همتی: حرکت بازار ارز به سمت نرخ تعادلی است

سوال: آقای دکتر تحولات اخیر در بازار ارز را چگونه ارزیابی می کنید؟

پاسخ: من طی مصاحبه ای در روز ۲۳ مهرماه گفتم، فشار حداکثری در روزهای پایانی خودش است و بر این نکته پافشاری کردم که ریسک بازار ارز بسیار بالاست و از مردم خواستم که به بازار وارد نشوند. الان پس از سه هفته شاهد کاهش چشمگیر نرخ در بازار هستیم. نرخ ارز متاثر از ریسک های غیراقتصادی به میزان زیادی از سطح تعادلی خود خارج شده بود و برای من مشخص بود که با چشم انداز رفع موانع، اثر متغیرهای غیراقتصادی بر قیمت ارز، تقلیل یافته و نرخ مبتنی بر عوامل پایه ای اقتصاد خواهد شد. بانک مرکزی اجازه خواهد داد تا انتظارات مثبتی که اکنون وجود دارد و موجب خلق روند نزولی شده است، کاملا تخلیه شود. در عین حال که معتقدیم با کاهش ریسک های برونزا و تعیین نرخ ارز بر مبنای متغیرهای اقتصادی، دست بانک مرکزی برای مدیریت بازار بسیط تر خواهد شد و در نتیجه ثبات بازار بیش از گذشته نمود پیدا خواهد کرد.

سوال: در چند روز اخیر اخباری مبنی بر تغییر نرخ سود نیز در رسانه ها منتشر شده است. البته برخی از خبرها به افزایش و برخی به کاهش اشاره داشته اند. آیا بانک مرکزی تصمیم تازه ای در این خصوص گرفته است؟

پاسخ: همین که این اخبار متناقض است نشان دهنده شایعه بودن آنهاست. واقعیت آن است، بانک مرکزی با تغییر چارچوب سیاستگذاری پولی خود بر آن شد تا با تعریف کریدور نرخ، که کف آن نرخ سپرده گذاری سیستم بانکی نزد بانک مرکزی و سقف آن نرخ اعتبارگیری بانکها از بانک مرکزی است، نرخ سود بین بانکی را در این کریدور قرار دهد و با اثرگذاری بر این نرخ، سیاست پولی خود را تنظیم کند. ما اکنون در بانک مرکزی با رصد مداوم تورم، تحولات بازارهای دارایی و دیگر متغیرهای کلان اقتصادی، نسبت به تعیین نرخهای کریدور و نرخ هدف که در درون کریدور تعیین می شود و نرخ بهره بین بانکی را به سمت آن سوق می دهیم، تصمیم گیری می نماییم و تاکید می کنم در حال حاضر با وجود تعادل در ریسک های مثبت و منفی اقتصاد ملی، تصمیمی برای تغییر در نرخ ها نداریم.  
البته فراموش نکنیم که سیاست پولی ذاتا برای افق کوتاه مدت و برای تعدیل چرخه های تجاری به کار می رود و بانک مرکزی باید به شکل واکنش سریع عمل کند و نشان دهد که می تواند به خوبی و به فوریت ریسک ها را شناسایی و نسبت به آن ها پاسخ دهد. از این رو، نباید از بانک مرکزی انتظار داشت که همیشه در را بر روی یک پاشنه بچرخاند و اتفاقا هر چه واکنش های سیاستگذار به ریسک ها بیشتر باشد، نشان دهنده کارآمدی آن است.
نکته دیگری که باید بدان اشاره کنم آن است که با تعریف چارچوب جدید سیاستگذاری پولی، ‌ بانک مرکزی عملیات بازار باز را برای جهت دهی نرخ بین بانکی به سمت نرخ هدف آغاز کرد. این ابزار دهه ها در بانک های مرکزی دنیا وجود داشته که در دوره اینجانب در بانک مرکزی ایران عملیاتی شد. در هفته های اخیر نیز بانک مرکزی توافق بازخرید را برای تزریق مدت دار نقدینگی مورد نیاز بازار بین‌بانکی معرفی کرده است. این قرارداد تازه موجب انعطاف پذیری بیشتر برای مدیریت نقدینگی، نرخ سود و همچنین سیگنال‌دهی به بازار نسبت به موضع سیاست پولی می شود.

سوال: آقای دکتر مساله دیگری که در بانک های مرکزی دنیا وجود دارد شفافیت در سیاستگذاری است، بانک مرکزی در این راستا چه اقدامی را انجام داده است؟

پاسخ: در چارچوب جدید سیاست پولی، بانک مرکزی شفافیت را در سرلوحه کار خود قرار داده است. کلیه اقدامات مربوط به سیاست پولی و عملیات بازار باز به سرعت از طریق اطلاعیه هایی که در وبسایت بانک مرکزی منتشر می شود و به اطلاع مردم رسانده می شود. از سوی دیگر ما تمام تلاش خود را می کنیم تا یک سیاست ارتباطی مستحکم را با مردم و عاملان بازار داشته باشیم و موضع سیاستی خود را به شکل سریع و شفاف در اختیار مخاطبان بگذاریم.

سوال: آقای دکتر روند تورم را در ماههای آتی چگونه ارزیابی می کنید؟

پاسخ: واقعیت آن است که امسال، شوک‌های متعددی به اقتصاد کلان وارد شد مانند کرونا، کاهش صادرات نفتی، جهش انتظارات تورمی که این عوامل باعث شد تا روند تورم صعودی شود. اما با وجود کاهش ریسک ها در محیط بین الملل و انتظار ثبات در بازارهای دارایی، پیش بینی می شود که در ماههای آتی شاخص های قیمتی نیز به تبع آن وضعیت با ثبات تری داشته باشند و فشارهای تورمی که مردم عزیز ما در این ماه ها متحمل شدند تقلیل یابد.