با ظهور خودرو بهعنوان وسیله نقلیهای سریعتر از درشکهها و کشتیهای کروز، دریافتیم که میتوان بیشازپیش این احساس را تقویت کرد. دراینبین علاقه بشر به «تجمل» و کالاهای تجملی در کنار نمود همیشگی یکی از مهمترین ویژگیهای شخصیتی انسان یعنی «کمالگرایی» سبب شد از اواسط قرن بیستم و برای نخستین بار، دو ویژگی سرعت و تجمل در هم بیامیزد. نتیجه چنین اتفاقی، پیدایش کلاس خاصی از خودرو به نام «گرند تورر» بود. این عبارت که بهصورت «خودروی باشکوه مخصوص سفر» معنا میشود و بهاختصار «جیتی» نام دارد، درحقیقت گرتهبرداری از اصطلاح ایتالیایی «گرن توریزمو» است؛ اصطلاحی که در فرانسوی «گراند روتیر» نامیده میشود.
میتوان گفت خودروهای گرند تورر در رده اتومبیلهای اسپرت قرار میگیرند و برای رانندگی طولانی و پرشتاب به همراه امکانات لوکس طراحی شدهاند. این خودروها که عموما دیفرانسیل عقب و موتور جلو هستند، دو یا چهار صندلی دارند و از سبک طراحی کوپه بهره میبرند.
آنطور که «سام داوسون» در کتاب «بهترین خودروهای جیتی دنیا ۱۹۵۳ تا ۱۹۷۳» اشاره میکند، خودروهای این کلاس باید از پیشرانهای بهره ببرند که قادر باشد در رانندگی با سرعت بالا بدون خرابی و کاهش قدرت فعالیت کند؛ بهعلاوه باید فضایی در نظر گرفته شود تا حداقل دو نفر با چمدانهای خود مسافرت کنند. همچنین کابین و بدنه باید طوری طراحی شود که همهچیز در دسترس راننده باشد. در این کتاب به مسائل فنی نیز اشاره شده و در قسمتی میگوید که شاسی و سیستم تعلیق باید هندلینگ و فرمانپذیری مناسبی ارائه دهند و دستاندازهای جاده را خنثی کنند.
نخستین جیتی تاریخ
اگر بخواهیم از پیشینه خودروهای جیتی سخن بگوییم، باید به اواخر دهه ۱۹۲۰ سفر کنیم، به ایتالیا؛ جایی که برای نخستینبار و در یکی از محصولات آلفا رومئو از عبارت گرن توریزمو استفاده شد اما این خودرو یک «جیتی» واقعی نبود. آلفا رومئو 6C 1750 گرن توریزمو را میتوان خودرویی با قابلیت استفاده در مسابقه و جاده دانست که در رقابتهای مختلفی به پیروزی دست یافت. طراحی این خودرو را «ویتوریو جانو» بر عهده داشت؛ کسی که بعدها با همکاری در پروژه لانچا توانست سهم مهمی در تولید نخستین خودروی جیتی داشته باشد.
«لانچا آئورلیا» یک سدان تیپیکال ایتالیایی بود که زیر نظر ویتوریو جانو طراحی و تولید شد و در تابستان سال ۱۹۵۰ (۱۳۲۹) به بازار آمد. لانچا که در آن زمان جزو برندهای پیشرو در صنعت خودرو شناخته میشد، تصمیم گرفت براساس همین مدل نسخه اسپرت و خاصی را تولید کند؛ به همین جهت شرکت پینینفارینا را استخدام کرد و نتیجه این همکاری در نمایشگاه خودروی تورین سال ۱۹۵۱ با نام «B20 گرن توریزمو» معرفی شد. به گفته جاناتان وود و سام داوسون از تاریخنگاران صنعت خودرو، B20 گرن توریزمو را میتوان بهعنوان «نقطه آغاز خودروهای گرند تورر» در نظر گرفت.
پسازآن و در نمایشگاه خودروی ژنو سال ۱۹۵۲، ثمره تلاش دو طراح ایتالیایی با نامهای «لوئیجی راپی» و «دانته جاکوزا» در قالب خودرویی با نشان فیات رونمایی شد. Otto Vu که با همکاری شرکت کورسیسازی «زاگاتو» به تولید رسید، جزو نخستین خودروهای جیتی ایتالیایی بود که توانست با پیروزیهای متعدد خود در رقابتهای مختلف، به فراگیر شدن این کلاس خودرویی کمک شایانی کند. شاید اگر Otto Vu نبود، هرگز نمیتوانستیم شاهد تولد مرسدس بنز 300SL و فراری 250 GTO باشیم؛ خودروهایی که هر یک به سبب نوع طراحی خاصشان و قیمتی که امروزه پیدا کردهاند، از اسطورههای صنعت خودروسازی جهان به شمار میروند.
{اینفوگرافیک پایین صفحه با توالی زمانی}
تاریخچه مختصر خودروهای جیتی
1929
آلفا رومئو 6C 1750
نخستین خودرویی که پسوند گرن توریزمو داشت و توانست در رقابت «میله میا» 1931 به پیروزی دست یابد. همچنین سال بعد نیز نسخه سوپرشارژ آن با پسوند «جیتی کمپرسوره» به مقام اول رسید.
1951
لانچا آئورلیا B20 GT
اولین خودروی تولید انبوه جیتی که ابتدا با همکاری شرکت کورسیسازی گیا و ویوتی تولید شد اما درنهایت پینینفارینا مسئولیت تولید قطعات آن را بر عهده گرفت و تغییراتی در طراحی آن ایجاد کرد.
1954
مرسدس-بنز 300SL
گرچه فناوریهای بهکاررفته در این خودرو شگفتانگیز است و میتوان آن را چند دهه جلوتر از زمان خود دانست اما چیزی که به 300SL کاراکتر خاصی بخشید، درهای خاص Gullwing یا «بال پرندهای» آن بود.
1956
فراری 250
در بین سالهای ۱۹۵۲ تا ۱۹۶۴ در سبکهای مختلف بدنه از جمله برلینتا، کابریولت و کوپه تولید شد و نسخه GTO آن را میتوان جزو مهمترین ساختههای تاریخ فراری دانست.
1961
جگوار تایپ E
این خودرو که به گفته انزو فراری، «زیباترین خودرویی است که تابهحال ساخته شده» در اواسط دهه ۱۹۵۰ به سه قهرمانی متوالی در رقابتهای بیستوچهارساعته لمان دست یافت.
1967
مازراتی گیبلی
طراحی اولین نسل گیبلی با کد اتاق AM 115 و شاسی لولهای از طرف جورجتو جوجارو (موسس ایتالدیزاین) در شرکت گیا انجام شد. درمجموع بیش از هزار دستگاه از این خودرو به تولید رسید.
1967
تویوتا 2000 GT
یکی از معدود خودروهای گرند تورر تویوتا که بهصورت تولید محدود و با همکاری یاماها ساخته شد. این خودرو نوعی «خطای هالهای» برای مشتریان تویوتا ایجاد کرده بود؛ چراکه انتظار چنین محصولی را نداشتند!
1977
پورشه 928
تلاشی برای جایگزینی با مدل 911 که به دلیل قدرت و راحتی کمنظیر خود موفقیتهای زیادی کسب کرد. این خودرو همچنین نخستین محصولی از پورشه بود که از پیشرانه هشت سیلندر خورجینی بهره میبرد.
1997
مرسدس-بنز کلاس CLK
این خودرو طراحی مشابهی با کلاس E داشت و برای رقابت با بامو سری۳ و آئودی A4 روانه بازار شد. هدف مرسدس برای معرفی این مدل، تصاحب بخش کوچک و خاصی از بازار باعنوان «نیش مارکت» بود.
{اینفوگرافیک بهترین خودروهای 2020}
بهترینهای ۲۰۲۰ در کلاس جیتی
امروزه کلاس گرند تورر جایگاه ویژهای در بین طرفداران خودرو دارد و شرکتهای خودروسازی به منظور تکمیل سبد محصولات و نمایش حداکثر توان خود در این حوزه، مدلهای متنوعی در این کلاس معرفی میکنند. گرچه شیوع کرونا بر روند رونمایی و عرضه همه خودروها ازجمله مدلهای جیتی سایه افکنده اما باوجود این شرکتها سعی دارند از طریق دیگر و بخصوص فضای مجازی از مدلهای جدید خود پرده بردارند.
استونمارتین DBS سوپرلجرا
جایگزین مدل ونکوئش که پسوند آن به احترام شرکت کورسیسازی «تورینگ سوپرلجرا» انتخاب شده؛ شرکتی که در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به استونمارتین برای ساخت گرند توررهای سبک کمک میکرد.
پیشرانه ۵٫۲ لیتری V12 دوقلو توربو
قدرت ۷۱۵ اسب بخار
جعبهدنده هشت سرعته اتوماتیک
شتابگیری ۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت 3.4 ثانیه
حداکثر سرعت 340 کیلومتر بر ساعت
قیمت 308 هزار دلار
بنتلی کانتیننتال جیتی
سومین نسل کانتیننتال جیتی بر مبنای پلتفرم MSB فولکسواگن ساخته شده؛ پلتفرمی که در بنتلی Flying Spur و پورشه پانامرا دیده میشود. برای این خودروی دو پیشرانه با آرایش V و W شکل در دسترس است.
پیشرانه شش لیتری W12 دوقلو توربو
قدرت 626 اسب بخار
جعبهدنده هشت سرعته دو کلاچه
شتابگیری ۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت 3.7 ثانیه
حداکثر سرعت 333 کیلومتر بر ساعت
قیمت 219 هزار دلار
فراری 812 سوپرفست
این خودرو از قویترین پیشرانه تنفس طبیعی بهره میبرد و جانشین خلف F12 Berlinetta است. جعبهدنده بهکاررفته در 812 سوپرفست ساخته شرکت گتراگ است و طراحی داخلی آن با الهام از F12 و لافراری تولید شده.
پیشرانه 6.5 لیتری V12 تنفس طبیعی
قدرت 789 اسب بخار
جعبهدنده هفت سرعته دو کلاچه
شتابگیری ۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت 2.9 ثانیه
حداکثر سرعت 340 کیلومتر بر ساعت
قیمت 338 هزار دلار
رولز-رویس Wraith
یکی از گرند توررهای لوکس رولز-رویس که بر مبنای شاسی مدل گوست تکوین یافته. Wraith (رِیث) یک نام قدیمی اسکاتلندی به معنای «تصویر روح» است. این خودرو نخستینبار در نمایشگاه ژنو سال 2013 به نمایش درآمد.
پیشرانه 6.6 لیتری V12 دوقلو توربو
قدرت 624 اسب بخار
جعبهدنده هشت سرعته اتوماتیک
شتابگیری ۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت 4.6 ثانیه
حداکثر سرعت 250 کیلومتر بر ساعت (محدود شده)
قیمت 323 هزار دلار
مرسدسS63 -AMGکوپه
کانسپت این خودرو نخستینبار در نمایشگاه فرانکفورت 2013 و بهعنوان جایگزین CL کلاس رونمایی شد. نسخه S63 که از سوی زیر برند مرسدس-AMG عرضه میشود، با دو سامانه محور محرک عقب یا چهار چرخ محرک در دسترس است.
پیشرانه چهار لیتری V8 دوقلو توربو
قدرت 603 اسب بخار
جعبهدنده ۹ سرعته اتوماتیک
شتابگیری ۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت 3.6 ثانیه
حداکثر سرعت 300 کیلومتر بر ساعت
قیمت 171 هزار دلار
مکلارن جیتی
اولین گرند تورر اختصاصی مکلارن که پلتفرم یکسانی با مدل 720s دارد. این خودرو که رقیب مستقیم استونمارتین DB11 و فراری GTC4Lusso T است، در بخش صندوق عقب فضایی در حدود 150 لیتر در اختیار سرنشینان قرار میدهد.
پیشرانه چهار لیتری V8 دوقلو توربو
قدرت 612 اسب بخار
جعبهدنده هفت سرعته دو کلاچه
شتابگیری ۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت 3.2 ثانیه
حداکثر سرعت 327 کیلومتر بر ساعت
قیمت 214 هزار دلار