دکتر ربابه طاهری پناه، عضو هیئت موسس مرکز تحقیقات بهداشت باروری و ناباروری طالقانی و معاون پژوهشی مرکز تحقیقات بهداشت باروری و ناباروری در گفت و گو با ایسنا به این سوالات و نگرانی ها پاسخ می دهد.
دکتر ربابه طاهری پناه با اشاره به اینکه در ابتدای همه گیری کووید اطلاعات چندانی در دسترس نبود و بیشتر کشورها قرنطینه را برای مدت یک یا دو ماه شروع کرده بودند، اظهار کرد: باید منتظر می ماندیم تا اولین نتایج اولین تحقیقات منتشر شود، اکنون با توجه به حجم اطلاعاتی که موجود است می توانیم تا حدودی به سوالات پاسخ دهیم.
وی با بیان اینکه هنوز مطالعات و پژوهش های فراوانی در دست انجام است و باید اطلاعات خود را در مورد بیماری کووید۱۹ به روز کنیم، گفت: شاید اطلاعاتی که من امروز در اختیار شما قرار می دهم برای چند روز آینده مفید نباشد و با این فرض به سوالاتی که در این زمینه وجود دارد پاسخ می دهم.
کاهش قدرت باروری و ذخیره تخمدان در زنان
این متخصص زنان و فلوشیپ ناباروری با اشاره به مطالعاتی که در زمینه تاثیر کووید۱۹ بر باروری زنان و مردان انجام شده، گفت: قدرت باروری و ذخیره تخمدان در زنان کاهش پیدا می کند، اما با توجه به اینکه روی اسپرم گیرنده‌های کرونا وجود دارد؛ ممکن است مردانی که دچار بیماری کووید می شوند تا حدودی اختلالاتی را در حرکت و تعداد اسپرم های خود داشته باشند.
طاهری پناه با اشاره به اینکه که هنوز مشخص نشده، آیا این تغییرات خیلی چشمگیر بوده یا موقتی است و بعد از یک یا دو ماه با از بین رفتن اثرات بیماری کووید کاهش پیدا می کند و یا این تغییرات می تواند دائمی باشد، توضیح داد: در اوایل همه گیری کووید و دوران قرنطینه چون اطلاعات کافی نداشتیم تمام مراکز ناباروری دنیا موقتا تعطیل شد.
ویروس کرونا بر روی تخمک و اسپرم وجود دارد
وی با اشاره به بازگشایی و شروع فعالیت مراکز تحقیقاتی، ادامه داد: به تدریج نتایج بررسی‌ها نشان داد که ممکن است ویروس کرونا بر روی تخمک و اسپرم وجود داشته باشد.
معاون پژوهشی مرکز تحقیقات بهداشت باروری و ناباروری تهران با اشاره به اینکه در روش های باروری آزمایشگاهی مثل آی وی اف، تخمک و اسپرم در محیط آزمایشگاه چند بار شسته می شوند، تصریح کرد: بنابراین احتمال انتقال ویروس به جنین کاهش پیدا می کند.
دکتر طاهری پناه با اشاره به نگرانی های بیماران، چه افراد بالای ۳۵ سال که قدرت ذخیره تخمک های تخمدان کمی داشتند و چه افرادی که دچار سرطان های مختلف بودند و باید قبل از شیمی درمانی و یا رادیوتراپی برای ذخیره تخمک یا اسپرم مراجعه می‌کردند، گفت: مراکز ناباروری به تدریج با پیش بینی یکسری پروتکل ها باز شدند، از جمله اینکه قبل از ورود بیماران به سیکل های درمانی باید حتماً غربالگری می شدند، یعنی آن ها از نظر ابتلا به کووید یا تماس با بیمار کووید بررسی می شدند و سپس سیکل درمانی تحریک تخمک گذاری شروع می شود.
وی با اشاره به اینکه فعلا در روند باروری و سیکل های درمان آن نتایج ما خوب بوده و کرونا تاثیر چندانی نداشته است، توضیح داد: در زمان انجام آی وی اف، یعنی وقتی که تخمک به اندازه متعادل و معمول ۱۷ میلی متر می رسد، افراد مجدداً از نظر ابتلا به بیماری کووید بررسی می شوند و سپس این اقدام برای آن ها صورت می گیرد، پس احتمال آلودگی به صفر می رسد.
بارداری شانس ابتلا به کووید و علائم بیماری را تشدید نمی کند
این متخصص زنان و فلوشیپ ناباروری در خصوص مادران بارداری که دچار بیماری کووید می شوند، گفت: بیماری در این افراد تشدید نمی شود، یعنی کووید خودش را شدیدتر نشان نمی دهد؛ اما می تواند عوارض بارداری مثل فشار خون، تنگی نفس و ... را برای مادران باردار افزایش دهد.
وی با اشاره به اینکه فقط در ۲۰ درصد خانم‌های باردار فعالیت تنفسی افزایش پیدا می‌کند، خاطرنشان کرد: تنگی نفس افراد باردار مبتلا به کووید برخلاف تصور عموم شدیدتر از افراد غیر بیمار نیست؛ همچنین بارداری شانس ابتلا به کووید را بیشتر نمی‌کند.
کرونا از مادر به جنین منتقل نمی شود
دکتر طاهری پناه با اشاره به اینکه هنوز برای اعلام بعضی نتایج تحقیقات زود است، گفت: با این وجود ویروس کرونا تغییرات ژنتیکی و اختلالی در جنین ایجاد نمی کند؛ به عبارتی تراتوژن نیست؛ یعنی منجر به تغییر شکل اندام ها و عملکردشان نمی شود.
وی با اشاره به اینکه هنوز نوزادان بسیاری از مادرانی که در دوران کرونا باردار شدند متولد نشده است که بتوانیم روی آن ها تحقیق و بررسی کنیم، گفت: تاکنون مطالعات نشان می دهند که امکان انتقال ویروس کرونا از مادران باردار آلوده به جنین خود وجود ندارد.
معاون پژوهشی مرکز تحقیقات بهداشت باروری و ناباروری تهران با بیان اینکه تست های پی سی آر و سرولوژی نوزادان متولد شده از مادران آلوده منفی بوده است، تصریح کرد: ممکن است بعد از تولد، در اثر آلودگی با محیط نوزاد هم به بیماری کووید مبتلا شود.
انجام سونوگرافی های مادر باردار مبتلا به کووید در فواصل کمتر
دکتر طاهری پناه با اشاره به اینکه کمبود اکسیژن در دوران بیماری کووید روی جفت تأثیر می گذارد و تغییراتی مثل مادرانی که دچار فشارخون بارداری هستند ایجاد می کند، افزود: بر این اساس به مادران باردار مبتلا به کووید توصیه می شود سونوگرافی های بارداری را به فواصل کمتر از هر دو تا سه هفته انجام دهند تا بتوان تاخیر رشد جنین را زود تشخیص داد.
وی خاطرنشان کرد: گاهی اوقات در مادران باردار مبتلا به کووید با سرفه های شدید ممکن است، زایمان زودرس و پارگی زودرس کیسه آب اتفاق بیفتد.
داروهای کووید عوارض نامطلوب بر جنین ندارند
این متخصص زنان و فلوشیپ ناباروری در پاسخ به نگرانی مادران از عوارض نامطلوب داروها بر جنین، گفت: جای نگرانی نیست؛ مطالعات نشان داده که داروهای مصرفی مثل هیدروکسی کلروکین، دگزامتازون، کلترا و یا داروهای آنتی بیوتیکی تاثیر مضری بر روی جنین به دنبال نداشته است.
وی در مورد اینکه جنین و یا مادر در کدام یک از سه ماهه اول، دوم یا سوم بارداری ممکن است، حساس تر باشند و عوارض نامطلوبی روی جنین آنها بگذارد، توضیح داد: تحقیقات، تغییرات چندانی را در هیچ کدام از ماه ها نشان نداده و همچنین حتی بعد از زایمان نیز این مادران می‌توانند با حفظ و رعایت اصول بهداشتی و زدن ماسک نوزادان خود را شیر دهند و مشکلی از این نظر وجود نخواهد داشت.
افزایش سزارین مادران باردار مبتلا به کووید
طاهری پناه با بیان اینکه در دنیا شیوع و فراوانی آمار سزارین در مادران باردار مبتلا به کووید افزایش یافته است، گفت: چرا که دردهای زایمانی و نیرویی که مادر با انقباض عضلات شکمی برای خروج جنین ایجاد می کند، ممکن است تنگی نفس او را افزایش دهد، بنابراین بهتر است این مادران سزارین شوند.
وی در ادامه در خصوص زایمان به روش سزارین، افزود: برای کاهش عوارض ریوی بهتر است با بی حسی موضعی مادران باردار را بی حس کرد و از بی حسی یا بیهوشی عمومی استفاده نشود.
معاون پژوهشی مرکز تحقیقات بهداشت باروری و ناباروری تهران در مورد واکسن کرونا در بارداری نیز توضیح داد: ابتدا باید منتظر توزیع واکسن بمانیم، بعد از اثبات بی خطری واکسن، آنگاه در مورد ایمن سازی زنان باردار تصمیم گیری شود.
طاهری پناه با اشاره به مضراتی که آنفلوانزا برای مادران باردار دارد و آن ها را جزو گروه های پرخطر قرار می دهد، گفت: بهتر است در سه ماهه دوم و سوم واکسن آنفلوانزا به مادران باردار تزریق شود تا در صورت ابتلا اولاً شدت بیماری کمتر باشد و ثانیاً احتمال ابتلا به نوزاد را کاهش دهد.
توصیه به مادران باردار و غیر باردار
وی در نهایت به مادران باردار، توصیه کرد: حتماً با رعایت اصول بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی، از انجام کارهای پرخطر و مهمانی رفتن یا تجمع پرهیز کنند و همچنین رژیم غذایی سالمی سرشار از میوه و سبزیجات غنی از ویتامین ها داشته باشند.
این متخصص زنان و فلوشیپ ناباروری به زنانی که تصمیم به بارداری دارند هم توصیه کرد: اگر فرصت کافی دارید بارداری خود را به مدت ۵ تا ۶ ماه دیگر به تعویق بیندازید تا شاید با تزریق واکسن، بیماری کنترل شده و خطرات کمتری داشته باشد.
طاهری پناه از مردان و زنان خواست با برنامه ریزی اقدام به بارداری کنند و در صورتی که عوامل خطر مثل سن بالا، سرطان، کاهش ذخیره تخمدان و... وجود دارد؛ با رعایت اصول بهداشتی اقدام به بارداری کنند، همچنین در صورت مشکلات ناباروری به مراکز ناباروری مراجعه و درمان‌های لازم در این زمینه را دریافت کنند.
وی با اشاره به اینکه با یک بیماری ناشناخته مواجه هستیم که احتمالاً ناشی از دستکاری های ژنتیک توسط انسان است و اکنون از کنترل بشر خارج شده، گفت: مشخص نیست این بیماری تا کجا و کی ادامه پیدا کند، اما انسان ها باید سبک زندگی خود را تغییر داده و مطابق با این بیماری روشی را در زندگی خود ادامه دهند که احتمال آلودگی کاهش پیدا کرده و از انجام اقدامات پرخطر برای حفظ سلامت خود و خانواده هایشان دوری کنند.
