دکتر میساء قیم، با تأکید بر اهمیت پیشگیری از ابتلا به کرونا با رعایت پروتکل های بهداشتی همچون استفاده از ماسک، حفظ فاصله اجتماعی و شست و شوی منظم دست ها، اظهار کرد: حتی در صورتی که واکسن کرونا تولید و در بازار عرضه شود، محافظت صد در صد در برابر بیماری ایجاد نخواهد کرد، همانگونه که پیش از این برای ویروس آنفلوآنزا نیز واکسن هایی داشتیم، اما حتی کادر درمان با وجود تزریق واکسن آنفلوآنزا، به این بیماری مبتلا می شدند.
بازگشت به زندگی قبل از کرونا سخت است
وی با اشاره به اینکه تاکنون جهش های ویروس کرونا خیلی کمتر از آنفلوآنزا بوده و این یک نقطه امید است، گفت: با این وجود خیلی سخت است که بخواهیم به زندگی قبل از کرونا برگردیم، حداقل برای کادر درمان، اگرچه با تولید واکسن کرونا بار کادر درمان کمتر می شود ولی باز هم فکر نمی کنم بتوانیم از این ویروس راحت شویم و در بهترین حالت مثل آنفلوآنزا خواهد بود.
پزشک بیمارستان بوعلی با بیان اینکه در حال حاضر نگران هم پوشانی شیوع آنفلوآنزا و سرماخوردگی با ویروس کرونا هستیم که کار ما را بسیار دشوار می کند، تصریح کرد: بیشتر راه های انتقال این ویروس ها تنفسی است، راه اصلی انتقال ویروس نیز از طریق عطسه، سرفه و حتی آواز خواندن است، اگرچه افرادی که علائم گوارشی دارند نیز می توانند ناقل فعال ویروس باشند.
وی به اهمیت استفاده از ماسک اشاره کرد و افزود: در صورت تماس دست ها با سطوح به شرط شست و شوی سریع دست ها و استفاده از ماسک، حتی بدون دستکش، امکان انتقال آلودگی به چشم ها، بینی و دهان وجود ندارد و تا حد زیادی جلوی خطر انتقال ویروس گرفته می شود. با رعایت همین توصیه ساده در ۷ ماه گذشته توانسته ام از خودم و خانواده ام محافظت کنم و خوشبختانه به کرونا مبتلا نشده ام.
باید یاد بگیریم با این شرایط کنار بیاییم
دانشجوی سال آخر دستیار تخصصی بیماری های داخلی، خاطرنشان کرد: در ماه های اول شیوع کرونا من و همکارانم از دستکش و الکل استفاده می کردیم، اما به مرور متوجه شدیم اگر دست مان به جایی برخورد نکند اتفاقی نمی افتد. بعد از معاینه بیمار نیز بلافاصله دست هایمان را می شوییم یا ضدعفونی می کنیم و یا مراقبیم که دست ها به صورت نزدیک نشود. این رویه بین همه همکاران شکل گرفته و در حال حاضر همه ماسک می زنیم، ولی مثل روزهای اول از دستکش و الکل زیاد استفاده نمی کنیم و این اتفاق خوبی است که به مرور یاد گرفتیم چطور با شرایط کنار بیاییم.
قیم در مورد استفاده شیلد و عینک نیز توضیح داد: براساس یکی از مقالاتی که اخیرا منتشر شده افرادی که بیش از ۸ ساعت عینک می زنند ممکن است کمتر به کرونا مبتلا شوند، با این وجود ما در بیمارستان تنها زمانی که می خواهیم برای بیماری لوله گذاری، تزریق و معاینه انجام دهیم و یا بیمار زخم بازی دارد از عینک محافظ استفاده می کنیم، البته کارکنان آی سی یو چون ارتباط نزدیکی با بیمار دارند حتما عینک می زنند.
توصیه های بهداشتی اصلی را رعایت کنیم؛ نه بیشتر و نه کمتر
وی گفت: در مقابل برخی افراد که هنوز با وجود آمار بالای ابتلا و مرگ و میر، کرونا را جدی نمی گیرند، برخی افراد را می بینیم که زندگی برایشان خیلی سخت شده و حتی وقتی خودشان به تنهایی در ماشین هستند شیلد، عینک و ماسک زده اند، درحالی که وسواس و اضطراب به افراد آسیب می زند و زندگی آنها را مختل می کند، پس باید توصیه های اصلی را رعایت کنیم؛ نه بیشتر و نه کمتر.
این پزشک، سفر در وضعیت کنونی شیوع کرونا را به هیچ عنوان تایید نکرد و گفت: با این وجود رفت و آمد با استفاده از ماسک در محیط باز مثل پارک ها و جایی که ازدحام و شلوغی نباشد می تواند برای سلامت فرد مفید باشد. بیماری دارم که می گوید ۶ ماه است از منزل بیرون نیامده! این کار سلامت روح و روان فرد را به خطر می اندازد.
وی حفظ پروتکل های بهداشتی در ادارات و شرکت ها را سخت تر عنوان کرد و افزود: متاسفانه برخی افراد هنوز به پروتکل های بهداشتی پایبند نیستند و سلامت افرادی که پروتکل ها را رعایت می کنند به خطر می اندازند. اینکه افراد پروتکل های بهداشتی را رعایت کنند خوب است ولی باید دو طرفه باشد تا حفاظتی بیش از ۹۰ درصدی ایجاد کند و به خاطر همین است بیمارانی داریم که با وجود رعایت همه موارد بهداشتی درگیر کرونا شده اند.
حفظ فاصله ۶ تا ۸ متری در محیط های بسته و بدون گردش هوا
پزشک بیمارستان بوعلی با تاکید براینکه همه یک تیم هستیم و همه باید کمک کنند زنجیره انتقال کرونا قطع شود، گفت: در مقالات متعددی تاکید شده در محیط مترو و محیط های سربسته که تبادل جریان هوا صورت نمی گیرد فاصله ۶ تا ۸ متری لازم است، درحالی که در محیطی که حتی یک پنجره باز و هوا جریان داشته باشد، فاصله دو متر کافی است، در غیر این صورت مجبور به استفاده از عینک و شیلد برای محافظت بیشتر هستیم.
وی درخصوص تبادل جریان هوا در فصل سرما نیز گفت: حتی اگر هوا سرد شود لازم است تهویه و گردش هوا صورت گیرد، چون احتمال انتقال ویروس در جریان هوا کمتر است، بنابراین در پاییز و زمستان یک دریچه یا پنجره کوچک در منزل و محل کار باید باز باشد و در ماشین هم شیشه ها کمی پایین بیاید، اگر لازم است لباس گرم تر بپوشیم اما بهتر است در محیط کاملا سربسته بدون تبادل جریان هوا قرار نگیریم.
دانشجوی سال آخر دستیار تخصصی بیماری های داخلی با اشاره به ورود به موج سوم کرونا، گفت: از روی تعداد مراجعات بیماران و افزایش دوباره آن پیش بینی می کردیم که وارد موج بعدی شویم، به طوری که همزمانی روزهای پایان شهریور و بعد از آن بازگشایی مدارس تبعاتی داشت که الان شاهد موج سوم کرونا هستیم.
کودکان، ناقلان فعال ویروس کرونا در جامعه
وی درخصوص بازگشایی مدارس نیز گفت: اگر مطمئن بودیم که تمام پروتکل های بهداشتی در مدارس اجرا می شود کمتر نگران بودیم، ولی متاسفانه محدودیت هایی مثل هزینه تامین ماسک یا کوچک بودن فضای مدرسه باعث می شود پروتکل ها اجرا نشود و این امر می تواند منجر به افزایش موارد بیماری شود. هرچند در کودکان موارد کمتری می بینیم و تمام مقالات اعلام می کند که کودکان عموما بدون علامت هستند، اما همین بدون علامت بودن اطمینان به نفس کاذب ایجاد می کند و کودکان به عنوان ناقلان فعال در جامعه، عامل خطری برای بقیه محسوب می شوند. بنابراین کسانی که امکان آموزش غیرحضوری دارند بهتر است آموزش غیرحضوری را در اولویت قرار دهند.
شایع ترین اشتباهات در استفاده از ماسک
این پزشک شایع ترین اشتباه مردم در رعایت پروتکل های بهداشتی را استفاده نادرست از ماسک برشمرد و افزود: برخی افراد ماسک را زیر چانه خود قرار می دهند و یا ماسک را تنها جلوی دهان قرار می دهند و نمی دانند ماسک باید روی بینی را هم بپوشاند، حتی امکان انتقال ویروس از راه بینی بیشتر است. همچنین برخی افراد فکر می کنند حتما باید ماسک سوپاپ دار استفاده کنند، درصورتی که ما فقط در بیمارستان که محیط آلوده است از ماسک سوپاپ دار استفاده می کنیم ولی در محیط بیرون استفاده از یک ماسک ساده کافی است. ماسک سوپاپ دار هم هزینه اضافی است و هم اینکه سوپاپ این ماسک ها، باعث انتشار قطرات تنفسی افراد ناقل در هوا می شود و سلامت دیگران را به خطر می اندازد.
قیم همچنین به برخی دیگر از اشتباهات رایج برای پیشگیری از کرونا اشاره و تصریح کرد: برخی افراد کارهای عجیب و غریبی انجام می دهند؛ مثلا بعد از هر بار بیرون رفتن از منزل تمام وسایل شان را می شویند. پیشنهاد من این است که حتی اگر به بیمارستان رفته اید، لباس هایتان را چند ساعت در آفتاب قرار دهید، چون انتقال ویروس از راه پوست ممکن نیست و اینکه گفته می شود به دست ها الکل یا ژل ضدعفونی کننده بزنید برای این است که امکان دارد ویروس روی دست زنده بماند و دست را به چشم، هان و بینی بزنیم.
اطلاعات نادرستی که با سلامت و جان افراد بازی می کند
پزشک بیمارستان بوعلی با بیان اینکه متاسفانه در دوران شیوع کرونا اطلاعات نادرست زیادی منتشر شد، یادآور شد: برخی افراد به ویژه از طریق فضای مجازی، مواردی را تبلیغ می کردند مثل چای یا اسپری درمان کرونا! درحالی که اگر چنین چیزی صحت داشت کل دنیا به سمت آن می رفت و این کار تنها سوءاستفاده و بازی با سلامت و جان افراد جامعه است.
وی به اهمیت مصرف ویتامین دی برای پیشگیری از ابتلا به کرونا اشاره و تصریح کرد: تحقیقات نشان داده هرچقدر سطح ویتامین دی پایین تر باشد، ایمنی بدن ضعیف تر و احتمال ابتلا به کرونا بیشتر است، به همین دلیل مصرف ویتامین دی و ویتامین سی اهمیت زیادی دارد.
اهمیت مصرف مایعات و آب میوه های تازه
قیم بر اهمیت مصرف مایعات و آب میوه های تازه تأکید کرد و گفت: افراد مبتلا به کرونا معمولا تب می کنند و آب بدن آنها کم و دمای بدن زیاد می شود. مصرف مایعات و آب میوه معادل سرم تراپی است که در بیمارستان برای بیماران انجام می دهیم و بسیار کمک کننده است، به خصوص اگر آب میوه های طبیعی و تازه حاوی ویتامین و آنتی اکسیدان باشد.
دانشجوی سال آخر دستیار تخصصی بیماری های داخلی در مورد مصرف دمنوش ها نیز گفت: افراد مشکوک یا مبتلا به کرونا می توانند همان دمنوشی که قبلا مصرف می کردند را بخورند، ولی اینکه توصیه خاصی کنیم چه دمنوشی بهتر است اصلا علمی نیست.
تخریب شدیدتر بافت ریه در افراد سیگاری و معتاد
وی در ادامه درباره ابتلای افراد سیگاری و معتاد به کرونا گفت: جای تعجب دارد که هنوز هم چنین تفکری وجود دارد، درحالی که تخریب بافت ریه در این بیماری بسیار جدی است و به خصوص در مورد افراد سیگاری، بافت ریه تخریب شدیدتری دارد و بیمار به اکسیژن و اسپری های تنفسی وابسته می شود. در مصرف کنندگان مواد مخدر، به غیر از تخریب ریه، مواد مخدر در مغز همه چیز را سرکوب می کند و متاسفانه همزمان تنفس بیمار هم سرکوب می شود؛ یعنی ماهیچه های تنفسی نمی توانند مثل یک فرد سالم تنفس بدهند. این ساده ترین شکل بیان تاثیر مواد مخدر بر بدن است، ولی مکانیزم بسیار پیچیده تری دارد. پس اینکه اعتیاد به مواد مخدر جلوی کرونا را می گیرد، مثل همان باورهای غلطی است که درباره تاثیر نیش زنبور و یا مصرف الکل شایع شده بود و متاسفانه افراد زیادی را دچار آسیب کرد.
این پزشک درباره تاثیر غرغره کردن آب نمک هم گفت: غرغره کردن آب نمک برای سرماخوردگی خوب است و به صورت موضعی و بر روی ناحیه ملتهب تاثیر می گذارد، درحالی که کرونا به راحتی وارد سیستم تنفسی می شود و سیستم ایمنی بدن با این ویروس مقابله می کند، پس ویروس کرونا با آب نمک کنترل نمی شود.
قیم در بخش دیگری از سخنانش بر اهمیت سلامت روان افراد در بحران کرونا تاکید و اظهار کرد: این موضوع در مورد بیماران هم اهمیت زیادی دارد و بارها به چشم دیدیم که بیمارانی که روحیه خوبی نداشتند توان مقابله کمتری با بیماری داشتند. بیماری در آی سی یو داشتیم که سی تی اسکن و همه شرایط بیمار نشان می داد وضعیت خوبی دارد و سن بالایی هم نداشت، ولی روحیه خودش را باخته بود و در حالت نیمه هوشیار، مرتب مانیتور و علائم قلب و تنفس خود را چک می کرد تا جایی که مجبور بودیم به او آرام بخش بدهیم تا بتواند بخوابد و متاسفانه در نهایت فوت کرد، در کنار آن بیمار مسنی داشتیم که شرایط بدتری داشت اما با روحیه مثبت بسیار بالایی که داشت بهبود یافت.
وی ادامه داد: هفته پیش بیمار ۲۲ ساله ای داشتم که روز اول استرس زیادی داشت، همان لحظه به او گفتم اگر استرس داشته باشی بدان همه چیز تمام شده، اما وضعیت ریه ات خوب است و خوب می شوی، فقط نگران نباش و هر روز به او انرژی می دادیم تا اینکه خوشبختانه بهبود یافت و مرخص شد.
دانشجوی سال آخر دستیار تخصصی بیماری های داخلی ادامه داد: استرس باعث می شود حتی برخی بیماران به مراکز درمانی مراجعه نکنند و یا بیمار یک هفته تا ۱۰ روز دیرتر بیاید، درحالی که به خصوص اگر تب بیمار با علائم دیگر و یا به تنهایی پایدار بود حتما علامت خطر است و باید جدی گرفته شود.
اقدامات ضروری بعد از اطلاع از ابتلا به کرونا
وی درخصوص اقداماتی که فرد پس از اطلاع از ابتلا به کرونا باید انجام دهد، گفت: پیش از هر چیز فرد مبتلا باید به هر کسی که در ارتباط بوده اطلاع دهد و بعد از آن تا زمانی که از وضعیت سلامت خود مطمئن نشده خودش را قرنطینه کند. حداقل به صورت میانگین طی ۴ روز علائم بیماری پدیدار می شود، اما گاهی مواقع بیماری بدون علامت است.
وی اضافه کرد: تست پی سی آر تنها تست معتبر برای تشخیص کرونا است، ولی همه افراد با نمی توانند تست بدهند، در این شرایط بهترین کار این است که قرنطینه را رعایت کنند و دوره ای که مشکوک هستند در منزل باشند. البته اگر فرد پرخطری در سن بالا یا بیمار زمینه ای است توصیه می کنیم حتما تست پی سی آر بدهد تا اگر مبتلا شده بدانیم چه اقداماتی باید انجام شود و جلوی اتفاقات ناگوار بعدی را بگیریم.
علائم هشدار دهنده و خطر مراجعه دیرهنگام به مراکز درمانی
قیم با یادآوری اینکه هم اکنون داروی خاصی برای درمان بیماران کووید وجود ندارد و تنها تلاش می کنیم بیماری را کنترل کنیم تا عوارض بعدی ایجاد نشود، گفت: متاسفانه برخی افراد زمانی مراجعه می کنند که عوارض ایجاد شده و نجات جانشان سخت است. مردم باید بدانند اگر تب دارند حتما به مراکز درمانی مراجعه کنند، نه اینکه به خاطر کرونا از مراجعه به بیمارستان خودداری کنند.
این پزشک با اشاره به اینکه در حال حاضر گفته می شود هر علامت مشکوکی را کرونا درنظر بگیرید، توضیح داد: حجم زیادی از بیماران ما واقعا علائمی حتی کمتر از سرماخوردگی دارند، پس مردم فقط نباید بیماران بدحال را ببینند درحالی که تعداد بیماران سرپایی خیلی بیشتر است، به ویژه در زنان جوان، خیلی کم بیماری دیدم که نیاز به بستری داشته باشد و معمولا علائم بیمار به صورت کاهش حس بویایی، چشایی، سرماخوردگی و گلودرد است، درحالی که مردان در هر سنی ممکن است بدحال شوند.
چه زمانی خطر برطرف شده است؟
وی با بیان اینکه در بسیاری از موارد بیماری کووید مثل سرماخوردگی است و بیمار با استراحت، مصرف مسکن، تغذیه مناسب و مصرف مایعات بهبود می یابد، افزود: علائم خطر را گوشزد می کنیم که اگر به ویژه در هفته اول که منتظر وقایع بد هستیم، بیمار با این علائم روبرو شد منتظر نماند و به بیمارستان مراجعه کند.
قیم ادامه داد: اگر در یک هفته اول عوارض بیماری در همین حد باقی بماند، خطر برطرف شده ولی حداقل ۱۰ تا ۱۴ روز آن هم به شرطی که ۲ تا ۳ روز آخر تب نداشته باشد باید قرنطینه را رعایت کند. قرنطینه هم از ابتلای دیگران پیشگیری می کند و هم با استراحت، باعث بهبود وضعیت جسمی و کاهش عوارض بعدی بیماری در فرد می شود.
بازگشت بیمار بهبود یافته به زندگی عادی
پزشک بیمارستان بوعلی با یادآوری اینکه بعد از دوره قرنطینه کمی طول می کشد تا بیمار به زندگی عادی برگردد، توضیح داد: اگرچه بیماران بهبود می یابند ولی از نظر قوای جسمی و بدنی ضعیف می شوند. مثلا برخی بیماران می گویند وقتی از پله بالا می روم یا در آفتاب دچار سرگیجه می شوم، حتی در بین بیماران شایع است که می گویند انگار روی ابرها راه می روم و این وضعیت در برخی افراد حتی تا یکی دو ماه هم ادامه دارد، اگرچه دیگر بیمار و ناقل نیستند.
وی در مورد ایمنی افراد مبتلا به کرونا گفت: اطلاعات ما درباره کرونا هنوز زیاد نیست و دقیقا نمی دانیم افراد بهبود یافته چه مدت بعد دوباره مبتلا می شوند اما در بهترین حالت فرد بهبود یافته تا مدتی ایمن شده و کرونا نمی گیرید، اگرچه هنوز خطر ابتلا به آنفلوآنزا وجود دارد، بنابراین کسی به سلامت خود اهمیت می دهد این ریسک را نمی کند که دوباره در معرض بیماری قرار گیرد.
بدترین تجربه ها در دوران شیوع کرونا
دانشجوی سال آخر دستیار تخصصی بیماری های داخلی بدترین تجربه خود در دوران شیوع کرونا را مربوط به اوایل این همه گیری عنوان کرد و افزود: در آن زمان شاهد فوت بیمار جوانی بودم که در زمان فوت و حتی بستری، خانواده اش درگیر کرونا بودند و نمی توانستند او را ببینند، آن زمان اوایل بیماری بود و من جزو افرادی بودم که به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و پا به پای همراه بیماران گریه می کردم که چرا نمی توانیم کاری برای بیمار انجام دهیم. حتی شاهد مواردی بودم که به خاطر نگرانی از ابتلا به کرونا، بیمار از طرف خانواده طرد می شد و این اتفاق بسیار بدی بود. موارد زیادی هم پیش آمده که افراد دیر مراجعه کرده و متاسفانه جان خود را از دست داده اند.
وی ادامه داد: اینکه الان اساتید پزشکی می گویند هر علامتی را باید کرونا در نظر گرفت کاملا درست است و من بعد از دیدن این همه بیمار کرونایی جرأت نمی کنم به هیچ فردی با اطمینان بگویم کرونا نداری، بلکه باید به هر فرد علامت داری تاکید کنیم علائم خود را چک کند و در صورت نیاز حتما به مراکز درمانی مراجعه کند.
قیم همچنین توصیه کرد بیمارانی که بعد از بهبود از بیمارستان مرخص می شوند حداقل یک ماه بعد باید توسط پزشک ویزیت شوند، به ویژه افرادی که درگیری ریوی داشته اند و یا سن بالایی دارند، چون متاسفانه عارضه قلبی در بیماران کووید زیاد دیده شده، پس بهتر است با فاصله های کوتاه و با وسواس بیشتر در ۶ ماه بعد از بیماری، بیمار را ویزیت کنیم، اما برای بقیه افرادی که در حد سرماخوردگی و التهاب معمولی دارند کار خاصی لازم نیست انجام شود.
این پزشک با تاکید براینکه در حال حاضر مردم، پزشکان و مسئولان همه در یک تیم هستند، خاطرنشان کرد: هر کسی در این زنجیره بخواهد مردم را بیش از اندازه بترساند یا امید واهی بدهد تعادل را به هم می زند. بنابراین ضمن اینکه هر فرد باید محافظ جان خودم و خانواده اش باشد، باید نسبت به جامعه هم احساس مسئولیت کند و اگر با کسی برخورد کرد که نسبت به رعایت پروتکل های بهداشتی بی توجه بود حتما تذکر بدهد، قطعا اگر هر کسی چنین حس مسئولیتی داشته باشد وضعیت بهتر از این خواهد شد.
