قلم‌نیوز: دیروز تجمعی که مقابل وزارت صمت تشکیل شد، نشانه بخشی از این نارضایتی بود. افرادی که قادر نیستند به دلایل مختلف در سایت ایران‌خودرو برای آزمودن بخت خود ثبت‌نام کنند، مقابل وزارتخانه متولی تولید خودرو تجمع کردند تا اعتراض خود را به گوش مسئولان برسانند. ولع عجیب مردم برای ثبت‌نام و خرید خودرو به مرزهای نگران‌کننده‌ای رسیده است، زیرا به گفته حسن کریمی‌سنجری، کارشناس خودرو، پنج میلیون نفر برای شرکت در قرعه‌کشی ۲۵ هزار خودرو ثبت‌نام کرده‌اند. بخت‌آزمایی بزرگی که شکست در آن زمینه سرخوردگی مردم را فراهم می‌کند، می‌توانست با یک راهکار ساده، یعنی تک‌نرخی‌کردن خودرو (آزادسازی قیمت)، سامان یابد، اما متولیان امر بدترین شیوه را برای ساماندهی بازار آشفته کالایی که در ایران نوعی سرمایه به حساب می‌آید، انتخاب کرده‌اند.
بازار خودروی داخلی پس از صدور دستور توقف واردات خودروی خارجی به سمت دونرخی‌شدن پیش رفت. هرچه دولت بر عدم واردات خودروی خارجی اصرار می‌کرد، شکاف قیمت بین خودروی کارخانه و بازار آزاد هم بیشتر می‌شد. کار به جایی رسید که در برخی مدل‌ها اختلاف قیمت به بیش از ۵۰ درصد هم می‌رسید، درحالی‌که حاشیه سود بازار نباید تا این حد بالا می‌رفت. هرچه فاصله قیمت بازار آزاد و کارخانه بیشتر می‌شد، ولع افراد برای بهره‌مندی از این سود هم افزایش می‌یافت؛ در نتیجه صف‌های طولانی مقابل دو کارخانه خودروسازی داخلی شکل گرفت. دولت برای ساماندهی این بازار روش قرعه‌کشی را انتخاب کرد. ضوابط سخت‌گیرانه‌ای گذاشت که مثلا خودرو به دست متقاضیان واقعی برسد، اما این سیاست، عرضه خودرو به بازار را صرفا به یک لاتاری بزرگ تبدیل کرد.
اعتراض متقاضیان خرید خودرو مقابل وزارت صمتدر قرعه‌کشی خودروسازان هر کس پیروز شود، احساس موفقیت می‌کند، اما شکست‌خوردگان چه حسی دارند؟ احساس باخت و... حاصل اعمال سیاست‌های عجیب‌وغریب در بازار کالایی است که در ایران یک کالای سرمایه‌ای به حساب می‌آید.
گزارش فارس نشان می‌دهد برخی از مردم به‌دلیل موفق‌نشدن در ثبت‌نام خودرو دچار سرخوردگی شده‌اند. دیروز جمعی از متقاضیان خرید خودرو با تجمع مقابل ساختمان وزارت صنعت اعلام کردند که امکان ثبت‌نام در سایت فروش محصولات ایران‌خودرو را ندارند، درحالی‌که اسم آنها هیچ‌گاه به‌عنوان برنده قرعه‌کشی اعلام نشده است. این متقاضیان اعلام می‌کنند که در مراجعه به سایت پیش‌فروش محصولات ایران‌خودرو، امکان ثبت‌نام ندارند و این در شرایطی است که در هیچ‌کدام از فروش فوق‌العاده یا پیش‌فروش‌های قبلی این شرکت برنده قرعه‌کشی نبوده‌اند.
علی جعفری، یکی از تجمع‌کنندگان می‌گوید: روز گذشته برای ثبت‌نام در طرح پیش‌فروش محصولات ایران‌خودرو به سایت این گروه خودروسازی مراجعه کردم، ولی در سایت با این عنوان که شما قبلا برنده قرعه‌کشی شده‌اید، ثبت‌نام برایم مسدود بود.
او اضافه می‌کند: به این دسته از مراجعه‌کنندگان به سایت فروش ایران‌خودرو دلایل مختلفی ازجمله عدم واریز وجه خودرو اعلام شده است و به برخی افراد نیز اعلام کرده‌اند که نامشان در فهرست تکمیل ظرفیت بوده و آنها وجه خودرو را واریز نکرده‌اند و به همین دلیل از حضور در مراحل بعدی فروش مستقیم خودرو محروم می‌شوند.
به گفته جعفری، معترضان صبح یکشنبه به دفتر فروش ایران‌خودرو و همچنین مرکز ارتباط با مشتریان این گروه خودروسازی نیز مراجعه کرده‌اند و به آنها اعلام شده که برنده‌شدنشان از طریق پیامک و ایمیل اطلاع‌رسانی شده است، درحالی‌که چنین موضوعی صحت ندارد و پرینت پیامک و ایمیل‌ها نشان‌دهنده کذب‌بودن ادعای این خودروساز است.
او اضافه می‌کند: برخی می‌گویند فهرست برندگان قرعه‌کشی با فهرستی که خودروسازان به مرکز شماره‌گذاری ارسال می‌کنند، متفاوت است و به همین دلیل کدملی‌های درج‌شده در فهرست ارائه‌شده به وزارت صنعت با افرادی که به‌عنوان برنده نهایی موفق به خرید خودرو می‌شوند، فرق دارد.
به گفته این معترض، اگرچه داخل ساختمان وزارت صمت هستند، اما هیچ مسئولی با آنها صحبت نکرده است.
امکان ردیابی اعتراضات وجود داردآیا عدم دسترسی به سایت یک شیوه تقلب است؟ آیا این مسئله ناشی از خطای سیستمی و فردی است یا اینکه باز هم مثل مشکلات رخ‌داده در زمان ثبت سفارش‌ها، دست‌هایی پشت پرده در کار است و مردم نسبت به آن اعتراض دارند؟
روابط‌عمومی وزارت صمت از وجود تجمع دیروز در این وزارتخانه اظهار بی‌اطلاعی می‌کند. کارشناس روابط‌عمومی وزارت صمت به «شرق» می‌گوید: ثبت‌نام برای خودرو در سایت ایران‌خودرو انجام می‌شود و دستگاه‌های ناظر نظیر سازمان بازرسی بر روند آن نظارت کامل دارند، در نتیجه پاسخ‌گویی به اعتراضات هم بر عهده خود ایران‌خودرو است.
علی شکوهی، کارشناس خودرو نیز اگرچه از تجمع مقابل وزارت صمت بی‌اطلاع است، اما در پاسخ به این پرسش که آیا امکان دخالت در سیستم ثبت‌نام وجود دارد یا نه، به «شرق» می‌گوید: اتفاق رخ‌داده الزاما به معنای کلاهبرداری نیست. بعضی وقت‌ها برخی مشترکان در زمان‌هایی ممکن است پیامک‌های خود را بسته باشند که از شرکت‌ها برای آنها پیامک نیاید و بعد مجددا آن را باز کنند.
به گفته او، همه این مسائل به‌سادگی از طریق اپراتورهای مختلف مثل همراه‌اول، ایرانسل و دیگر اپراتورها قابل پیگیری است. وزارت ارتباطات به‌سادگی می‌تواند این مسئله را بررسی کند.
شکوهی اضافه می‌کند: من در رد یا قبول ادعای افرادی که اعتراض دارند، نمی‌توانم نظری بدهم اما مسئله ارسال پیامک از طریق اپراتورهای تلفن همراه و پلتفرم ایران‌خودرو قابل پیگیری است و می‌توان صحت گفته‌های دو طرف را بررسی کرد.
او می‌گوید: فرایند راستی‌آزمایی بسیار ساده است و افراد برای پیگیری اعتراض خود می‌توانند به واحد حقوقی ایران‌خودرو و مراجع قانونی دیگر نظیر پلیس فتا مراجعه کنند.
مشکلی که به‌راحتی قابل حل‌وفصل استحسن کریمی‌سنجری، کارشناس خودرو نیز در گفت‌وگو با «شرق» اگرچه از وجود تجمع در وزارت صمت بی‌اطلاع است، اما پیگیری و ردیابی ادعای معترضان را کاری ساده توصیف می‌کند.
او می‌گوید: برای حل این مسئله حتی نیاز به مراجعه حضوری نیست و افراد می‌توانند به صورت سیستمی اعتراض خود را اعلام کنند. مثل کاری که برای یارانه‌ها اتفاق افتاد و با همان شیوه مسئله اعتراض برای ثبت‌نام خودرو هم قابل حل است.
افزایش تقاضا به‌دلیل یارانه خودروکریمیسنجری سخنان خود را با طرح این پرسش که آیا خودرو هم یارانه است که افراد باید برای آن ثبت‌نام کنند، ادامه می‌دهد.
به گفته او درحال‌حاضر برای ۲۵ هزار خودرو، پنج میلیون نفر ثبت‌نام کرده‌اند، درحالی‌که تاکنون در تاریخ سابقه نداشته است که در یک سال بیش از یک‌میلیون‌و ۴۰۰ هزار تا یک‌میلیون‌و ۵۰۰ هزار خودرو فروخته باشیم.
او اضافه می‌کند: بیش از این میزان خودرو را همیشه یا لیزینگ کرده‌اند یا با شرایط مختلف واگذار کرده‌اند، اما اکنون به جایی رسیده‌ایم که برای ۲۵ هزار خودرو، پنج تا شش میلیون نفر ثبت‌نام کرده‌اند. این افراد دنبال خودرو نیستند، بلکه دنبال یارانه ناشی از خودرو هستند.
افزایش تقاضای کاذببه اعتقاد این کارشناس خودرو، سیاست دولت برخلاف شعار سال، یعنی جهش تولید است. این سیاست دولت دارد تقاضای کاذب را افزایش می‌دهد و به عرضه فشار آورده و آن را محدود می‌کند.
او اضافه می‌کند: فشار تقاضا باعث می‌شود فشار روی عرضه هم افزایش یابد. از مکانیسمی استفاده می‌شود که به‌جای اینکه تقاضا محدود و عرضه را تقویت کند، برعکس عمل می‌کند. بسیاری از افراد که خودرو ندارند، صرفا برای بهره‌مندشدن از یارانه و کوپنی که دولت به آنها هبه می‌کند، ثبت‌نام می‌کنند و برعکس کسی که اسمش در ثبت‌نام درنمی‌آید، اما به خاطر شرایط کاری به یک دستگاه خودرو نیاز دارد، به بازار آزاد مراجعه می‌کند.
او ادامه می‌دهد: این مسئله فشار را روی بازار آزاد بالا می‌برد و قیمت‌ها را افزایش می‌دهد. یکی از دلایلی که قیمت خودرو بالا رفته، این است که متقاضی واقعی نمی‌تواند نیاز خود را از بازار تأمین کند. او می‌گوید: درحال‌حاضر فشار نقدینگی و فشار دلالی روی بازار است و تقاضاهای سرخورده پاسخ داده‌نشده از طریق کانترهای فروش شرکت‌های خودروساز، به بازار مراجعه می‌کنند و شرایط آن را ملتهب می‌کنند.
به اعتقاد کریمی‌سنجری عرضه خودرو در بورس کالا که یکی دیگر از راهکارهای دولت برای قیمت خودرو است، راه‌گشای مشکل نیست؛ زیرا وقتی بین عرضه و تقاضای کالا فاصله زیاد می‌شود، بورس مؤثر نیست و دلالی تبدیل به بورس‌بازی می‌شود.
او اضافه می‌کند: اگر خودرو در بورس عرضه شود، گروهی که نقدینگی دارند، همه خودروها را می‌خرند و هفته بعد آن را با قیمت بالاتر عرضه می‌کنند.
این کارشناس بورس عنوان می‌کند: بورس کالا فقط وقتی مفید است که عرضه اولیه هستند. مثلا قیمت سراتو برای اولین‌بار که می‌خواهد مشخص شود، در بورس تعیین شود. در شرایط کنونی عرضه خودرو در بورس مصرف‌کننده را متضرر می‌کند.
او تأکید می‌کند: به نظر من باید قیمت را واقعی کنند و اجازه دهند در بازار رقابت شکل بگیرد. این داستان قیمت‌گذاری دستوری زیانی است که به شرکت‌های خودروساز تحمیل می‌شود و منتی است که سر مردم گذاشته می‌شود که هیچ‌وقت به آن نمی‌رسند. مردم فکر می‌کنند می‌توانند خودرو را به قیمت کارخانه‌ای خریداری کنند، اما به نظر می‌رسد قرعه‌کشی هم نتوانست خودرو را به قیمت واقعی برساند.
این کارشناس خودرو می‌گوید: وقتی قیمت تک‌نرخی شد، باید شرایط تولید و عرضه را در خودروسازی‌ها کنترل کنند که کارخانه‌ها نتوانند عرضه خودرو در بازار را مهندسی کنند.
منبع: شرق
