دلالی، آدرس غلط گرانی خودرو

قلم‌نیوز: به گفته مخالفان اگر چالش‌های اصلی بازار خودرو حل نشود، عرضه این کالا در بورس تنها فساد، رانت و تنش بازار را بیشتر خواهد کرد. اما با وجود مخالفت‌ و هشدارها طرح عرضه خودرو در بورس به صحن علنی مجلس ارسال شد.

به دلیل آشفتگی‌های حاکم بر بازار خودرو مانند افزایش دلالی، فاصله قیمتی میان کارخانه و بازار و وضعیت قیمت‌ها، نمایندگان کمیسیون صنایع به‌ دنبال عرضه خودرو از مسیر بورس هستند و آنطور که علی جدی، عضو کمیسیون صنایع مجلس می‌گوید طرح تحول صنعت و بازار خودروی کشور به صحن علنی ارسال شده است و در این طرح بند مربوط به عرضه خودرو در بورس نیز دیده شده است. وی در گفت‌وگویی در مورد مخالفت وزیر صمت با عرضه خودرو در بورس، گفته است: «بند مربوط به عرضه خودرو در بورس نیز در طرح گنجانده شده است و باید دید نظر نمایندگان مجلس در صحن چیست.»

همانطور که گفته شده وزارت صمت یکی از مخالفان اجرای سیاست عرضه خودرو در بورس کالا است. علیرضا رزم‌حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگویی با اشاره به ارائه طرح جدید قیمت‌گذاری خودرو به مجلس، گفت: « با اجرای طرح عرضه خودرو در بورس کالا موافق نیستم زیرا اجرای این طرح کار کارشناسی شده‌ای نیست. وزارت صنعت طرحی برای قیمت‌گذاری خودرو به مجلس ارائه داده که با موافقت کمیسیون اقتصادی همراه شده و باید منتظر فرصتی برای اجرای این طرح بود تا قیمت‌ها بهتر شود. »

محمدعلی دهقان‌دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز خودرو را کالای مناسبی برای بورسی شدن نمی‌داند و تاکید دارد که سازمان بورس مخالف قیمت‌گذاری دستوری خودرو است. او می‌گوید که کالایی مثل خودرو شرایط عرضه شدن در بورس را ندارد. چون اصولا کالایی وارد بورس می‌شود که مانند خودرو تنوع نداشته باشد.

مخالفت وزرات صمت و سازمان بورس در حالی است که برخی از کارشناسان نیز سیاست فروش خودرو در بورس کالا را عاملی برای تنش بیشتر در بازار می‌داند. به گفته آنها ساختار بورس کالا متناسب با ساختار بازار خودرو نیست و هیچ‌گاه به ساماندهی بازار کمک نخواهد کرد این در حالی است که این سیاست باعث بیشتر شدن رانت و سفته‌بازی خواهد شد.

فربد زاوه، کارشناس بازار خودرو یکی از مخالفانی است که عرضه خودرو در بورس را سیاستی بیهوده می‌داند. وی در گفت‌وگو با ابتکار، با بیان این مسئله که عرضه خودرو در بورس کالا نمی‌تواند تاثیری مثبتی به همراه داشته باشد، می‌گوید: قبل از اینکه به تنش ناشی از اجرای این سیاست در بازار خودرو بپردازیم باید بدانیم که رویکرد و روند بورس کالا خورده‌فروشی نیست. به عبارتی روشن‌تر بورس‌ کالا محلی برای کل‌فروشی بوده و نمی‌توان برای یک عدد کالا به بورس کالا مراجعه کرد و سازوکار بورس کالا امکان تحویل چنین خدماتی را ندارد. لذا مطرح کردن این مسئله در بورس کالا ناشی از عدم شناخت سازوکار بورس و بازار خودرو است.

این کارشناس بازار خودرو ادامه می‌دهد: اما اینکه اگر این طرح با تمام مخالفت‌ها اجرایی شود تاثیر مثبتی به همراه خواهد داشت یا خیر باید بگویم که خیر هیچ تاثیری ندارد و نمی‌توان این سیاست را مشکل‌گشای بازار خودرو دانست.

زاوه در ادامه گفت‌وگو به شرایط رکودی بازار خودرو در سال 1400 اشاره می کند و در این خصوص می‌گوید: اگر قیمت‌ها در بورس دستکاری نشود و یک قیمتی برای هر خودرو اعلام شود همان قیمت بازار آزاد خواهد بود. اکنون بازار در شرایط رکودی به سر می‌برد و حتی اگر قیمت‌گذاری دستوری را حذف کنند باز هم تغییری در بازار رخ نخواهد داد.

حجم معاملات بسیار پایین است و اگر گفته‌ها مبنی بر اینکه 450 هزار دستگاه خودروی متوقف در پارکینگ‌های شخصی داریم که مصرف‌کننده‌ای نداشته است یعنی از خودروسازی خارج شده است اما به بازار مصرف نرسیده است را صحیح بدانیم می‌توان گفت که بازار خودرو در سال 1400 در یک رکود وحشتناک خواهد بود و نیاز به سیاست جدید نیست چراکه خودبه‌خود قیمت‌ها به تعادل می‌رسند.

این کارشناس بازار خودرو ادامه می‌دهد: با توجه به مسائل گفته شده ورود خودرو به بورس موضوعی را حل نخواهد کرد و برعکس باعث می‌شود چالش‌های بازار بیشتر شود و تنش‌هایی را ایجاد می‌کند.

بورس کالا سبب کاهش دلالی در بازار خودرو می‌شود؟

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا طرح عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند باعث کاهش دلالی و واسطه‌گری در بازار خودرو شود یا خیر؟ می‌گوید: در ابتدا باید بدانیم دلالی و واسطه‌گری هیچ تاثیری در قیمت ندارد و اگر کسی ادعا می‌کند دلالان باعث گرانی شده‌اند بدون‌شک علم اقتصاد را نمی‌دانند و به دنبال سودجویی هستند. بنابراین دلالان تاثیری در قیمت ندارند، قیمت هر کالایی به پارامترهای اقتصاد کلان که شامل قدرت خرید افراد در گروه‌های مختلف است باز می‌گردد. اما اینکه بورس می‌تواند دلالی و واسطه‌گری را از بازار خودرو حذف کند یا خیر باید بگویم خیر نمی‌تواند.

این کارشناس بازار خودرو می‌افزاید: بورس کالا تا کنون اینگونه بوده که کالایی را به صورت سبدی به یک خریدار بزرگ می‌فروشد و آن خریدار اجناس را به خریداران دیگر توزیع می‌کند.

زاوه در پایان با بیان این مسئله که خورده‌فروشی در بورس کالا حُسنی ندارد ادامه می‌دهد: در گذشته سایپا این کار را انجام داد و هیچ فایده‌ای هم نداشت. آن موقع 2000 سراتو را در بورس عرضه کرد و این 2000 سراتو را چند نفر خریدند و بعد آنها خودروها را خورد خورد در بازار به فروش رساندند. بورس عاملی برای عرضه تک به تک کالا نیست و هیچ حُسنی ندارد.

منبع: ابتکار