خبرگزاری بی‌بی‌سی نوشته است که در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ نیز ۴ دانشمند ایرانی فعال در صنعت هسته‌ای ترور شدند که از اسراییل به عنوان مسوول این حملات نام برده می‌شد اما درباره ]شهید [محسن فخری‌زاده مساله کمی متفاوت است، چراکه چندی پیش نخست‌وزیر اسراییل مستقیما به نام او اشاره کرده بود. روزنامه ایندیپندنت در گزارشی شهید محسن فخری‌زاده را مهم‌ترین شخصیتی توصیف کرده که تاکنون در ارتباط با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران ترور شده است.
در این گزارش شهید فخری‌زاده دانشمندی توصیف شده که در بسیاری از پروژه‌های بزرگ صنعت هسته‌ای ایران نقش داشته و دشمنان ایران در پی ترور او بودند. به نوشته ایندیپندنت دو گمانه درباره ترور شهید فخری‌زاده مطرح است که یا اسراییل اقدام به این ترور کرده یا گروه[تروریستی] مجاهدین خلق که از عربستان‌سعودی دستور می‌گیرد این اقدام را انجام داده است. روزنامه نیویورک‌تایمز نیز گزارش داد که شهید فخری‌زاده برای مدت‌ها هدف شماره یک موساد، سرویس جاسوسی اسراییل بود؛ سرویسی که از سال‌ها پیش به عنوان اصلی‌ترین متهم ترور دانشمندان هسته‌ای ایران شناخته می‌شد. به نوشته این روزنامه، اسراییل برای مدت‌ها مخالف اصلی توافق هسته‌ای ایران بوده و تلاش داشت این توافق را از بین ببرد.
نیویورک تایمز نوشته اکنون نیز این اقدام را می‌توان گامی در راستای افزایش فشار بر ایران دانست که از سال ۲۰۱۹ سرعت فعالیت‌های هسته‌ای خود را افزایش داده است. براساس این گزارش هیچ کدام از مقامات ارشد امریکا حاضر به واکنش نشان دادن نسبت به این ترور نبوده‌اند. اریک بروئو، کارشناس مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل درباره این ترور نوشته است: تا جایی که می‌دانیم فعالیت‌های هسته‌ای ایران تا پیش از ۲۰۰۴ در راستای غنی‌سازی با خلوص بالا هرگز دوباره آغاز نشد و به همین دلیل باید تصریح کرد که این حادثه اقدامی نمادین است. هدف از این اقدام هشداری است که اعلام کند آن نوع برنامه هسته‌ای نباید بار دیگر آغاز شود.
برخی تحلیلگران هم این اقدام را گامی در راستای سخت کردن کار ایران و امریکا برای بازگشت به برجام توصیف کردند. ایان گلدنبرگ، کارشناس نزدیک به حزب دموکرات در امریکا پیرامون این موضوع نوشته است که «احتمالا هدف از این اقدام برانگیختن واکنش ایران و سخت‌تر کردن احیای برجام و بازگشت به میز گفت‌وگو است.»
همچنین نیکلاس میلر، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل خلع سلاح عنوان کرده است اسراییل آخرین روزهای ریاست‌جمهوری ترامپ را به مثابه فرصت می‌بیند. به نوشته او، تداوم خرابکاری‌های اسراییل در ایران از عزم تل‌آویو برای متوقف کردن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران حکایت دارد و واپسین روزهای ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ آخرین روزهایی است که اسراییل فرصت چنین اقداماتی را برای خود در دسترس می‌بیند.
جفری لویس، تحلیلگر ارشد موسسه جیمز مارتین معتقد است، هر چند هدف از این اقدام متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران بوده اما در این زمینه اثرگذار نخواهد بود بلکه باعث می‌شود توافق هسته‌ای ایران ضعیف‌تر از قبل شده و امکان احیای آن کمتر شود. شان تاندن، خبرنگار ارشد خبرگزاری فرانسه در حوزه سیاست خارجی نیز نوشته است که این اقدام، اقدامی نمادین و خطاب به دولت آینده امریکا بود که موانعی جدی بر سر راه دیپلماسی و گفت‌وگو با ایران وجود خواهد داشت.
مارک فیتزپاتریک، دیپلمات سابق امریکایی در پاسخ به گمانه‌زنی‌هایی که درباره شهید فخری‌زاده و نقش او در برنامه ادعایی «ساخت بمب هسته‌ای» مطرح می‌شود این گمانه‌زنی‌ها را فاقد ارزش دانست و تصریح کرد که مدت‌ها از زمانی که برنامه هسته‌ای ایران نظامی پنداشته می‌شد، می‌گذرد و چنین موضوعی دیگر مطرح نیست. جرج پرکوویچ، استاد دانشگاه و معاون موسسه کارنگی در توییتر نوشت: «هدف این است که از احیای مجدد توافق هسته‌ای توسط بایدن و ایران جلوگیری شود. نه برای بازدارندگی، بلکه برای تحریک کردن.»
منبع: اعتماد
