اوج‌گیری جنبش «نه به واکسیناسیون» کرونا

چند روز بیشتر از آغاز واکسیناسیون کرونا در آمریکا و انگلیس نمی‌گذرد که فعالیت گروه‌های مخالف واکسینه کردن نیز در این کشورها اوج گرفته است. هفته گذشته تعداد زیادی از افرادی که مدعی هستند دغدغه نقض حریم شخصی افراد و واکسیناسیون اجباری را دارند، در مناطقی مانند لندن و جورجیا دست به تظاهرات زدند تا اعتراض خود را به طرح‌های ملی واکسیناسیون اعلام کنند.

کارشناسان معتقدند که شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های محلی نقش مهمی در دامن زدن به این فعالیت‌ها داشته‌اند. آمریکا هم‌اکنون با بیش از ۱۷میلیون مبتلا و ۳۱۷هزار کشته، رکورددار آمار ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در جهان است. در انگلیس نیز تاکنون بیش از ۶۶هزار فوتی و ۱.۹میلیون مبتلا ثبت شده که این کشور را در رتبه نخست آمار ابتلا در اروپا قرار داده است.

انگلیس نخستین کشوری بود که استفاده عمومی از واکسن محصول مشترک شرکت آمریکایی فایزر و شرکت آلمانی بایو ان تِک را تأیید و حدود ۱۰روز پیش طرح سراسری واکسیناسیون کرونا را آغاز کرد. در هفته نخست واکسیناسیون یعنی از ۱۸ تا ۲۵آذر، بیش از ۱۳۰هزار نفر در انگلیس دوز اول واکسن کرونا را دریافت کردند. ۲۵میلیون نفر شامل تیم درمانی و افراد بالای ۵۰سال در این کشور در اولویت دریافت واکسن هستند.

اما حالا دولت با چالش گروه‌های مخالف واکسیناسیون که فعالیت گسترده‌ای در فضای مجازی دارند روبه‌روست. این گروه‌ها با انتشار اطلاعات بی‌اساس مانند احتمال مرگ افراد به‌دنبال واکسیناسیون و مطرح کردن تئوری‌های توطئه مثل قرار دادن میکروچیپ یا ریزتراشه در بدن افراد، سعی دارند مردم را نسبت به واکسن زدن بدبین کنند.

به‌گزارش دیلی‌میل، گروه «استندآپ ایکس» ازجمله گروه‌های مخالف ضدواکسیناسیون در انگلیس است که رسالت خود را « جنگ با روتین جدید» می‌داند. این گروه که مدت‌هاست فعالیت خود را آغاز کرده، حضور گسترده‌ای در اینترنت دارد و تظاهرات‌های مختلفی نیز با حضور هزاران نفر برگزار کرده است. آنها که از هفته‌های نخست شیوع کرونا در مقابل قانون فاصله اجتماعی، ماسک زدن و قرنطینه مقاومت کردند، حالا نیز با استناد به «آیین‌نامه نورنبرگ» مخالف واکسیناسیون هستند.

آیین‌نامه نورنبرگ، مجموعه‌ای از قواعد اخلاقی درباره امور پزشکی است که بعد از جنگ جهانی دوم در دادگاه‌های نورنبرگ تصویب شد. براساس این قانون، «هر نوع مداخله پزشکی درمانی، پیشگیرانه و تشخیصی باید با رضایت افراد باشد.» طرفداران گروه استندآپ ایکس معتقدند واکسیناسیون اجباری انسان‌ها را به نمونه آزمایشی تبدیل می‌کند که فقط شرکت‌های دارویی و شرکایشان ازجمله بیل گیتس از آن سود می‌برند. آنها همچنین قرنطینه و ردیابی آمدوشد افراد را نقض حریم شخصی می‌دانند.

مرکز ضدنفرت دیجیتال لندن (CCDH)، انگشت اتهام را به سمت شبکه‌های اجتماعی گرفته و معتقد است آنها هستند که به این جنبش به‌اصطلاح «ضدواکسیناسیون» اجازه انتشار هر نوع دروغی را می‌دهند. براساس آمار این مرکز، تعداد دنبال‌کنندگان گروه‌های مخالف واکسیناسیون در ماه‌های گذشته حدود ۸میلیون نفر بیشتر شده است.

نظرسنجی‌ای که چند هفته پیش از سوی مدرسه بهداشت و طب گرمسیری لندن انجام شد نیز نشان داد ۵۴درصد مردم گفته‌ بودند که «قطعا» واکسن خواهند زد، اما بعد از اینکه شرکت‌کنندگان در معرض شایعات نادرست درباره واکسن قرار گرفتند این آمار ۶.۴درصد کمتر شد و به حدود ۴۸درصد رسید. به همین دلیل کارشناسان معتقدند که قبل از عمومی شدن واکسیناسیون باید کمپین‌های اطلاع‌رسانی و فرهنگسازی بیشتری برای ترویج واکسن زدن راه‌اندازی شود. گاردین در خبری نوشت که وزارت بهداشت انگلیس قصد دارد از افراد شناخته‌شده و تأثیرگذار که دنبال‌کننده‌های زیادی در صفحه‌های اجتماعی دارند بخواهد که مردم را به واکسیناسیون تشویق کنند.

اعتراض‌ها و راهپیمایی‌های گروه‌های مخالف واکسیناسیون در انگلیس درحالی است که چندروز پیش وزارت بهداشت این کشور اعلام کرد که گونه جدیدی از ویروس کرونا را که قدرت شیوع سریع‌تری دارد، شناسایی کرده است. اکنون خیلی از شهرهای انگلیس ازجمله لندن در بالاترین سطح محدودیت‌های کرونایی قرار دارند.

در آمریکا نیز بازار داغ شایعات و اخبار نادرست درباره واکسیناسیون کرونا در سایت‌ها و فضای مجازی ازجمله شبکه تلویزیونی اینترنتی WFXG که مرتبط با شبکه فاکس است، نگرانی فعالان نظام بهداشت و درمان این کشور را به‌دنبال داشته است. با توجه به اینکه برخی پلتفرم‌های بین‌المللی مانند فیسبوک و یوتیوب، انتشار اطلاعات نادرست را محدود می‌کنند، برخی گروه‌های مخالف واکسیناسیون، فعالیت خود را به برگزاری تجمع‌ها و ارتباط با رسانه‌های خبری محلی محدود کرده‌اند تا هم پیامشان را به گوش مردم برسانند و هم بتوانند کمک‌ مالی بیشتری دریافت کنند؛ روشی که کارشناسان از آن به‌عنوان «انحراف اطلاعاتی» یاد می‌کنند.

به‌گزارش ان‌بی‌سی‌نیوز، رسانه‌های محلی از شرق تا غرب آمریکا با پوشش اخبار اعتراض‌های جنبش ضدواکسیناسیون و محدودیت‌های کرونا به سکویی برای انتشار اطلاعات نادرست تبدیل شده‌اند؛ چیزی که به اعتقاد تحلیلگران، تلاش‌های جهانی برای مهار همه‌گیری را با مانع روبه‌رو خواهد کرد، زیرا شبکه‌های تلویزیونی محلی، منبع اصلی مردم آمریکا برای دریافت اخبار کرونا هستند. از سوی دیگر، حتی رسانه‌هایی که سعی می‌کنند دیدگاه کارشناسان و پزشکان را هم در مخالفت با این جنبش منعکس کنند، به نوعی در حال اعتبار دادن به مخالفان واکسیناسیون هستند.

جاشوآ کلمن که بیش از ۲سال است در حوزه مخالفت با واکسیناسیون فعالیت می‌کند تأیید می‌کند که شیوع کرونا، تعداد گروه‌های فعال در این زمینه را در آمریکا افزایش داده است. او که از پوشش رسانه‌ای این جنبش مخصوصا وقتی شعارهایشان منتشر می‌شود، خوشحال است، قصد دارد در هفته‌های آینده تجمع‌هایی را در مکان‌های مختلف مثل بیمارستان‌ها که افراد را واکسینه می‌کنند، برگزار کند.

ان‌بی‌سی تعداد شبکه‌های خبری  که اخبار گروه‌های مخالف واکسیناسیون را منعکس می‌کنند، دست‌کم ۹عدد تخمین می‌زند. همه این رسانه‌های محلی برای توجیه کارشان ادعا می‌کنند که فعالان جنبش ضدواکسیناسیون طرفدار دیدگاه «آزادی درمان» و «انتخاب آگاهانه» هستند؛ یعنی همان شعارهایی که این جنبش در سال‌های اخیر برای جلب مخاطب مطرح کرده است. اما کارشناسان معتقدند که این رسانه‌ها باید صدای گروه‌های علم‌گرا و مدافع واکسن را نیز رساتر به گوش مردم برسانند.

با وجود این به‌نظر می‌رسد جنبش‌های ضدواکسیناسیون در آمریکا هنوز نتوانسته‌اند در پیشبرد اهداف خود موفق باشند. نظرسنجی جدید مؤسسه گالوپ نشان می‌دهد ۴۲درصد آمریکایی‌ها گفته‌اند که واکسن نخواهند زد، درحالی‌که ۳‌ماه پیش این آمار ۵۰درصد بود. در آمریکا نیز که واکسیناسیون سراسری از ۵روز پیش آغاز شده، قرار است در گام اول ۲۱میلیون نفر از کادر درمان و ۳میلیون نفر از سالمندانی که در مراکز روزانه نگهداری می‌شوند، واکسینه شوند.