بانک مرکزی ارز نمی‌دهد،‌ انسولین کمیاب شده است

قلم‌نیوز:ظاهرا انسولین باز هم کمیاب شده است. با این تفاوت که این بار کار تا آنجا پیش رفته که همان تعداد محدود داروخانه‌ها، که آخرین امید بیماران بودند، هم دست رد به سینه آنها می‌زنند.

بیماران دیابتی می‌گویند اگر همه جای تهران را هم بگردند باز به سختی می‌توانند انسولین مورد نیازشان را پیدا کنند یا جیره فروش انسولین آنقدر کم است که ماچار هستند در یک هفته بارها برای خرید دارویشان راهی داروخانه‌های شهر شوند.

گروهی هم که در ماه‌های اخیر از شهرهای دیگر به امید پیدا کردن سایر داروهای کمیاب روانه پایتخت می‌شدند، این روزها مجبورند برای پیدا کردن دارو شرق تا غرب و شمال تا جنوب تهران را برای پیدا کردن اقلام دارویی مورد نظرشان طی کنند.
اما ریشه مشکل کمبود اقلام دارویی از جمله انسولین کجاست؟ 

اشتباه ۳۶۴ میلیون دلاری آقای رئیس؟!

سال گذشته طبق مصوبه ستاد اقتصادی، دولت باید ۵/ ۱میلیارد دلار برای دارو و یک میلیارد دلار برای تجهیزات پزشکی در نظر می‌گرفت. با این حال رئیس کل بانک مرکزی ادعا می‌کند رقمی بیش از این را درسال ۹۹ به واردات دارو اختصاص داده است. ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ نیز همتی اعلام کرده که در همین دو ماهه ابتدای سال، حدود ۵۰۰ میلیون دلار ارز ترجیحی به دارو اختصاص داده است.

در حالی که محمد عبده‌زاده، رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، به تجارت‌نیوز می‌گوید: از ابتدای سال تا ۲۰ اردیبهشت جمعا فقط ۱۱ میلیون دلار برای مجموع واردات مواد اولیه و کالای نهایی پرداخت شده است و ۱۲۵ میلیون دلار هم برای واکسن کرونا تخصیص داده‌اند.

او تاکید می‌کند: از مهر سال گذشته دارو ارز ترجیحی نگرفته و ذخیره مواد اولیه در حال اتمام است، ثبت سفارش شرکت‌های داروسازی مدت‌ها در صف بانک مرکزی است و خیلی شفاف بگویم متاسفانه ارزی به تولیدی‌ها تخصیص پیدا نمی‌کند.

از طرفی فرامرز اختراعی، رئیس سندیکای مواد موثره دارویی، نیز در گفتگو با تجارت‌نیوز اظهار می‌کند که با تخصیص سالانه یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار قادر هستیم همه نیاز دارویی کشور از جمله انسولین قلمی را تامین کنیم.

او درباره میزان ارز مورد نیاز برای تامین انسولین کشور می‌گوید: «مدیر کل اداره دارو رقم تامین انسولین سالانه را مازاد بر ۲۰۰ میلیون یورو می‌دانند اما به نظر من با رقمی کمتر از این هم می‌توان انسولین کل کشور را تامین کرد». با این حساب به نظر می‌رسد اگر حتی مبلغی بسیار کمتر از آنچه همتی ادعا می‌کند ارز تخصیص داده  شده بود، نه تنها کمبودی وجود نداشت که بیش از نیاز  مردم هم می‌توانستیم دارو تهیه کنیم.

اختراعی در ادامه می‌گوید: «باید با مردم رودروایستی نکنیم و بگوییم که در شرایط تحریم دسترسی ارزی ما کم است و اگر بانک مرکزی کماکان در تخصیص ارز کوتاهی کند و سخت‌گیری که برای همه نهاده‌های مورد نیاز کشور می‌کند را برای دارو هم اعمال کند و البته لجبازی بین وزارت بهداشت و بانک مرکزی ادامه پیدا کند! خطر کمبود دارو به طور جدی وجود دارد». 

یک سال است ارز نداده‌اند

محمدرضا واعظ‌مهدوی، رئیس انجمن علمی اقتصاد سلامت، نیز عنوان می‌کند که ارز مواد اولیه دارویی نزدیک به یک سال است که تقریبا تخصیص داده نشده است.
به گفته او سال گذشته به دنبال مکاتبات انجمن اقتصاد سلامت با رئیس جمهور، فقط ۱۲۰ میلیون دلار به واردات مواد اولیه دارویی اختصاص پیدا کرد. اما حالا موجودی انبارها رو به اتمام است.

آنطور که این مسئول می‌گوید اگر بانک مرکزی بخواهد ارز تخصیص دهد، با تخصیص مبلغی کمتر از ۱۵۰ میلیون دلار بیش از ۸۵ درصد نیازهای دارویی کشور تامین خواهد شد. در غیر این صورت تولید دارو با مشکل مواجه می‌شود و کمبود، بحران می‌سازد.
واعظ مهدوی درباره علت مشکل تخصیص ارز دارو و به دنبال آن کمبود برخی اقلام دارویی ضروری بیان می‌کند: وزارت بهداشت این مدت با شیوع کرونا و لزوم واردات مواد و تجهیزات پزشکی مثل ماسک و واکسن روبرو بود که در الویت قرار گرفت. در کنار این، در اثر نفوذ سوداگران بازار دارو، پرونده برخی نیازهای غیرضروری برای تامین ارز باز شد و برخی داروهایی که مورد نیاز قطعی نبود مبالغ ارزی کلانی گرفت بنابراین برخی اقلام ضروری در لیست تخصیص ارز عقب افتادند. 

هدر رفت ارز دارو ادامه دارد

با این حساب بر اساس گفته‌های واعظ‌مهدوی، مشکل فقط در تخصیص ارز نیست بلکه در شکل تخصیص و نظارت بر هدررفت آن هم شبهات زیادی وجود دارد. برای مثال ماه‌ها پیش اختراعی در گفتگو با تجارت‌نیوز اعلام کرده بود که سالانه ۱۰۰ میلیون دلار هدر رفت ارز فقط از طریق وردات انسولین وجود دارد.

ماجرا از این قرار بود که شرکت‌های واردکننده انسولین قلمی قیمت تامین آن را ۶٫۴ یورو اعلام کرده بودند اما وقتی همین کالا فوریتی وارد شد، شرکتی در اتریش آن را با قیمت ۲٫۳ یورو با کیفیت بسیار عالی تامین کرد.

با این که سازمان غذا و دارو خودش به این موضوع اذعان داشت اما ظاهرا همچنان آش همان است و کاسه همان. هر چند که اختراعی حالا اعلام می‌کند که میزان هدررفت ارز کمتر شده اما مشکل همچنان پابرجاست.

به گفته او در گذشته هر انسولین با نرخ ۶٫۴ یورو وارد می‌شد که تخلف بود و الان هم برای هر انسولین ۳٫۸ یورو می‌پردازیم که کماکان گرانتر از نرخ‌های جهانی است. قیمت هر انسولین ۲٫۸ یورو است و فقط تا سقف سه یورو برای هر عدد منطقی است بیش از این خبر از تخلف تجاری می‌دهد که لازم است رسیدگی شود.

عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران، روز ۱۹ اردیبهشت در گفت‌وگو با تلویزیون حکومت ایران گفته بود که فقط در دو ماه اخیر سال جاری «۵۰۰ میلیون دلار برای دارو و تجهیزات پزشکی تامین کردیم».

با این حال آقای عبده‌زاده گفته است که «از ابتدای سال تا ۲۰ اردیبهشت جمعا فقط ۱۱ میلیون دلار برای مجموع واردات مواد اولیه و کالای نهایی پرداخت شده و ۱۲۵ میلیون دلار هم برای واکسن کرونا تخصیص داده‌اند».