کورس روانی قیمت در بازار خودرو

بازار خودرو طی چند روز گذشته قیمت‌های شگفت‌انگیزی به خود می‌بیند و این مسئله اما و اگرهای زیادی را از سوی کارشناسان، صاحب‌نظران و مسئولان برانگیخته است. اگر سری به این بخش از اقتصاد بزنیم خواهیم دید که در معاملات خودرو همچنان نوسانات قیمتی وجود دارد و همین موضوع عاملی شده تا بلاتکلیفی مردم بیشتر از گذشته شود و این پرسش که افزایش‫ها تا کجا ادامه خواهد داشت بیش از هر زمان دیگر مطرح باشد. پرسشی که مسئولان و صاحب‌نظران پاسخ‌ها متفاوتی را برای آن عنوان می‫کنند. اخیرا جعفر سرقینی، سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت در حاشیه جلسه هیئت دولت در خصوص آشفتگی‌های قیمتی اخیر گفته است: « گرانی خودرو در بازار، بیشتر یک امر روانی است و مردم دوست دارند پول-های در دست خود را تبدیل به کالا کنند.»

این مسئله در حالی مطرح می‌شود که برخی از تحلیلگران از بحران ناشی از به راه افتاد جو روانی صحبت می‌کنند و معتقدند همین مسئله می‌تواند شرایط بازار را از واقعیت دور کند.

مطرح شدن گرانی به دنبال جو روانی گویای این است که پس از آرام شدن فضا باید قیمت‌ها به شکل سابق بازگردد. فرآیندی که به عقیده برخی از کارشناسان اگر با سیاست‌ها مناسب همراه نباشد هیچگاه اتفاق نخواهد افتاد و بازار همچنان به مسیر آشفته خود ادامه خواهد داد. حال در این میان باید دید که چه سیاستی می‌تواند گره‌گشای مشکلات باشد و آیا دولت می‌تواند با چند راهکار استارت کاهش قیمت را در بازار خودرو بزند یا خیر؟

سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به پرسشی درباره نقش دولت در کاهش قیمت خودرو گفته است: «جایگاه دولت این است در کالاهایی که تقاضای بیشتری وجود دارد، عرضه را افزایش دهد و به مردم بگوید که پول‌تان را جایی نبرید که فردا ضرر کنید؛ اگر خدای ناکرده زمانی خودروسازی متوقف شده بود، سرمایه‌گذاری و انتظار گرانی در این حوزه منطقی بود، اما خودرو هر روز بیشتر از قبل تولید می‌شود؛ اگر زمانی کاهش تولید خودرو وجود داشت به مردم حق می‌دادم که نگران افزایش قیمت‌ها باشند، اما با توجه به اینکه آمار به ما می‌گوید نسبت به سال گذشته ۲۵ درصد افزایش تولید خودرو در کشور داشته‌ایم، دیگر نباید انتظاری برای افزایش قیمت وجود داشته باشد و مردم تنها نیاز خود را در این بخش تامین کنند.»

سرقینی افزایش عرضه و توصیه برای سرمایه‌گذاری را جایگاه دولت در کنترل قیمت‌ها می‌داند، اما اینکه چنین توصیه‌هایی تا چه میزان می‌تواند پاسخگوی مشکلات بازار باشد خود جای سوال دارد.

مرتضی مصطفوی، کارشناس صنعت خودرو با اشاره به عملکرد دولت برای مدیریت بازارهای اقتصادی از جمله بازار خودرو به «ابتکار» گفت: اگر از لحاظ اقتصادی بخواهیم نوع عملکرد دولت را بررسی کنیم باید بگوییم که ما با یک بدنه فرسوده روبه‌رو هستیم که در برابر بازارها به شد منفعلانه عمل می‌کند. متاسفانه این‌ روزها افسار قیمتی بازار خودرو در دست دلالانی است که در فضای سایت‌های اینترنتی فعالیت می‫کنند و هیچ نظارتی هم بر این قیمت‌سازی‌ها نیست. بازار امروزه رها شده و هرکس هر کاری که می‌خواهد انجام می‌دهد این در حالی است که دوستان بیرون گود نشسته‌اند و تنها توصیه‌ای عمل می‌کنند.‌

وی با اشاره به تاثیر سیاست‌های توصیه‌ای بر بازارها ادامه داد: نه تنها بازار خودرو بلکه هیچ بازاری را نمی‌توان با سیاست‌های توصیه‌ای و اطلاع‌رسانی مدیریت کرد، چرا ما باید منتظر قیمت‌سازی‌های اینچنینی بنشینیم؟ هنگامی که بازار رها باشد افراد برای کسب سود بیشتر جوی را روانه بازار می‌کنند و با قیمت‌های ساختگی نظم را بر هم می‌زنند.‌

این کارشناس صنعت خودرو در ادامه به شرایط بازار اشاره کرد و گفت: برای درک شرایط بازار کافی است سری به این حوزه بزنیم. روند به این شکل است که به سراغ خرید هر خودرویی برویم دلال برای قیمت‌دهی اول به همین سایت‌ها مراجعه می‌کند، متاسفانه مرجع‌ قیمت‌گذاری‌ها چنین سایت-هایی شده است و دلالان در چنین فضایی به راحتی فعالیت می‌کنند.

وی اظهار کرد: این آشفتگی نتیجه سیاست‌های توصیه‌ای دولت است، ما در هیچ جایی از دنیا چنین رفتاری را نمی‌بینیم. توصیه‌ای عمل کردن نرخ ارز را اینچنین بالا برد و وضعیت در بازارهای موازی نیز به همین شکل است. دولت باید با قاطعیت با عوامل مخرب در بازارهای اقتصادی به خصوص بازار خودرو برخورد کند.

مصطفوی با اشاره به چگونگی روند معاملات ادامه داد: همانطور که اشاره کردم این‌روزها بازار به طور کامل رها شده و دلالان بازار به خوبی این مسئله را درک کرده‌اند و هرکاری که می‌خواهند انجام می‌دهند. این افراد به مرگ می‌گیرند که مصرف‌کننده به تب راضی شود. به این شکل که یک خودرو 300 میلیونی را 500 میلیون قیمت‌گذاری می‌کرده و در پایان خودرو را با 450 میلیون معامله می‌کنند و با هیجان‌سازی‌های این چنینی سودی را به جیب می‌زنند.

وی در پاسخ به این پرسش که دولت با چه راهکاری می‌تواند بازار خودرو را مدیریت کند، گفت: بارها تاکید کرده‌ام ما هنوز یک مرجع قیمت نداریم و دستگاه سیاست‌گذار نمی‌داند چه حجم خودرو با چه قیمتی معامله می‌شود. ملاک ما برای قیمت‌ها در بازار صحبت چند دلال شده است. من معتقدم اولین و مهم‌ترین راهکار این است که ما یک بانک اطلاعاتی جامع داشته باشیم تا بتوانیم مشکلات را ساماندهی کنیم. دستگاه سیاست‌گذار باید داده-هایی داشته باشد تا بتوانند راهکاری برای مشکلات به وجود آمده ارائه دهد.

این کارشناس صنعت خودرو گفت: ما هیچ بانک اطلاعاتی در خصوص سامانه معاملات بازار خودرو نداریم و تا زمانی که این سامانه شکل نگیرد بازار به روال آشفته خود ادامه خواهد داد و دیگر پراید بالا 100 میلیون تومان در آینده نیز مسئله عجیبی نخواهد بود.

وی در پایان با اشاره به هوشمند شدن اقتصاد اظهار کرد: اکنون اقتصاد هوشمند شده است و دلال می‌داند هیچ داده و اطلاعی درخصوص رفتارش در دست نیست بنابراین به راحتی در عدم شفافیت و قاطعیت به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

منبع: ابتکار