مدیریت شهر تهران همچنان محل بحث است
جدال بر سر ابرچاله های شهری
دعوا بر سر چاله و چوله‌های خیابان‌های تهران این روزها بالا گرفته، قالیباف که حالا از سمت شهرداری سابق به سمت نماینده منتخب مجلس آینده تغییر نقش داده، همچنان در صحبت‌هایش از سابقه اجرایی‌اش در مدیریت شهر استفاده می‌کند. او در اظهارات تازه‌ای به نقل از مردم تهران گفته که آنها اتوبان جدید نمی‌خواهند و اگر مسئولان هنری دارند، بهتر است که همین چاله‌های اتوبان‌ها را پر کنند. حالا این اظهارات واکنش‌های بسیاری دربرداشته و بحث‌های قدیمی درباره عملکرد قالیباف در شهرداری تهران زنده شده است. از بحث بر سر اینکه سرنوشت پرونده باز تخلفات شهرداری در زمان او به کجا رسیده تا چاله‌هایی که در زمان او با هزینه‌های گزاف به اسم پلازا بر سطح شهر تهران کنده شدند؛ چاله‌هایی هنوز هم هیچ‌کس نتوانسته آنها را پر کند.
قلم نیوز محمدباقر قالیباف، چهره اصولگرایی که هنوز بسیاری او را در نقش شهردار تهران می‌شناسند، فردی که سوابقش در شهرداری بر همه نقش‌های دیگرش حتی ژست‌های سیاسی و تلاش‌هایش برای ورود به عرصه سیاست و ریاست‌جمهوری سایه انداخته است. گرچه او همچنان سعی دارد تا چهره سیاسی‌تری از خود نشان دهد و حالا هم با پیروزیش در انتخابات یازدهم دوره مجلس شورای اسلامی و ربودن گوی سبقت از دیگر رقبایش در تصاحب صندلی ریاست مجلس خبرهای سیاسی را از آن خود کند، اما همچنان با هر تحرک او، عملکرد سابقش در شهرداری تهران مورد توجه و محل بحث قرار می‌گیرد. اخیرا صحبت‌های او در جمع فعالان اجتماعی و جهادی اسلامشهر بهانه‌ای برای طرح سوالات و بحث‌های جدیدی درباره او شده است. او که در صحبت‌هایش نوک پیکان انتقادهای خود را به سوی مسئولان و عملکردشان نشانه رفته، حاصل این عملکرد منفی را دوری از مردم و نارضایتی آنها از مسئولان دانسته و گفته است: «اگر مردم ناراضی باشند یعنی عملکرد مسئولان ضعیف بوده است.» او مثالی برای ضعف عملکرد مسئولان و ناراضایتی مردم آورده و گفته که «کار به جایی رسیده است که در تهران مردم می‌گویند اتوبان جدید نخواستیم، اگر همین چاله‌های اتوبان‌ها را پر کنید هنر کرده‌اید.» اگرچه قالیباف در اظهاراتش به اینکه براساس چه سندی این نقل قول از زبان مردم را بیان کرده، اشاره‌ای نداشته اما گفته است که این نارضایتی از آنجا ناشی شده که «مسئولان به جای حل مشکلات مردم و مخصوصاً مشکلات معیشتی، به سراغ تخریب سیاسی رقیب رفته‌اند؛ یعنی برای مردم کاری نکرده‌اند و می‌خواهند حواس مردم را پرت کنند تا نپرسند چرا کار نمی‌کنید؟»
این اظهارات که بیش از هر چیزی رنگ و بوی سیاسی و پاسخ دادن به جریان رقیب از سوی قالیباف را دارد، اما به سرعت با عملکرد او در شهرداری و مدیریت شهر تهران درآمیخت. یاشار سلطانی، مدیرمسئول سایت معماری‌نیوز که پرونده‌اش در دستگاه قضایی به شهرداری تهران در زمان قالیباف گره خورده، در توئیتی به اظهارات اخیر قالیباف واکنش نشان داده و نوشته است: «قالیباف گفته: مردم تهران می‌گویند اتوبان جدید نخواستیم. همین چاله‌های اتوبان‌ها را پر کنید هنر کردید. آقای برادر! چاله‌های ۵۰-۶۰ هزار میلیاردی به‌جامانده از دوران شما در تهران به این زودی‌ها پر نمی‌شود! مردم نگران ابرچاله‌های جدید شما در مجلس هستند!»
ماجرای ابرچاله‌های آقای شهردار اسبق اما داستان طولانی دارد. پس از قالیباف، شهرداری تهران سه رئیس به خود دیده؛ محمدعلی نجفی، سیدمحمد علی افشانی و دست آخر پیروز حناچی. هرکدام از این افراد فهرستی از بدهکاری‌های شهردار قبلی را ارائه داده‌اند که البته هر کدام از آنها ارقام متفاوتی داشته است و البته هیچ‌کدام از آنها مورد تایید محمدباقر قالیباف قرار نگرفته و به رقمی اشاره داشته که بسیار کمتر از ارقامی بود که شهرداران و البته اعضای شورای شهر به آن اشاره کرده‌اند. سرنخ بدهکاری‌ها و پول‌های گم‌شده که یاشار سلطانی آنها را ابرچاله عنوان کرده، به شورای شهر چهارم بازمی‌گردد که سردمدار آن رحمت‌الله حافظی، عضو سابق شورای شهر تهران است. او پیش‌تر از ناپدید شدن ۲۸ میلیارد تومان پول از صندوق بازنشستگی شهرداری تهران در زمان تصدی محمدباقر قالیباف خبر داده بود. مجید فراهانی، رئیس کمیته بودجه و نظارت شورا خبری که در ۲۹ بهمن‌ماه و در صد و نود و نهمین جلسه شورای شهر تهران، آن را تایید کرده و از تخلفات دیگری در دوران مدیریت قالیباف در صندوق بازنشستگی شهرداری تهران خبر داده است. ماجرای واگذاری چند هزار میلیاردی املاک به بعضی مدیران ارشد شهری و برخی اعضای شورای شهر تهران در زمان تصدی قالیباف بر شهرداری تهران که به املاک نجومی مشهور شد، یکی دیگر از پرونده‌هایی است که در ارزیابی عملکرد قالیباف در شهرداری تهران مورد بررسی قرار می‌گیرد.
پرونده‌ای که به غیر از پرونده افشاگری یاشار سلطانی که با محکومیت او بسته شد، همچنان بی‌نتیجه باقی مانده است. فارغ از اینها ماجرای بدهی‌های شهرداری در زمان او یکی از بحث‌برانگیزترین گزارش‌های عملکرد قالیباف بوده است. آغازگر این چالش، اما محمدعلی نجفی، شهردار پرحاشیه تهران و مجرم کنونی است که به جرم قتل میترا استاد به زندان افتاده است. او، ۲دی ۹۶ در صد و چهلمین روز حضورش در شهرداری تهران، گزارشی تکان‌دهنده از آنچه در شهرداری تحویل گرفته است را در صحن علنی شورای شهر قرائت کرد. ۲۱ فروردین ۹۷ از ۱۲ پرونده تخلف مدیریت شهری در زمان قالیباف گفت که به قوه قضاییه ارسال شده است. پرونده‌هایی که البته به گفته او معمولا محرمانه بودند و او نمی‌توانست در مورد جزئیات آن صحبت کند.
بنابراین از قوه قضاییه خواست که اگر پرونده‌ها را بررسی کرده، جزئیات آن را اعلام کند. دادستان تهران اما اندکی بعد با تایید اظهارات نجفی گفت که: «در دوره نجفی شهردار سابق، حدود ۱۲ پرونده به دادستانی تهران ارجاع شده است که تمام این پرونده‌ها در دستور رسیدگی بازپرس قرار دارد و ما از نماینده شهرداری نیز توضیح خواستیم.» گرچه هیچ موقع جزئیات کاملی از این ۱۲ پرونده به رسانه‌ها داده نشد اما در میان صحبت‌های مسئولان، رسانه‌ها پی بردند که تخلفات صندوق ذخیره کارکنان شهرداری و واگذاری غیرقانونی املاک نیز جزئی از ۱۲ پرونده ارجاع شده به دستگاه قضایی بوده‌اند. با این حال اما همچنان خبری از پایان دادرسی این پرونده‌ها موجود نیست؛ چراکه به گفته دادستان تهران در ۷ مردادماه ۹۷، پرونده‌های مالی عمدتا کار کارشناسی نیاز دارد و اگر رسانه‌ها فکر می‌کنند به صرف یک اعلام شکایت می‌شود یک پرونده را رسیدگی و مختومه کرد، واقعاً این طور نیست.
با این حال اما داستان بدهی‌های شهرداری در زمان تصدی قالیباف به تازگی وارد فاز جدیدی شده است. چندی پیش، پیروز حناچی شهردار فعلی تهران با منتشرکردن فهرستی از بدهی‌ها و تخلفات مالی، بار دیگر محمدباقر قالیباف را به صدر اخبار آورد. لیستی که مجموع ارقام آن به گفته حناچی به ۵۰ تا ۶۹ میلیارد تومان رسیده و به عالی‌ترین مقامات نظارتی کشور از جمله شورای نگهبان و رهبر انقلاب ارسال شده است.
او در این باره گفته: «ما در شهرداری تهران با ۵۰ هزار میلیارد تومان بدهی انباشته مواجهیم که هر چقدر هم این بدهی را پرداخت می‌کنیم گویا سود و بهره آن است و تسویه نمی‌شود.» این لیست به سرعت با واکنش معاون مالی و اقتصادی قالیباف روبه‌رو شد. او لیست بدهی شهرداری در دوره قالیباف را تنها ۱۶ میلیارد دانست و این اعداد را سیاه‌نمایی دانست و از مسئولان شهر خواست از سیاه‌نمایی دست بردارند. این اظهارات اما با واکنش محمود میرلوحی، رئیس کمیته اقتصادی و تنظیم مقررات شورای شهر تهران روبه‌رو شد. میرلوحی درباره اظهارات معاون اسبق مالی و اقتصادی شهرداری تهران به خبرگزاری ایلنا گفت: «مسئولان اسبق شهری تا زمانی که در مسند بودند، منکر بدهی‌های خود می‌شدند. هر چند همین میزان بدهی را هم که اکنون پذیرفتند، در گزارش جلسه ۳۶۷ شورای چهارم منکر شده بودند. ما صورت مذاکرات این جلسه را به زودی منتشر می‌کنیم تا مشخص شود مدیران قبلی شهرداری چه گفتند. در مجموع ما سند خود را ارائه دادیم، آنها نیز سند خود را ارائه دهند.»
با این حال اما تفاوت مهمی که این‌بار درباره تخلفات و بدهی‌های دوران شهرداری قالیباف وجود داشت، مبلغ این بدهکاری بود که از هربار بیشتر بود. میرلوحی درباره دلیل این تفاوت رقم بدهی شهرداری در زمان قالیباف را این‌گونه توضیح داده است: «به این خاطر قبلا مبلغ بدهی کمتر بود، اصلا بر روی حساب‌های بانکی کار نشده بود و علت این افزایش قیمت از ۵۶ هزار و ۵۰۰ میلیون تومان از زمان آقای افشانی به ۶۹ هزار میلیارد در زمان آقای حناچی این است که بررسی‌ها به صورت دقیق انجام شده است. در این مدت کارهای سنگینی انجام شد تا مشخص شود که مناسبات مالی، بدهی‌ها و طلب‌ها از بخش‌های مختلف چه میزان است و این امکان وجود دارد که همین ۶۹ هزار میلیارد بدهی نیز افزایش یابد.» بدهی که گرچه گزارشش به گفته میرلوحی و حناچی به رهبری و شورای نگهبان ارسال شده، اما همچنان بلاتکلیف است و پایانی برای آن رقم نخورده است.
حال با وجود این گزارشات تخلف، قالیباف از چاله‌هایی در خیابان‌های تهران سخن گفته که مسئولان فعلی توان پُرکردن آن را ندارند. البته شاید این گفته‌ها درست باشد چراکه بخشی از ناتوانی مسئولان فعلی محصولِ میراثی است که او بر جای گذاشته، پروژه‌های نیمه‌تمام، پلازهای غول‌آسا و کم‌کاربرد مثل پلازای میدان ولیعصر با ۱۶۰ میلیارد تومان صرف هزینه، اتوبان‌های پُرنقصی که دردی از ترافیک تهران دوا نمی‌کنند و حساب‌های خالی شهرداری تهران.
