قلم‌نیوز: «هرکس شکایتی از طرز کار مجلس یا قوه مجریه یا قوه قضائیه داشته باشد، می‌تواند شکایت خود را کتباً به مجلس شورای اسلامی عرضه کند. مجلس موظف است به این شکایات رسیدگی کند و پاسخ کافی دهد و در مواردی که شکایت به قوه مجریه و یا قضائیه مربوط است رسیدگی و پاسخ کافی از آنها بخواهد و در مدت متناسب نتیجه را اعلام نماید و در موردی که مربوط به عموم باشد به اطلاع عامه برساند.» این اصل ۹۰ قانون اساسی است همان اصلی که برای تحقق بخشیدن به آن، کمیسیونی به نام کمیسیون اصل ۹۰ در مجلس تشکیل شد.
در راستای همین اصل قانونی بود که با شروع به کار اولین دوره مجلس شورای اسلامی در هفتم خردادماه سال ۱۳۵۹ و تدوین آیین نامه داخلی، در ماده سی و دو آن، کمیسیونی با عنوان کمیسیون اصل نودم قانون اساسی برای اجرای این اصل تشکیل شد.
پژمانفر سیزدهمین رئیس
امروز برای چهل و یکمین بار رئیس این کمیسیون در صحن علنی مجلس مشخص شد و نمایندگان مجلس یازدهم نصرالله پژمانفر نماینده مشهد و عضو شورای مرکزی جبهه پایداری را به عنوان رئیس انتخاب کردند تا تکلیف این بازوی نظارتی خانه ملت مشخص شود. البته این انتخاب بدون حاشیه نبود و تقریبا با آغاز مجلس حرف و حدیث‌ها درباره این کمیسیون و ریاستش هم شدت گرفت تا اینکه چند روز پیش با نامه اعتراضی میرسلیم این حواشی به اوج خود رسید.
میرسلیم در این نامه نوشت: «حساسیت و اهمیت اقدامات این کمیسیون ایجاب می‌کند که شایسته‌ترین فرد برای ایفای خدمات مدیریتی آن انتخاب شود و لذا قانونگذار وظیفه تشخیص آن فرد را بر عهده هیئت رئیسه محترم قرار داده است و تایید آن با رأی مجلس انجام می‌گیرد. تشخیص شایستگی را هیئت رئیسه محترم باید بر مبنای ملاک‌هایی که به وظایف کمیسیون اصل ۹۰ بر می‌گردد با تدوین جدول امتیازات داوطلبان انجام می‌داد و کارشناسانه مشخص می‌کرد چه نامزدهایی مناسب ترند. این کار را نباید خود نامزدها مدعی شوند، چون قبیح است و نباید به صحن مجلس واگذار کرد، زیرا گرفتار رایزنی‌های غیر رسمی خارج از قواره‌های شایسته سالاری می‌شود.»
او در ادامه نوشت: «نتیجه این که هیئت رئیسه در معرفی شایسته‌ترین نامزدها کوتاهی کرده و این نقطه قوتی برای آن هیئت محترم محسوب نمی‌شود. البته یادآوری می‌کنم که همه نامزدها با حسن ظنی که به یکدیگر دارند از تصمیم بر حق هیئت رئیسه استقبال می‌کردند، اما این روش هیئت رئیسه مبنی بر معرفی همه نامزدها به مجلس و از سر بازکردن مسئولیت، نوعی توهین به نامزدهای ریاست کمیسیون محسوب می‌شود گویا همه پافشاری در نیل به ریاست دارند.»
پیشتازی روحانیون در سکان‌داری کمیسیون اصل ۹۰
به بهانه انتخاب پژمانفر به عنوان رئیس کمیسیون اصل ۹۰ برای اولین سال مجلس یازدهم بد نیست نگاهی به روسای این کمیسیون در طول ۱۰ دوره مجلس بپردازیم. هرچند قانون نوشته شده ای مبنی بر حضور روحانیون در راس این کمیسیون وجود ندارد ولی مروری اجمالی بر اسامی روسای این کمیسیون از اولین دوره تا مجلس یازدهم حکایت از آن دارد که تا مجلس هشتم همواره یک نماینده روحانی در راس این کمیسیون قرار گرفته است.
اما از مجلس نهم با وجود آنکه برخی گمانه زنی‌ها حاکی از آن بود که ریاست این دوره از کمیسیون اصل نود به روح الله حسینیان خواهد رسید اما در نهایت "محمد پورمختار" نماینده کبودرآهنگ و بهار از سوی هیات رییسه مجلس به صحن علنی معرفی و اولین رئیس کمیسیون اصل ۹۰ غیر روحانی بود و بعد از آن در مجلس دهم، داوود محمدی دومین رئیس بود که از غیر روحانیون انتخاب می‌شد.
حال بعد از هشت سال دوباره یک روحانی بر مسند ریاست کمیسیون اصل ۹۰ می‌نشیند تا در طول ۴۱ سال عمر این کمیسیون، روحانیون ۳۳ سال سکان اداره این کمیسیون را در خانه ملت به عهده داشته باشند.
در جدول زیر اسامی و سوابق همه روسای سابق این کمیسیون نظارتی مجلس آمده است:
| ادوار مجلس |
روسای کمیسیون |
سوابق اجرایی |
|
اول |
سال‌های اول و دوم: محمد صادق حائری شیرازی
|
محمد صادق(محی‌الدین)حائری شیرازی نماینده مردم شیراز در اولین دوره مجلس و در درس بزرگانی چون سید حسین طباطبایی بروجردی، محقق داماد و سید روح‌الله خمینی حضور داشت. وی پس از پیروزی انقلاب جلسه‌های درس منظمی را برای دانشجویان پیرو خط امام و دفتر تحکیم وحدت در محل سفارت سابق آمریکا اداره می کرد و به دفاع از مبانی نظام می پرداخت که کتاب ولایت فقیه حاصل این جلسه‌ها می‌باشد. پس از شهادت شهید محراب حضرت آیت الله دستغیب در ۲۰ اذر ۱۳۶۰ از جانب امام به امامت جمعه شیراز منصوب شد. وی در دوره اول و دوم خبرگان رهبری نیز به نمایندگی از مردم فارس به مجلس خبرگان راه یافت. |
| سال‌های سوم و چهارم: سید محمد موسوی خوئینی‌ها |
سید محمد موسوی خوئینی‌ها دبیر مجمع روحانیون مبارز و یکی از شخصیت‌های محوری در جناح اصلاح‌طلب است. خوئینی‌ها رهبر معنوی دانشجویان مسلمان پیرو خط امام در جریان اشغال سفارت آمریکا بود.در سوابق او نایب‌رئیسی دوره اول مجلس شورای اسلامی،عضویت در شورای سرپرستی صداوسیما (۱۳۵۹)، دادستانی کل کشور، ریاست سازمان حج، نمایندگی دورهٔ اول مجلس خبرگان رهبری، نمایندگی مجلس خبرگان قانون اساسی و عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی دیده می شود. او در سال ۱۳۶۸ مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام را تأسیس کرد. |
|
|
دوم |
مرتضی فهیم کرمانی |
مرتضی فهیم کرمانی نماینده مردم کرمان در دوره اول و دوم مجلس شورای اسلامی و دارای مدرک فقه و اصول، تفسیر، علوم قرآنی بود. وی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، با تشکیل جلساتی برای مشاوره و راه‌یابی برای نیل به اهداف مورد نظر، مبارزات را پی گرفت و فعالیت‌های مهمی در سه بخش مهم فرهنگی، تبلیغی و تخریبی انجام داد. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به نمایندگی شورای انقلاب اسلامی در دوره اول و دوم و نمایندگی مجلس خبرگان در دوره اول انتخاب شد. |
|
سوم |
سال اول: سید حسین موسوی تبریزی
|
سیدحسین موسوی تبریزی محقق حوزه، دبیر سابق مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم و رییس اسبق خانه احزاب است. وی در زمان حیات امام خمینی(ؤه) مسئولیت دادستانی کل انقلاب را برعهده داشت. |
| سال‌های دوم، سوم و چهارم: فخرالدین موسوی ننه کران |
سیدفخر الدین موسوی دروس عالیه را در قم و نجف اشرف نزد اساتید زبردست و آیات عظام گذراند. وی نماینده مردم اردبیل در دوره های اول و سوم و پنجم مجلس شورای اسلامی بود. در سوابق او امام جماعت مجلس شورای اسلامی، رئیس شعبه دوم دیوان عالی کشور، موسس حوزه علمیه کاظمیه، موسس کانون تحقیقاتی - حقوقی نسیم حکمت در قم دیده می شود. |
|
|
چهارم |
محمد علی شرعی |
حاج شیخ محمدعلی شرعی دو دوره نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی بود. در دوره اول از اعضای کمیسیون دفاع مجلس بود و در طی آن دوره با همکاری دیگر اعضای کمیسیون، اساسنامه ارتش و سپاه را تدارک دیدند. در این دوره وی تلاش زیادی برای حفظ و ارتقای جایگاه ولایت فقیه در اساسنامه‌های نیروهای مسلح به کار برد. در دوره دوم نمایندگی، وی به عضویت در کمیسیون اصل ۹۰ پیوست و ۲۳ هزار پرونده راکد و جاری را در طی این دوره به فرجام رساند. تغییر اساسنامه کمیسیون اصل ۹۰ و اقتدار بخشیدن به این کمیسیون همراه با ساماندهی سیستم بایگانی و اداری آن از دیگر خدمات ماندگار وی محسوب می‌شود. |
|
پنجم |
سال‌های اول و چهارم: هاشمهاشمزاده هریسی
|
هاشم هاشم زاده هریسی نمایندگی دوره سوم و پنجم مجلس شورای اسلامی از سوی مردم تبریز را برعهده داشت. در سوابق هاشم زاده هریسی مسئولیت هایی چون عضویّت در هیئت نظارت بر اجرای فرمان حضرت امام قدّس سرّه، نمایندگی حضرت امام به ترتیب در سپاه پنجم عاشورا، سپاه یکم ثار اللّه و سپاه نیروی مقاومت کشوری، ریاست کمیسیون اصول ۸۸ و ۹۰ مجلس شورای اسلامی و ریاست شعبه سوم مجلس؛ نمایندگی قوّه مقنّنه در هیئت نظارت بر مطبوعات کشور؛ نمایندگی مجلس خبرگان رهبری و عضویّت در هیئت نظارت بر اجرای قانون اساسی دیده می شود. |
| سال‌های دوم و سوم: محمدرضا فاکر |
محمدرضا فاکر نماینده دوره های پنجم، هفتم و هشتم مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه مشهد بود. وی در دوران حیات امام راحل نماینده ایشان در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. وی عضو مجلس خبرگان رهبری نیز بود. |
|
| ششم |
حسین انصاری‌راد |
انصاری‌راد نماینده مردم نیشابور در دوره های اول، پنجم و ششم مجلس شورای اسلامی ایران بود. |
| هفتم |
محمدرضا فاکر |
(شرح سوابق اجرائی وی در دوره پنجم ذکر شده است) |
|
هشتم |
سال‌های اول و دوم: محمدرضا فاکر |
(شرح سوابق اجرائی وی در دوره پنجم ذکر شده است) |
| سال‌های سوم و چهارم: محمد ابراهیم نکونام |
محمد ابراهیم نکونام دارای تحصیلات حوزوی و نماینده مردم گلپایگان در هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی بود. وی بیشترین مسولیت را در قوه قضاییه داشته است به طوری که بعد از ورود به دستگاه قضایی تمامی مراحل قضایی از دادیاری، دادستانی، معاون سازمان بازرسی کل کشور، معاون دادستان کل کشور، مشاور رئیس قوه قضائیه را طی کرد. به دنبال ناامنی های گسترده در استان سیستان و بلوچستان وی به عنوان رییس شورای ویژه قضایی شرق کشور و رییس کل دادگستری استان سیستان و بلوچستان به این استان رفت. وی در سال ۱۳۸۶ در اجلاس بزرگ حفظ حقوق شهروندی بعنوان قاضی و مدیر نمونه کشوری انتخاب گردید. |
|
|
نهم |
سال‌های اول، دوم، سوم و چهارم : محمدعلی پورمختار
|
محمدعلی پورمختار نماینده مجلس نهم شهرستانهای کبودراهنگ و بهار فوق لیسانس حقوق خصوصی و وکیل پایه یک دادگستری است. وی سابقه ۷۵ ماه حضور در جبهه های دفاع مقدس و جانباز است، وی در ۲۹ سالگی موفق به اخذ درجه سرتیپی از مقام معظم رهبری شد. در سوابق اجرایی پورمختار جانشین رئیس ستادفرماندهی قرارگاه نجف اشرف، جانشین فرمانده حفاظت انصارالمهدی غرب کشور، رئیس اداره قوانین ستادکل سپاه، معاون حقوقی بازرسی ستادکل سپاه، نماینده سپاه در مجلس، معاون قضایی و انضباطی ستادکل سپاه و عضویت کمیته علمی و اتاق فکر سازمان مدیریت بحران وزارت کشور دیده می شود. |
|
دهم |
داوود محمدی |
داود محمدی نمایندهٔ مردم قزوین دردوره‌های نهم و دهم است که در مجلس دهم برای چهارسال متوالی رئیس کمیسیون اصل ۹۰ شد. او اوایل سال ۶۲ در رشته علوم قضائی پذیرفته شده و در سال ۶۵ با اخذمدرک تحصیلی لیسانس به خدمت سربازی رفت. در سال ۶۹ در مقطع کارشناسی ارشد در رشته حقوق جزاء و جرم شناسی پذیرفته و در سال ۷۳ از دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال فارغ التحصیل شد. او در سال ۷۵ بعنوان رئیس دادگاه های انقلاب اسلامی استان زنجان مشغول فعالیت شده و از آن سال تا سال ۱۳۹۰ بعنوان مستشار دادگاه تجدید نظر،معاون دادگستری و رئیس دادگاه تجدید نظر و با حفظ سمت مدیرکل بازرسی استان زنجان به فعالیت پرداخته است. |
| یازدهم |
نصرالله پژمانفر |
پژمانفر در سال ۱۳۴۳ در شهر تهران متولد شد. در مقطع متوسطه هنرستان، در رشتهٔ مکانیک خودرو تحصیل کرد.او با وجود قبولی در کنکور از ادامه تحصیل در دانشگاه انصراف داد.سپس وارد حوزهٔ علمیهٔ تهران شد و پس از چندی به حوزهٔ علمیهٔ خراسان مهاجرت نمود. پژمانفر پس از چند سال ادامه تحصیل در مشهد، همکاری خود را با جامعة المصطفی العالمیه (شعبهٔ مشهد) آغاز کرد. در همین دوران نیز مدیریت مدرسهٔ علمیهٔ شهید صدوقی را در شهر مشهد بر عهده داشت.او در سال ۱۳۸۸ به عنوان معاون آموزش و پژوهش مرکز مدیریت حوزهٔ علمیهٔ خراسان، فعالیت خود را آغاز کرد و دو سال بعد در انتخابات نهمین دورهٔ مجلس شورای اسلامی از حوزهٔ مشهد و کلات نامزد شد و به مجلس راه یافت. همچنین نصرالله پژمانفر عضو شورای مرکزی جبهه پایداری است. |
