سایه شوک مقطعی بر سر بازار ارز

قلم‌نیوز:به گفته آنها آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده از جمله عواملی است که می‌تواند بر تعادل بازار ارز تاثیر گذاشته و قیمت‌ها را کاهش دهد. البته هستند تحلیلگرانی که بر این باورند کاهش نرخ ارز به‌طور غیرواقعی و به واسطه آزادسازی بخشی از منابع بلوکه‌شده ایران نمی‌تواند بازار را برای مدت طولانی مدیریت کند و تاثیرات آن تنها همانند مُسکن، مقطعی خواهد بود.

برخی از رسانه‌های کره‌جنوبی خبر دادند که آمریکا موافقت خود را با آزادسازی یک میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودی ایران در کره‌جنوبی اعلام کرده است، به‌ نظر می‌رسد که قرار است معاملات مدنظر ایران، از طریق کانال مالی سوئیس صورت گیرد. مطابق اظهارنظر مسئولان، قرار است یک‌ میلیارد دلار از این دارایی‌ها به کانال مالی ایران و سوئیس واریز شود تا صرف خرید دارو و غذا شود. البته دارایی‌های بلوکه شده در کره‌جنوبی تنها منابعی نیست که ایران سعی می‌کند از آن بهره‌برداری کند.

در همین راستا عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت خبر داده بود که قرار است با طرف‌های عمانی و عراقی نیز در زمینه آزادسازی منابع ایران مذاکراتی صورت گیرد. به همین دلیل برخی از فعالان در بازار معتقدند که آزادسازی منابع ارزی بلوکه‌ شده ایران می‌تواند اقتصاد را تحت تاثیر قرار داده و سبب کاهش قیمت ارز در بازار شود. به گفته آنها یکی از مسائلی که در تغییر نرخ ارز موثر ارزیابی می‌شود موضوع آزادسازی ارزهای بلوکه شده ایران است. البته این مسئله در حالی مطرح می‌شود که بسیاری زا تحلیلگران ازادسازی پول‌های بلوکه شده ایران را راه موثری در کاهش نرخ ارز و مدیریت اقتصاد نمی‌دانند.

علی‌اصغر سمیعی‌زفرقندی، رئیس هیئت موسس کانون صرافان و تحلیلگر اقتصادی بازار ارز در پاسخ به این پرسش که آزادسازی یک میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودی ایران چه تاثیری بر بازار ارز خواهد داشت، به «ابتکار» گفت: پیش از بررسی هر مسئله باید ببینیم که اگر نرخ ارز به دلیل آزادسازی منابع بلوکه شده ایران به شکل مصنوعی کاهشی شود آیا به نفع اقتصاد کشور خواهد بود یا خیر؟ بدون‌شک جواب خیر است، نرخ ارز باید به شکل واقعی در بازار کاهش یابد.

این کارشناس بازار ارز ادامه داد: شاید تصمیم مسئولان این است که نرخ ارز را به وسیله آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران کنترل و با تزریق بیش از تقاضای ارز، بازار را تحت تاثیر قرار بدهند. البته که این کار امکان‌پذیر خواهد بود اما این روند کاهشی برای مدت کوتاهی جواب می‌دهد.

سمیعی اظهار کرد: اگر یک میلیارد دلار را به صورت مستقیم به بازار تزریق کنیم آن زمانی که منابع تمام شود چه کار دیگری می‌توانیم انجام دهیم؟ در آن زمان باز همین کاسه و همین آش بوده و ما شاهد افزایش مجدد نرخ ارز خواهیم بود. این در حالی است که نوسانات به وجود آمده، بار دیگر فساد و رانت در بازار ایجاد می‌کند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا کاهش نرخ ارز به واسطه آزادسازی منابع بلوکه‌شده ایران تاثیری بر بازارهای موازی خواهد داشت یا خیر، گفت: اگر این اتفاق غلط (کاهش غیرواقعی قیمت دلار) رخ دهد و بخواهند به ضرب تزریق بیش از تقاضا بازار ارز را کنترل کنند طبیعتا بازارهای موازی هم تحت تاثیر می‌گیرند و کاهشی می‌شوند. اما همانطور که اشاره کردم این اتفاق اصلا به نفع اقتصاد نخواهد بود.

رئیس هیئت موسس کانون صرافان با اشاره به این مسئله که کاهش نرخ ارز به شکل مصنوعی تمایل به واردات را افزایش می‌دهد، ادامه داد: اگر ما نرخ ارز را به شکل مصنوعی کاهش دهیم تمایل به واردات افزایش می‌یابد. به عنوان نمونه با کاهش مصنوعی نرخ ارز، برخی از واردکنندگان میوه را از کشورهای دیگر وارد می‌کنند و با این کار کشاورزان ما متضرر می‌شوند، گوشت را وارد کنند دامداران زیان می‌بینند و پوشاک وارد کنند تولیدکنندگان ضرر می‌بینند. در واقع اگر نرخ ارز به صورت غیر واقعی کاهش یابد، واردات را به صرفه می‌کند، صادرات را از رونق می‌اندازد و تولیدکنندگان نیز متضرر می‌شوند، از سوی دیگر در آن شرایط نرخ بیکاری افزایش می‌یابد. به بیانی دیگر اگر نرخ ارز واقعی باشد باعث می‌شود نرخ بیکاری کاهش یابد و اقتصاد ما در آن شرایط به طور واقعی قوت می‌گیرد.

این کارشناس اقتصادی بازار ارز با بیان اینکه کاهش نرخ ارز به طور مصنوعی دوام نخواهد داشت، ادامه داد: البته این بررسی‌ها به معنای این نیست که ما طرفدار کاهش ارز پول ملی هستیم، تمام افراد در کشور درآمدی به ریال دارند، بنابراین همه علاقه‌مند به قوت گرفتن ارزش پول ملی هستند اما این قوت گرفتن باید به‌طور واقعی باشد. کاهش نرخ ارز به طور مصنوعی دوام نخواهد داشت، به بیانی دیگر کاهش نرخ به شکل غیرواقعی باعث می‌شود انرژی ناشی از تلاطم جمع ‌ و پس از مدتی فنر آن با شدت بیشتری آزاد شود در آن شرایط آسیب بیشتری به بازار و فعالان اقتصادی وارد خواهد شد.

وی در پایان ارز چند نرخی را بلای جان اقتصاد دانست و در این‌باره گفت: بدترین بلایی که می‌توان بر سر اقتصاد آورد این است که قیمت ارز را چند نرخی نگه داریم، این مسئله باعث رانت و فساد در بازار می‌شود.

منبع: ابتکار