قلم‌نیوز:دوباره عمان و وساطت بین تهران و واشنگتن. این بار نوبت وزیر خارجه جدید عمان شد که پیشنهاد میانجیگری بین ایران و آمریکا بدهد. بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان که جانشین یوسف بن‌علوی شده است، از آمادگی کشورش برای نجات برجام خبر داده است.
از سوی دیگر، قطر و عمان در حالی با این پیشنهادات، عملا حمایت خود را از توافق هسته‌ای مطرح می‌کنند که دیگر قدرت منطقه‌ای یعنی عربستان سعودی، در تلاش برای ورود و تغییر روند برجام بوده است. در‌عین‌حال، مقامات ایران و آمریکا بار دیگر بر مواضع خود درباره لزوم اولویت اقدام طرف مقابل پافشاری کرده‌اند و اروپایی‌ها نیز بار دیگر اقدامات ایران در برنامه هسته‌ای را نگران‌کننده خوانده‌اند. اما از سوی دیگر خبر رسید که اسرائیل برای تعامل با دولت جدید ایالات متحده در مسئله برجام، نماینده ویژه تعیین کرده است.
جانشین بن‌علوی در مسیر سلف
البوسعیدی که پس از دو دهه، صدارت دستگاه دیپلماسی را از بن‌علوی گرفته است، با موضع‌گیری اخیرش درباره توافق هسته‌ای عملا تمایل خود را به نقش‌آفرینی در همان مسیری نشان داده است که بن‌علوی به آن مشهور شده بود.
به گزارش ایسنا، به نقل از اسپوتنیک، وزیر خارجه عمان گفته است مسقط آماده کمک برای نجات توافق هسته‌ای است. البوسعیدی همچنین تأکید کرد که کشورش از سطح فعلی روابط با اسرائیل رضایت دارد و در پی افزایش آن نیست.
این موضع‌گیری‌ها به نظر بناست تأکیدی بر حفظ سطح پیشین روابط با ایران و جایگاه عمان در میانه تهران و واشنگتن باشد. هرچند با توجه به اینکه در دوران مذاکرات برجام، تابوی گفت‌وگوی مستقیم بین مقامات ایرانی و آمریکایی شکسته است و با وجود توافق مثل برجام که ایران و ایالات متحده را دو طرف خود دارد، بحث واسطه‌گری به شکلی که عمان پیش‌تر به آن مشغول بود و بن‌علوی با ارسال و دریافت پیام بین دو طرف آن را هدایت می‌کرد، تا حدی از موضوعیت افتاده است.
قطر به دنبال نقش‌آفرینی
دوحه، اما به نظر می‌رسد
بعد از عبور از بحران چند‌ساله‌اش با ریاض و در فضای جدیدی که در غیاب
دونالد ترامپ ایجاد شده، قصد دارد بر جایگاه خودش در صحنه سیاسی منطقه
به‌عنوان کشوری که نه به اندازه عمان، اما به‌هر‌حال به ایران نزدیک است،
تأکید کند. به گزارش ایسنا به نقل از شبکه الجزیره، وزارت امور خارجه گفت
که شیخ محمد بن عبدالرحمان الثانی وزیر امور خارجه قطر اظهار کرده است که
کشورش در تلاش است از طریق حمایت از بازگشت به توافق هسته‌ای، در منطقه
تنش‌زدایی کند. اظهارات عبدالرحمان آل ثانی در دو گزارش جداگانه از تماس او
با رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و جیک سالیوان مشاور
امنیت ملی آمریکا در هفته گذشته آمده است. وزیر امور خارجه قطر در این
راستا گفت: «کشور قطر از طریق روندی سیاسی و دیپلماتیک برای بازگشت
[آمریکا]به توافق هسته‌ای، در تلاش است که تنش‌زدایی کند». آل ثانی
علاوه‌بر‌این گفت که ارتباط قطر هم با ایران و هم با آمریکا با توجه به
پیوند‌های راهبردی قطر با این دو کشور، ادامه دارد.
ادامه تلاش اسرائیل برای تأثیرگذاری
دیروز، اما
رسانه‌های اسرائیلی گزارش دادند نخست‌وزیر اسرائیل نماینده ویژه‌ای برای
تعاملات اسرائیل درباره برجام تعیین کرده است. طبق این گزارش‌ها، مئیر بن
شابات، مشاور امنیت ملی اسرائیل به‌عنوان مسئول مذاکرات با دولت بایدن،
قدرت‌های جهانی و شرکای منطقه‌ای در موضوع توافق هسته‌ای ایران منصوب شده
است. بن شابات دیروز همچنین بار دیگر با جیک سالیوان، همتای اسرائیلی خود
تماسی داشت که رسانه‌ها آن را طولانی توصیف کرده‌اند.
در‌عین‌حال این حقیقت که بعد از سه هفته سرانجام کاخ سفید از تماس قریب‌الوقوع بین بایدن و نتانیاهو خبر داده است، نیز درخور‌توجه است. در‌حالی‌که اسرائیل معمولا از اولین طرف‌های تماس رؤسای جمهور جدید آمریکاست، از دید برخی، نزدیکی انتخابات اسرائیل در کنار تنش‌های بین نتانیاهو و باراک اوباما در دوران معاون‌اولی بایدن و نیز رویکرد او در قبال دونالد ترامپ باعث شده است رئیس‌جمهور جدید آمریکا عجله‌ای برای تماس با نتانیاهو نداشته باشد. در‌عین‌حال نکته درخور‌توجه این است که اواسط هفته گذشته، تایمز آو اسرائیل خبر داده بود ارتش اسرائیل در گزارش سالانه امنیتی خود به این نتیجه رسیده است که دستیابی ایران و آمریکا به‌نوعی توافق تقریبا قطعی است و حالا اسرائیل تنها بر این تمرکز دارد که طرف‌های توافق را قانع کند ایران برای همیشه از غنی‌سازی ۹۰درصدی منع شود.
تکرار مواضع طرف‌های برجام
در‌عین‌حال طرف‌های
ایرانی، آمریکایی و اروپایی برجام بار دیگر بر مواضع پیشین خود در‌این‌باره
تأکید کردند. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در توییتر بار دیگر به نقد
رویکرد دولت بایدن پرداخت و خواستار عمل‌کردن آمریکا به تعهداتش شد:
«مقامات دولت بایدن به صحبت‌کردن درباره پایبندی ایران به برجام ادامه
می‌دهند. بر چه اساس؟ آمریکا در می ۲۰۱۸ به مشارکتش پایان داد، برجام را
نقض کرد و کسانی را که به قطع‌نامه سازمان ملل پایبند بودند، تنبیه کرد.
امروزه نیز آمریکا دقیقا در همان موضع قرار دارد.
قبل از حرافی به برجام پایبند شوید». تروئیکای اروپایی نیز در بیانیه مشترک دیگری از نقض تعهدات ایران گفتند. بریتانیا، آلمان و فرانسه در این بیانیه اعلام کردند: «ما - دولت‌های فرانسه، آلمان و بریتانیا - با نگرانی بسیار متوجه تأییدیه اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر اینکه ایران در حال تولید اورانیوم فلزی در مغایرت با برجام است، شدیم. ایران متعهد شده است که برای ۱۵ سال مشغول تولید و دستیابی به اورانیوم فلزی نشود یا اقدام به انجام تحقیقات و توسعه روی استخراج اورانیوم نکند». در ادامه بیانیه آمده است: «ما تأکید می‌کنیم که ایران هیچ توجیه معتبر غیرنظامی برای این فعالیت‌ها - که گامی کلیدی در راستای توسعه سلاح هسته‌ای محسوب می‌شود- ندارد».
در بیانیه همچنین ذکر شده است: «ما قویا از ایران می‌خواهیم که بدون تأخیر به این فعالیت‌ها پایان دهد و هیچ گام جدیدی در راستای پایبندی‌نداشتن به برنامه هسته‌ای‌اش اتخاذ نکند. ایران با تشدید پایبندی‌نداشتن خود در حال تضعیف فرصت‌ها برای احیای دیپلماسی به منظور محقق‌کردن کامل اهداف برجام است». پیش‌تر مقامات روسیه شواهد جدید ادعایی از فعالیت هسته‌ای در ایران را بقایای اقدامات دهه‌ها پیش خوانده بودند. ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز بار دیگر به بازگشت آمریکا به برجام در صورت ازسرگیری تعهدات از سوی ایران خبر داد.
