرایط کرونایی کشور بود و مردم رغبتی برای حضور پای صندوق های رأی نشان ندادند اما نمی توان از نقش عواملی چون ردصلاحیت های شورای نگهبان، دلخوری و دلزدگی مردم از جریانات سیاسی و مشکلات اقتصادی و معیشتی نیز عبور کرد.

عواملی که اگر نسبت به رفع و رجوع آن طی سال های پیش رو اقدام نشود بعید به نظر نمی رسد که مشارکت حداقلی برای سومین بار و حتی چندمین بار طی سال های آینده تکرار شود.