قلمنیوز:مصاحبه سعید لیلاز با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در روز
ششم اسفند سال ۱۳۹۹ و در قالب برنامهای با عنوان "تاریخ شفاهی دولت تدبیر و
امید" ضبط شده است.
ظریف در این مصاحبه درباره امنیتی شدن مسائل جمهوری اسلامی در روابط
بینالملل میگوید: «گروهی در کشور ما در اینکه همه چیز امنیتی شود منافع
دارند، چرا که نقش آنها پررنگ میشود».
او تصریح کرد که این «گروه اقلیت» علاوهبر آنکه قدرت بر هم زدن شرایط را دارند، توان ایجاد موج گسترده را هم دارند.
در بخشهایی که این رسانه فارسیزبان منتشر کرده، ظریف بهشکل بیسابقهای
از تاثیر سیاستهای نظامی کشور بر سیاست خارجی انتقاد میکند و برای آن
مثالهایی از روابطاش با آقای سلیمانی میزند.
ظریف در این فایلها تاکید دارد میدان نظامی و فرمانده این میدان، تعیین
میکردند که دیپلماسی چه اختیاراتی و اطلاعاتی داشته باشد و او مثلا حتی
خبر نداشته اسراییل چندبار در سوریه به نیروهای ایرانی حمله کرده و جان کری
به او خبر داده بود.
جواد ظریف در بخش دیگری از این مصاحبه میگوید پس از نهایی شدن برجام در
تیرماه سال ۱۳۹۴ تا روز اجرایی شدن این توافق در دیماه همان سال، اتفاقاتی
علیه برجام افتاد.
او حمله به سفارت عربستان در تهران و سفر شهید قاسم سلیمانی به مسکو را از
جمله سنگاندازیهای گروه اقلیت بر سر راه برجام عنوان کرد.
ظریف به صراحت گفته است که سفر شهید سلیمانی بدون نظارت وزارت خارجه ایران
و «با اراده روسیه» با هدف «نابودی دستاوردهای وزارت خارجه» انجام گرفت.
به گفته وزیر ظریف، پس از رفع تحریم هواپیمایی ملی ایران از سوی آمریکا،
«جان کری، وزیر خارجه وقت ایالات متحده، در خرداد ۱۳۹۵ به او تذکر داد که
پروازها از ایران به سوریه شش برابر شده است».
ظریف گفته که رئیسجمهوری و وزیر راه از این موضوع بیخبر بودند و در
ادامه پیگیریها، رئیس هواپیمایی ملی ایران تایید کرد که «فشار حاج قاسم»
موجب پروازهای هما علاوه بر خط هوایی ماهان شده بود.
به گفته او، وقتی در دیدار بعدی با سلیمانی از او خواست که به جای هما با
ماهان پروازها انجام شود، سلیمانی به او پاسخ داد: «هما امنتر است».
ظزیف در ادامه مصاحبهاش درباره مخالفان داخلی دولت که جلوی مذاکرات را
میگیرند، گفت: «حالیشان نیست، خیال میکنند شش ماه دیگر همه چیز سر جایش
است و میآیند و مسائل کشور را حل و فصل میکنند».
شنیدن گزارش حملات اسرائیل از زبان جان کری
محمد جواد ظریف در بخش دیگری از اظهارات خود به حملات سالهای اخیر اسرائیل
به اهداف ایرانی در سوریه اشاره کرد و گفت: «شما نمیتوانید بگویید چند
نفر در سوریه کشته شده است، [جان] کری باید به من خبر بدهد که اسرائیل ۲۰۰
بار به شما حمله کرده است».
آقای لیلاز از او می پرسد که «شما نمیدانستید؟» ظریف پاسخ میدهد: «نه! نه!»
سرنگونی هواپیمای اوکراینی و حمله به پایگاه عینالاسد
ظریف میگوید: «آمریکا زودتر از من خبر حمله به عینالاسد را شنید. دو نفر
از نیروی قدس ۴۵ دقیقه قبل از حمله به پایگاه عینالاسد، پیش نخستوزیر
عراق رفتند و گفتند که ما به زودی به یک پایگاه آمریکا در عراق شلیک
میکنیم».
ظریف در بخش دیگری از سخنان خود در مورد سرنگونی هواپیمای اوکراینی توسط
یگان موشکی سپاه پاسداران در بامداد ۱۸ دی سال ۹۸ و همزمان با حمله به
عینالاسد گفت: «چهارشنبه صبح هواپیمای اوکراینی را زدند. من ظهر جمعه رفتم
جلسه ویژهای که دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی برگزار کرد. عرض کردم دنیا
میگوید به هواپیما موشک خورده است.
اگر واقعا موشک خورده است بگویید ببینیم ما چطور میتوانیم آن را علاج
کنیم. خدا شاهد است، آنگونه با من برخورد کردند که انگار من کفر ابلیس
گفتم. گفتند نه، یعنی چه. برو، برو توئیت بزن و تکذیب کن. در حالی که صبح
پنجشنبه آقایان میدانستند موشک خورده است یا بعدازظهر چهارشنبه».
مخالفت احمدینژاد با حضور ظریف در نیویورک
جواد ظریف در بخشی از این مصاحبه همچنین به یادآوری مناسباتش با رئیس دولت
نهم و دهم ایران پرداخته است. او میگوید محمود احمدینژاد پس از اولین
سفرش به نیویورک که دو هفته بعد از رسیدن به ریاستجمهوری (در سال ۸۴)
انجام شد، در جلسهای گفته بود که باید ظریف را برکنار کنید.
او میافزاید که آقایان متکی و لاریجانی با پادرمیانی رضایت آقای
احمدینژاد را جلب کردند و به او یادآور شدند که چنین اقدامی بدون
هماهنگیهای لازم با مقامات عالی حکومت ممکن نیست.
اهمیت سرمایهگذاری در روابط با چین و روسیه
وزیر خارجه در بخش دیگری از این گفتوگو به اهمیت توسعه روابط ایران با چین
و روسیه پرداخت. او میگوید: «ما هنوز جهان را بر اساس مدل دو قطبی جنگ
سردی میبینیم و با معیارهایی میسنجیم که دیگر جوابگو نیستند. همین امروز
هم فکر میکنیم که روسیه و چین با یک نگاه ژئواستراتژیک باید کنار ایران
بایستند و با آمریکا بجنگند. در صورتی که روسیه و چین – بهویژه چین –
رقابت خود با آمریکا را در حوزه تکنولوژی تعریف کردهاند، نه در حوزه ژئو
استراتژیک».
این در حالی است که به باور ظریف، آمریکا رقابتش با چین را در حوزه
ژئواستراتژیک تعریف میکند، چون آمریکا ۷۸۰ میلیارد دلار هزینه نظامی
میکند، اما چین ۳۰۰ میلیارد دلار در این بخش هزینه میکند. بهگفته وزیر
خارجه، منافع آمریکا ایجاب میکند که این دعوا را «امنیتی» کند.
در بخشی از این مصاحبه آقای ظریف با اشاره به کارشکنی روسها درباره
برجام میگوید "هدف روسها این بود که توافق هستهای انجام نشود". به گفته
آقای ظریف "آنها وقتی دیدند ما داریم به توافق میرسیم شروع کردند به ایجاد
مانع".
محمدجواد ظریف میگوید "روس ها فکر نمیکردند برجام به نتیجه برسد و
در هفتههای آخر که دیدند برجام دارد به نتیجه میرسد شروع کردند به طرح
پیشنهادهایی جدید".
آقای ظریف میگوید که "در این مرحله روسیه و فرانسه پیشنهاد دادند که ایران
هر ۶ ماه یک بار موظف به تمدید مجوز از شورای امنیت برای ادامه توافق
هستهای باشد".
یعنی ایران مجبور بود هر شش ماه یک بار با ۵ عضو ثابت و ۱۰ عضو غیرثابت شور مذاکره کند تا برجام تمدید شود.
آقای ظریف همچنین گفت که "کافی است اتفاقاتی که در شش ماه بین نهایی
شدن برجام تا به اجرا در آمدن آن رخ داد را مرور کنید، یعنی از تیرماه ۱۳۹۴
تا دی آن سال. آخرین این اتفاقات حمله به سفارت عربستان و گرفتن دو کشتی
آمریکایی بود. اولینش سفر شهید سلیمانی به روسیه بود".
او در پاسخ به این سوال که آیا سفر شهید سلیمانی به عراق تحت کنترل
وزارت خارجه بود گفت "سفر شهید سلیمانی به روسیه به اراده مسکو شکل گرفت
نه به اراده ما".
آقای ظریف با اشاره به نارضایتی روسیه از برجام گفت "اراده روسیه به آن بود که دستاورد وزارت خارجه ایران را نابود کند".
به گفته آقای ظریف روسها شهید سلیمانی را با این هدف به مسکو دعوت
کرده بودند. او میگوید "روسیه زمانی پذیرفت آقای سلیمانی به روسیه برود که
برجام امضا شد".
آقای ظریف به صراحت افزود: «من از طرفداران جدی رابطه با روسیه و چین هستم.
روسیه همسایه ماست و چین کشوری است در حال برآمدن، که در سالهای آینده
بدل به قدرت اول دنیا خواهد شد. به نفع روسیه است که در روابط ما و غرب
بحران نباشد اما به نفعش نیست که روابط ما و غرب عادیسازی شود».
دنیا به نفت ایران نیاز ندارد
جواد ظریف با اشاره به سیاستهای نادرست دوران محمود احمدینژاد، گفت با
تصویب اولین قطعنامه و بیرون راندن ایران از بازار جهانی نفت، «دنیا دید که
به نفت ایران نیازی ندارد» و کماکان هم وضع به همان منوال است.
او تاکید کرد که بخش قابل توجهی از جامعه ایران هوادار تفکر آقایان متکی و
احمدینژاد هستند و به «میدان» بیش از دیپلماسی باور دارند.
واکنش خطیبزاده درباره فایل صوتی منتسب به ظریف
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه، در واکنش به انتشار فایل صوتی محمد
جواد ظریف، آن را فایلی «مخدوش» و «تقطیعشده» از یک گفتوگوی داخلی هفت
ساعته خواند.
خطیبزاده افزود: «این گفتوگو صرفا برای ثبت در حافظه سازمانی دولت تدبیر و امید ضبط شده بوده و قرار به انتشار آن نبوده است».
او با اشاره به اینکه معلوم نیست این فایل توسط چه افرادی و با چه «نیاتی»
در فضای مجازی منتشر شده است، تاکید کرد «در صورت موافقت نهادهای مسئول،
کل این گفتوگوی هفت ساعته منتشر خواهد شد».