مشابه این اتفاق در روزها، هفته‌ها و ماه‌هایی که از سال ۹۹ پشت سرگذاشته‌ایم هم رخ داده است؛ تا نیمه خردادماه دلار در محدوده ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان آرام گرفته بود و حتی زمزمه‌هایی از کاهش قیمت ارز به کانال ۱۶ هزار تومانی به گوش می‌رسید. شهریورماه ۹۷ هم شرایط تقریبا به همین شکل بود. از نیمه شهریورماه تا پایان آن دلار روی مرز ۱۴ هزار تومان درجا می‌زد و از محدوده ۱۳ هزار و ۷۰۰ تومان تا ۱۴ هزار و ۴۰۰ تومان خارج نمی‌شد. این دو رقم تشکیل یک کانال داده بودند که انگار دلار بعد از نوسانات عجیب و غریب سال ۹۷ در آن حبس شده بود. ۳۱ شهریورماه دلار در بالاترین محدوده این کانال یعنی ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان قرار داشت و با شروع نیمه دوم سال همه‌چیز به‌هم ریخت. اول مهرماه دلار تا مرز ۱۵ هزار تومان افزایش قیمت پیدا کرد و به حدود ۱۴ هزار و ۹۰۰ تومان رسید.
این تازه آغاز ماجرا در هفته پرتلاطم ابتدای مهرماه بود. دوم مهر دلار در ادامه روند صعودی به مرز ۱۶ هزار تومان رسید، سوم مهرماه تا ۱۷ هزار تومان پیشروی کرد و چهارم مهرماه با یک جهش بلند به مرز ۲۰ هزار تومان پرید تا عجیب‌ترین هفته بازار ارز رقم بخورد. دلار روزانه هزار تومان گران می‌شد و خیلی‌ها از ارزانی آن ناامید شده بودند، تا اینکه پنجم مهرماه ورق به کلی برگشت. دلار سقوط خود را آغاز کرد و در اولین گام، به محدوده ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان بازگشت.
شرایط در ادامه طوری پیش رفت که دلار ظرف مدت یک هفته به ۱۳ هزار و ۳۵۰ تومان برگشت. این نرخ مربوط به ۱۴ مهرماه است. روند نزولی دلار همینجا متوقف نشد و ادامه آن دلار را تا ابتدای آذرماه به کانال ۱۱ هزار تومان کشاند. اگر خیلی خوشبین باشیم، می‌توانیم این احتمال را در نظر بگیریم که ممکن است دلار دوباره همین روند را طی کند و بعد از صعود عجیب و غریب خود در روز‌های اخیر، یک روند نزولی طولانی مدت پیش روی خود ببیند.
تغییرات قیمت دلار در هفته گذشته
دلار از وقتی ۱۸ هزار تومان شد، بیخ گلویمان را گرفت. از همان موقع بود که بازی دلار شروع شد و حالا این روزها به اوج خودش رسیده است. شنبه ۲۴ خردادماه دلار ۱۷ هزار و ۹۶۰ تومان قیمت داشت. یکشنبه از مرز ۱۸ هزار تومان عبور کرد و تا ۱۸ هزار و ۲۰۰ تومان پیشروی کرد. دوشنبه روند بازار ارز نشان داد این تو بمیری، از آن تو بمیری‌ها نیست. در این روز قیمت دلار به ۱۸ هزار و ۳۵۰ تومان رسید و سه‌شنبه ۲۷ خرداد شاهد نرخ ۱۸ هزار و ۶۳۰ تومانی برای هر دلار آمریکا بودیم.
تعطیلی چهارشنبه یک وقفه کوتاه‌مدت در روند افزایش قیمت دلار انداخت، اما در روز پنجشنبه با وجود نیمه‌تعطیل بودن بازار‌ها شاهد صعود دلار به محدوده ۱۸ هزار و ۸۲۰ تومان بودیم. جو روانی ناشی از اتفاقات سیاسی روز جمعه نوسانات بازار را تشدید کرد. طوری که شنبه اول هفته دلار با پرش ۵۰۰ تومانی به ۱۹ هزار و ۳۴۰ تومان رسید. این روند عجیب و غریب باعث شد قیمت دلار روز یکشنبه در نزدیکی مرز ۲۰ هزار تومان قرار بگیرد و حدود ۱۹ هزار و ۸۰۰ تومان قیمت‌گذاری شود.
دیروز دوشنبه اگرچه بعضی‌ها از دلار ۲۰ هزار تومانی حرف می‌زدند، اما در حقیقت منظورشان قله ۱۹ هزار و ۹۰۰ تومان بود. در حالی که برای ساعاتی بازار آزاد حتی به ۱۹ هزار و ۸۲۰ تومان هم رضایت می‌داد و خود دلال‌ها حاضر نبودند آن را از دست مردم بیشتر از ۱۹ هزار و ۷۲۰ تومان بخرند. در حالی که همه بازار شاهد دست و پا زدن دلار در مرز ۲۰ هزار تومان بودند، سد مقاومتی دلار امروز صبح با شروع فعالیت بازار شکسته شد تا اسکناس آمریکایی رکورد‌های قبلی خود را پشت سر بگذارد و رسما ۲۰ هزار و ۳۵۰ تومان قیمت بخورد. این روند حداقل تا الان که ظهر روز سه‌شنبه را پشت سر می‌گذاریم، تغییری نکرده و حتی برای دقایقی حتی به ۲۰ هزار و ۵۰۰ تومان رسید.
یک پیش‌بینی خوشبینانه از روند قیمت دلار
شرمنده و روسیاهیم اگر این خبر را از ما می‌شنوید، اما باید بپذیریم حالا قیمت دلار مرز روانی ۲۰ هزار تومان را پشت سر گذاشته است و برخی اعتقاد دارند روند صعودی همچنان ادامه خواهد داشت اگرچه برخی دیگر خوشبین هستند و می‌گویند امروز و فردا تب بازار پایین می‌آید. رییس‌جمهوری، رییس‌کل بانک مرکزی و بقیه مسئولان دولتی جزو این دسته افراد هستند. آیا ما هم می‌توانیم مثل آن‌ها آن‌ها امیدوار باشیم؟ شاید! چون اگر یادتان باشد، گفتیم اتفاقات اخیر دقیقا مو به مو مثل مهر ماه سال ۹۷ است. آن سال هم دلار نتوانست خیلی روی مرز ۲۰ هزار تومان دوام بیاورد. پس بیایید دست از فشار دادن مداوم دکمه F۵ و رفرش کردن صفحه مرورگر اینترنت برداریم و از حافظه عزیزمان کمک بگیرم.
بررسی نمودار تغییرات دلار در یک ماه گذشته و مقایسه آن با شهریور ۹۷ نشان می‌دهد دوباره همان اتفاقات در حال تکرار است. آن زمان دلار از نیمه شهریور تا پایان آن در محدوده ۱۴ هزار تومان قرار داشت. امسال هم از اول خرداد شاهد آرام گرفتن دلار در محدوده ۱۷ هزار و ۷۰۰ تومان بودیم. آن زمان سیر صعودی از اول مهرماه و نرخ ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان شروع شد و به ۲۰ هزار تومان رسید، این بار ۲۴ خردادماه و نرخ ۱۸ هزار تومانی برای دلار آغازگر روند عجیب و غریب بود و باعث شد دلار به نزدیکی مرز ۲۰ هزار تومان برسد.
شباهت چشمگیر نمودار‌های تغییرات قیمت دلار در شهریور ۹۷ و خرداد ۹۹ تا حد زیادی ما را به آینده امیدوار کرده است. در صورتی که همان اتفاقات تکرار شود، می‌توانیم انتظار یک روند نزولی طولانی مدت را در بازار ارز داشته باشیم. درست مثل آن‌چیزی که در سال ۹۷ رخ داد. از چهارم مهرماه آن سال که دلار سقوط آزاد خود را از مرز ۲۰ هزار تومان شروع کرد، قیمت هر دلار آمریکا ابتدا به ۱۷ هزار و ۷۰۰ تومان در ششم مهرماه کاهش پیدا کرد و در ادامه روند نزولی، نهم مهرماه وارد کانال ۱۵ هزار تومان شد و ۱۵ هزار و ۶۵۰ تومان قیمت خورد. این روند نزولی قیمت دلار را تا ۱۲ مهرماه به ۱۴ هزار و ۱۰۰ تومان و تا ۱۴ مهرماه به ۱۳ هزار و ۳۵۰ تومان کشاند.
در صورت تکرار این اتفاق می‌توانیم دست کم به دلار ۱۵ هزار تومانی امیدوار باشیم. البته روند سال ۹۷ به همینجا ختم نشد. قیمت دلار تا آخر مهرماه در محدوده ۱۳ هزار و ۳۰۰ تا ۱۳ هزار و ۸۰۰ تومان باقی‌ماند. آبان‌ماه بعد از افزایش کوتاه مدت به محدوده ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان رسید و تیر خلاص در آذرماه به پیکر بی‌رمق دلار شلیک شد. منظورمان هفت آذرماه است که دلار تا ۱۱ هزار و ۶۰۰ تومان عقب نشینی کرد و تا پایان آن ماه به کانال ۱۰ هزار تومانی رسید. روند نزولی قیمت دلار در نیمه دوم سال ۹۷ با فرارسیدن سال نو میلادی و افزایش تقاضا برای خرید دلار به پایان رسید. بعضی کارشناسان با مقایسه نمودار‌ها می‌گویند امسال هم احتمال تکرار این روند نزولی دو ماهه در بازار ارز وجود دارد.
چند نشانه امیدوارکننده برای آینده بازار
از زمان شروع روند صعودی قیمت دلار، عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی چند یادداشت اینستاگرامی منتشر کرده و نسبت به تلاطم بازار ارز واکنش نشان داده است. همتی می‌گوید ارزش ذاتی نرخ ارز با در نظر گرفتن متغیر‌های اقتصادی، سیاسی و روانی قطعا پایین‌تر از نرخی است که امروز در بازار خرید و فروش می‌شود. او می‌گوید نمی‌توان محدودیت‌های ایجاد شده برای کشور را در نظر نگرفت، ولی ثبات نرخ واقعی ارز برای بانک مرکزی مهم است.
صرافی‌ها در روز‌های گذشته همگام با بازار آزاد قیمت روی تابلوهایشان را افزایش داده‌اند. رئیس بانک مرکزی در توضیح این اقدام صرافی‌ها می‌گوید افزایش نرخ خرید و فروش صرافی‌ها برای جلوگیری از آربیتراژ اتفاق افتاده. چراکه با به وجود آمدن فاصله بین قیمت دلار در صرافی‌ها این فرصت برای دلال‌ها پیش می‌آید تا با خرید دلار از صرافی و فروش آن در بازار آزاد سود به جیب بزنند. رئیس بانک مرکزی به کاهش تلاطم در بازار ارز امیدوار است و می‌گوید تجربه دو سال گذشته به خصوص تا مهرماه ۹۸ نشان داده نرخ ارز قابل کنترل است و با وجود التهابات آبان ۹۸، ورود ایران به لیست سیاه FATF، شیوع کرونا و افت شدید قیمت نفت که هر کدام تاثیر افزایشی در نرخ ارز داشتند، بانک مرکزی از تمام ظرفیت‌ها برای ثبات قیمت ارز استفاده کرده است. همتی می‌گوید جو روانی ناشی از قطعنامه شورای حکام آژانس، نباید باعث دریافت سیگنال اشتباه شود.
گزارش‌های میدانی از بازار ارز و صرافی‌ها نشان می‌دهد ورود ارز‌های خانگی به بازار سرعت گرفته. صرافی‌ها می‌گویند درخواست برای خرید ارز نسبت به روز‌های قبل بیشتر شده، اما به گفته دلالان مردم اکثرا فروشنده شده‌اند؛ بنابراین به نظر می‌رسد مردم سعی دارند با خرید ارز از صرافی و فروش بلافاصله آن در بازار آزاد از تفاوت حدود ۴۰۰ تومانی که بین این دو نرخ وجود دارد نهایت استفاده را کنند.
همچنین تلاش برای ردیابی نشانه‌های امیدوارکننده در بخش اقتصاد کلان ما را به سرنخ‌هایی می‌رساند. به‌عنوان مثال علی آقامحمدی عضو مجمع تشخیص صلحت نظام دیروز گفته یک سری منابع ارزی در عراق وجود دارد که با کاهش محدودیت‌ها کرونا، می‌توانند به کشور برگردند. شبیه این اتفاق می‌تواند در بخش صادرات کشور رخ دهد. حرف از ۲۷ میلیارد دلار است.
بانک مرکزی امروز در ادامه خط و نشان کشیدن برای صادرکننده‌ها، رسما اعلام کرده تا پایان تیرماه فرصت دارند ارز ناشی از صادرات را به چرخه اقتصاد کشور بازگردانند والا به‌عنوان متخلف با آن‌ها برخورد می‌شود. این عدد حاصل فعالیت ۱۹هزار و ۱۷۶صادر کننده است که تعهد داده‌اند از محل صادرات حدود ۲۷ میلیارد یورو به چرخه اقتصادی کشور برگردانند. حتی اگر بانک مرکزی و دولت بتوانند با توسل به تهدید و زود بخشی از این پول را در هفته‌های آتی به‌کشور برگردانند، به تدریج شاهد کاهش تلاطم‌های بازار ارز خواهیم بود.
منبع: فرارو
