کوچک تر شدن سفره ها زیر سایه پرواز قیمت ها

قلم‌نیوز:طی چند روز اخیر پرواز قیمت مرغ بر سر زبان‌ها افتاده است. دوم آذرماه قیمت هر کیلوگرم مرغ گرم در خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران به حدود ۳۳ هزار تومان رسید، که البته در برخی مناطق با نرخ کمتر یعنی حدود ۳۰ هزار تومان هم عرضه ‌شد و این افزایش قیمت بی‌سابقه مصرف‌کنندگان را متعجب کرد. البته افزایش قیمت تنها به مرغ ختم نمی‌شود و چرخه افزایش قیمت‌ها تمام کالاها و خدمات را دربر گرفته است.

اخیرا مرکز آمار ایران، گزارش داده‌های تورمی آبان‌ماه سال ۹۹ را منتشر کرده است. براساس این گزارش، همه سطوح تورمی دچار افزایش شده است و مردم برای تامین یک میزان ثابت از سبد معاش، باید بیشتر از ماه قبل و یا سال قبل هزینه کنند. البته برای درک افزایش تورم نسبت به ماه‌های گذشته نیازی به اعلام اعداد و ارقارم از سوی مراکز و نهادهای مربوطه نیست و افزایش قیمت کالاهای اساسی خود بیانگر واقعیت است.

آنطور که گفته می‌شود با تصمیم کارگروه تنظیم بازار، از اول آذرماه افزایش قیمت شیر خام، 10 نوع لبنیات، کره، 4 کالا در گروه روغن و 4 کالا در گروه نهاده‌های دامی کلید خورد. رزم‌حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت پس از حضور در کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، درباره افزایش قیمت کالاهای اساسی به ویژه مرغ با وجود ترخیص نهاده‌های دامی و کالاها از گمرکات و بنادر، اضافه کرد: «براساس تقسیم وظایفی که با وزارت جهاد کشاورزی انجام گرفته، مسئولیت گوشت قرمز، مرغ و تخم‌مرغ بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است.»

البته بررسی‌ها حاکی از آن است که افزایش قیمت تنها به محصولات اشاره شده ختم نمی‌شود و بحث گرانی صیفی‌جات نیز این‌روزها مطرح است. بعد از گوجه و خیار حالا نوبت به هویج رسیده، هویج در برخی از واحدهای صنفی موجود نیست و علت کمیاب شدن این صیفی‌جات، افزایش تقاضای مردم و همچنین صادرات آن به عراق اعلام شده است. به گفته جواد باقری، عضو هیئت مدیره اتحادیه میوه و تره‌بار، به دلیل افزایش شیوع ویروس کرونا تقاضا برای خرید هویج افزایش یافته است. همچنین صادرات این کالا به کشور عراق هم رونق گرفته است. از این‌رو قیمت هویج در میادین اصلی میوه و تره‌بار دو برابر شده است.

داده‌های جدید مرکز آمار ایران نشان‌دهنده افزایش تورم در سطوح مختلف بوده به نوعی که هم تورم نقطه‌ای و هم تورم ماهانه افزایش یافته است. این گزارش نشان می‌دهد که قیمت کالاهای اساسی در طول چند ماه گذشته به‌شدت افزایش یافته و این چرخه گرانی‌ها فشار مضاعفی را بر مصرف‌کننده وارد کرده است. بر اساس این آمار خانوارها به طور میانگین ۴۶.۴ درصد بیشتر از آبان ١٣٩٨ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. این درحالی است که شاخص قیمت مصرف‌کننده نیز در آبان امسال ۵.۲ درصد نسبت به ماه گذشته افزایش داشته است و در دو سال گذشته این سومین رکورد نرخ تورم ماهانه به حساب می‌آید.

آلبرت بغزیان، کارشناس مسائل اقتصادی و استاد دانشگاه با اشاره به نرخ تورم اعلام شده از سوی مرکز آمار به «ابتکار» گفت: دلیل تورم نرخ ارز بالایی است که قیمت تمام‌شده کالاها را افزایش ‌داده، نرخ ارز بالا و تورم معیشت خانوارها و مسائلی همچون واردات را تحت تاثیر قرار می‌دهد‌. اخیرا مرکز آمار نرخ تورم آبان‌ماه را اعلام کرده اما نکته‌ای مهم این است که این نرخ میانگین بوده و واقعیت قیمت‌ها را نشان نمی‌دهد‌.

این کارشناس مسائل اقتصادی در ادامه صحبت‌هایش با اشاره به منفعت تورم برای دهک‌های بالا جامعه و همچنین چالش‌های پیش‌روی خانوارهای کم‌درآمد، گفت: افزایش تورم برای دهک‌های بالا اتفاقی مثبت است چراکه در دوران تورم ارزش دارایی‌های‌شان چند برابر می‌شود اما در مقابل ما دهک‌های پایین را داریم. دهک‌های پایین تورم را بیشتر در سبد هزینه‌های‌شان که عموما کالاهای اساسی است احساس می‌کنند. این استاد دانشگاه اظهار کرد: این خانوارها نمی‌توانند سبد کالاهای اساسی‌شان را تغییر بدهند، چراکه حذف کالاهای اساسی چالش‌های سلامتی و اجتماعی را به همراه خواهد داشت. وی در ادامه افزود: به عبارت دیگر افزایش تورم و حذف کالاهای اساسی سلامت خانوارهای کم‌درآمد را تهدید می‌کند.

این استاد دانشگاه همچنین با بیان این مساله که راهکار کنترل قیمت‌ها کاهشی شدن نرخ است نه تثبیت قیمت ادامه داد: دولت باید تمام این مسائل را درنظر بگیرد و به دنبال راهی برای کاهش قیمت کالاهای مصرفی باشد. حتی در صورت تثبیت قیمت‌ها بازهم مشکلی از بین نخواهد رفت، به عنوان مثال قیمت فعلی مرغ خارج از توان خانوارهای کم‌درآمد است و حتی اگر قیمت مرغ هم تثبیت شود دهک‌های پایین توان تامین آن را نخواهند داشت.

بغزیان در بخش دیگری از صحبت‌هایش به تخصیص ارز دولتی به برخی از کالاها اشاره کرد و دراین‌باره گفت: همانطور که اشاره کردم نرخ تورم اعلام شده میانگین بوده و این رقم مانع منعکس شدن واقعیت بازار، تحریم و .. می‌شود. ما ارز دولتی برای برخی از کالاها داریم اما کالاها با محاسبه ارز دولتی به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد و این نشان می‌دهد شاخص اعلام شده واقعیت و عمق فاجعه را نشان نمی‌دهد. دولت باید مانع افزایش قیمت‌ها شود و هرچه سریع‌تر به دنبال راهکاری باشد تا تورم و قیمت‌های سرسام‌آور را کنترل کند.

این کارشناس اقتصادی به لزوم سامان یافتن روابط بین‌المللی کشور تاکید کرد و در این خصوص ادامه داد: اکنون شرایطی برای انجام مذاکره فراهم شده است و دولت باید با مذاکره با کشورهای دیگر به آمریکا فشار بیاورد تا به برجام برگردد و آن زمان می‌توانیم نسبت به مسائلی همچون درآمد ناشی از فروش نفت امیدوار شویم. این شرایط آماده است و در صورت موفقیت می‌توانیم مسائل داخلی همانند تورم و افزایش قیمت را کنترل کنیم.

بغزیان در پاسخ به این پرسش که یارانه‌های دولت تا چه اندازه می‌تواند بر معیشت خانوارها و جبران تورم موثر باشد، گفت: یارانه مسکن موقتی است و بارها گفته‌ام پرداخت یارانه نقدی آخرین راه‌ حل برای یک بحران است نه اولین راهکار. پرداخت یارانه نقدی به معنای از سر باز کردن مشکلات است، به عبارتی دیگر دولت‌ها کاستی در مدیریت و ناتوانی از کنترل امور را با پرداخت مبالغی ناچیز جبران می‌کنند. البته دولت نباید از وظیفه اصلی خود که حفظ رفاه از طریق ثبات قیمت‌ها، رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال است، شانه خالی کند.

منبع: ابتکار