متأسفانه تقریباً هر غذایی از مرغ نیم‌پز گرفته تا کاهوی شسته نشده می‌تواند ما را ساعت‌ها به درد و عذاب و در بعضی موارد حتی به کام مرگ بکشاند.
سازمان بهداشت جهانی(WHO) تخمین می‌زند که هر ساله تقریباً ۶۰۰ میلیون نفر پس از خوردن غذای آلوده بیمار می‌شوند و در نتیجه ۴۲۰ هزار نفر از آنها جان خود را از دست می‌دهند.
از بین این ۶۰۰ میلیون نفر، برخی بیمار می‌شوند، چرا که آنها غذایی را خورده‌اند که به صورت نادرست تهیه شده و یا در حین فرآوری آلوده شده است. بعضی از آنها واکنش‌های آلرژیک شدیدی نسبت به مواد تشکیل دهنده برخی مواد غذایی دارند و تعداد کمی از آنها نیز به منظور سنجش میزان تحمل خود با خوردن داوطلبانه چیزی که بیمارشان می‌کند، بیمار می‌شوند. به عنوان مثال برخی اقدام به خوردن تندترین سس‌های جهان می‌کنند و سرانجام سر از بیمارستان درمی‌آورند؟ این قبیل اتفاقات بیش از آن چیزی که شما فکرش را می‌کنید، رخ می‌دهد.
اما این فقط غذاهای تند یا عجیب و غریب در سراسر جهان نیست که می‌تواند مردم را بیمار کند. برخی غذاهای اصلی و رایج نیز اگر به درستی آماده نشوند، می‌توانند ما را بیمار کنند و حتی از بین ببرند که از شنیدن نام آنها تعجب خواهیم کرد.
۱. فوگو(بادکنک‌ماهی)
سرآمد فهرست خطرناکترین غذاهای جهان یک غذای لذیذ ژاپنی به نام فوگو(Fugu) یا بادکنک‌ماهی است. این ماهی سمی‌ترین ماده غذایی در جهان است و باید بسیار با دقت آماده شود تا کسی را نکشد.
فوگو حاوی مقادیر کشنده‌ای از سم "تترودوتوکسین" در اندام خود به ویژه کبد است. این سم یک مسدود کننده کانال سدیم است و در حالی که قربانی کاملاً هوشیار است، عضلات وی را فلج می‌کند. سرانجام نیز قربانی توانایی نفس کشیدن را از دست می‌دهد و از خفگی می‌میرد.
سرآشپزهای ژاپنی برای اینکه مجوز طبخ و ارائه فوگو را داشته باشند، سال‌ها آموزش‌های خاص می‌بینند. در ایالات متحده نیز تنها در صورتی می‌توان آن را فروخت که در ژاپن تهیه شده و تحت مراقبت و با مجوز در کانتینرهای سفارشی ارسال شده باشد.
یک سرآشپز برای تهیه ایمن فوگو باید راه و روش آن را مانند کف دست خود بشناسد و با دقت چشم‌ها، مغز، تخمدان‌ها، کبد و روده‌های آن را دربیاورد و دور بیاندازد، چرا که این قسمت‌های بدن این ماهی حاوی تترودوتوکسین و کشنده است.
تترودوتوکسین یک نوروتوکسین است که تا ۱۲۰۰ برابر کشنده‌تر از سیانور است و تنها یک فوگو سم کافی را برای کشتن ۳۰ انسان بالغ دارد.
این غذا به رولت روسی می‌ماند و اگر کسی فقط یک قطعه کوچک از قسمت‌های سمی فوگو را بخورد، طی یک روز بر اثر فلج تنفسی جان خواهد داد. با این حال، اغلب افرادی که در اثر مسمومیت با فوگو می‌میرند، خودشان اقدام به طبخ این ماهی کرده‌اند.
۲. سیب آکی
سیب آکی(Ackee) میوه ملی کشور جامائیکا است و عرضه آن به شکل نارس از سال ۱۹۷۳ در آمریکا ممنوع شده است. این میوه در حالت نارس و کال بودن، حاوی یک سم کشنده به نام "هیپوگلیسین ای"(hypoglycin A) است که تولید گلوکز خون را مختل می‌کند و خطر هیپوگلیسمی(وجود قند کم در خون) را افزایش می‌دهد که در نهایت منجر به خطر به کما رفتن یا حتی مرگ می‌شود. دانه‌های این میوه نیز هرگز نباید خورده شوند، زیرا بسیار سمی هستند.
برای اینکه با خیال راحت از خوردن سیب آکی لذت ببرید، باید صبر کنید تا کاملاً روی درخت برسد و برای اینکه ایمنی مضاعف داشته باشید، کندن پوست آن قبل از خوردن نیز به کاهش سطح سم این میوه کمک می‌کند.
وقتی می‌فهمیم سیب آکی کاملاً رسیده است که پوسته بیرونی قرمز رنگ آن به سه قسمت سفید رنگ قاچ بخورد. البته حتی در این حالت هم اگر گوشت این میوه هنوز زرد رنگ باشد، نباید آن را خورد، چرا که نشان می‌دهد هنوز به طور کامل نرسیده است.
خوردن یک تکه آکی نارس باعث بیماری "استفراغ جامائیکایی" می‌شود که می‌تواند فرد را به کما ببرد و حتی گاهی اوقات منجر به مرگ شود. با این حال، خوردن سیب آکی منجمد و کنسرو شده که به طور کامل رسیده باشد، بی‌خطر است.
۳. ساناکجی(Sannakji)
اگر از خوردن غذاهای نرم و لزج لذت می‌برید، می‌توانید ساناکجی یا سان‌ناکجی سفارش دهید. این غذای کره‌ای متشکل از بازوهای بچه هشت‌پای زنده است که به صورت تازه تهیه و عرضه می‌شود، بنابراین درون ظرف هنوز تکان می‌خورد.
ساناکجی برخلاف فوگو یا سیب آکی سمی نیست، اما در عوض اگر مشتریان این غذا را به درستی نخورند، می‌توانند دچار خفگی و مرگ شوند، چرا که این بازوهای تکه تکه شده بر اثر حرکت خود می‌توانند به سقف دهان یا درون گلوی فرد بچسبند و راه هوایی وی را مسدود کرده و باعث خفگی و مرگ وی شوند.
طبق گزارش‌ها، سالانه حدود شش نفر در اثر تلاش برای خوردن ساناکجی می‌میرند. بنابراین اگر می‌خواهید در یک وضعیت چسبناک گیر نکنید، حتماً باید این غذا را قبل از قورت دادن خوب بجوید.
۴. هاکارل(Hákarl)
"هاکارل" یک خوراک سنتی ایسلندی است که به وایکینگ‌ها برمی‌گردد. هاکارل نوعی گوشت کوسه گرینلندی است که به شدت تخمیر شده است. گوشت کوسه گرینلندی زهرآگین و حاوی مقادیر زیادی "تری‌متیل‌آمین اکسید" و "اسید اوریک" است که در صورت بلع، باعث مسمومیت شدید، ناراحتی شدید روده و اثرات عصبی می‌شود و گاهی منجر به مرگ نیز می‌شود. با این حال می‌توان این سموم را با رها کردن تا زمان فاسد شدن خنثی کرد.
برای تهیه ایمن این غذا، کوسه به شکل سنتی ماه‌ها زیر ماسه دفن می‌شد تا سموم آن خنثی شود. سپس آن را آویزان می‌کردند تا خشک شود. امروزه بیشتر در ظروف قدیمی نگهداری می‌شود.
اگر بوی تند و ترش حاصل از فاسد شدن و تخمیر شدن برای منصرف شدن افرادی که این غذا را مطالبه می‌کنند، کافی نباشد، اکثر افرادی که آن را می‌خورند مزه آن را به مزه ادرار تشبیه می‌کنند. شاید به همین دلیل است که این غذا اغلب قبل از مصرف با یک نوشیدنی محلی ایسلندی شسته می‌شود.
لازم به ذکر است که یک تکه از هاکارل که به خوبی آماده نشده باشد می‌تواند فرد را به عوارض جانبی ناخوشایندی دچار کند.
۵. ریواس
به سراغ غذاهای رایج‌تر که می‌رویم، ممکن است که از دیدن گیاه ریواس یا "رابارب"(Rhubarb) در فهرست خطرناکترین غذاهای جهان تعجب کنیم. ساقه ریواس که به طور معمول برای تهیه مربا و پای استفاده می‌شود، برای خوردن کاملاً خوب و مناسب است، اما باید از برگ‌های آن دوری کرد.
برگ‌های ریواس حاوی "اسید اگزالیک"(oxalic acid) است که برای کلیه‌ها سمی است و در صورت مصرف بیش از حد حتی می‌تواند منجر به مرگ شود. البته یک فرد بزرگسال ۶۵ کیلوگرمی برای این اتفاق نیاز به خوردن حدود ۴ تا ۸ کیلوگرم برگ ریواس دارد، اما حتی اگر فقط چند برگ ریواس را ببلعید، به احتمال زیاد دچار تعدادی عوارض جانبی مانند سوزش گلو و دهان، حالت تهوع، مشکل تنفسی، اسهال و غیره خواهید شد.
۶. کاساوا(Cassava)
کاساوا که با نام "مانیوک"(manioc) نیز شناخته می‌شود، یک ریشه گرمسیری بومی آمریکای جنوبی است که به طور معمول برای تهیه دسر استفاده می‌شود و یک ماده اصلی در غذاهای آمریکای لاتین و حوزه کارائیب است. با این حال، کاساوای خام حاوی سم سیانور است که لزوم تهیه و طبخ صحیح آن را نشان می‌دهد.
کاساوا بر دو نوع است: شیرین و تلخ. کاساوای تلخ سفت‌تر است، اما سیانور بسیار بیشتری نسبت به نوع شیرین آن دارد. بسته به شیرین یا تلخ بودن کاساوا، آماده‌سازی آن برای مصرف متفاوت است. کاساوای شیرین فقط باید پخته شود تا خوردن آن بی‌خطر باشد، در حالی که کاساوای تلخ باید ابتدا رنده، سپس خیسانده و سپس پخته شود تا سطح سیانور آن کاهش یابد.
۷. لوبیای قرمز کلیه‌ای(red kidney beans)
شاید تعجب‌آورترین ماده غذایی در این فهرست، لوبیای قرمز کلیه‌ای باشد. این نوع لوبیا در بسیاری از غذاها استفاده می‌شود و مورد علاقه بسیاری از مردم است، زیرا پروتئین، فیبر، ویتامین و مواد معدنی بسیاری دارد. اما لوبیای قرمز کلیه‌ای در شکل خام یا نپخته بسیار سمی است، زیرا مقادیر زیادی "فیتوهاماگلوتینین"(phytohaemagglutinin) دارد.
فیتوهماگلوتینی یک پروتئین گیاهی است که باعث تجمع گلبول‌های قرمز خون می‌شود و منجر به علائم مسمومیت غذایی متوسط تا شدید می‌شود و حتی می‌تواند به روده ما آسیب برساند. به منظور کاهش سطح فیتوهماگلوتینین در این نوع لوبیا، باید خیسانده و سپس برای مدت کافی جوشانده شود که بسته به روش پخت، زمان دقیق جوشاندن آن متفاوت است.
ایمنی غذا
همانطور که دیدیم، تهیه، نگهداری و جابجایی مناسب غذا می‌تواند مسئله مرگ و زندگی باشد و حتی در موارد خفیف مسمومیت غذایی می‌تواند منجر به گذران ساعات بسیار ناخوشایندی در زندگی شود.
کشورها برای به حداقل رساندن موارد مسمومیت غذایی تدابیری را برای بهینه‌سازی ایمنی مواد غذایی در نظر گرفته‌اند. به عنوان مثال در ایالات متحده سازمان غذا و دارو مسئول حفاظت از بهداشت عمومی با اطمینان از تأمین مواد غذایی کشور به استثنای گوشت دام، طیور و محصولات تخم مرغ فرآوری شده است. این سازمان آزمایش‌هایی را روی مواد غذایی انجام می‌دهد و مقرراتی نیز برای اطمینان از سلامت، بسته‌بندی و نگهداری مناسب مواد غذایی دارد.
سازمان‌های دیگر مانند سرویس بازرسی و ایمنی غذا اطمینان حاصل می‌کنند که عرضه تجاری گوشت، مرغ و فرآورده‌های تخم مرغ از نظر تجاری، سالم و دارای برچسب سلامت باشند.
همچنین مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها(CDC) در نگهداری سوابق به روز و انجام تحقیقات روی بیماری‌های ناشی از غذا در ایالات متحده برای جلوگیری از مسائل ایمنی مربوط به مواد غذایی در آینده نقش دارد.
افرادی که می‌خواهند از مسمومیت غذایی در امان باشند، باید مطمئن شوند که همیشه نحوه شستن، پخت و پز و نگهداری غذاهای خود را با دقت بررسی می‌کنند و شاید برای ایمن بودن کامل تنها باید از هفت غذای خطرناک فوق الذکر اجتناب کنند، مگر اینکه به درستی تهیه شده باشند.
