جلوی ورودی جنگل منطقه چمن مکارود کلاردشت یک تابلوی آبی دیده می شود که روی آن نوشته دژبانی. دژبانی اتاقک کوچکی است با حداقل امکانات. نگهبان ورودی جنگل صدای خودرو را که میشنود از اتاقک بیرون میآید تا ببیند چه خبر است بر خلاف انتظارم او نه لباسی پوشیده که نشان دهد نیروی حفاظت از جنگل است و نه نشان مخصوصی دارد.
او مردی میانسال است که وظیفه حفاظت از جنگل و جلوگیری از ورود و خروج قاچاقچیان چوب را به عهده دارد. بهطور کلی جنگلهای کلاردشت چهار ورودی دارد که ابتدای هر چهارتای آنها نیروی نگهبانی مستقر است چرا که قاچاقچیان برای ورود و خروج از یکی از این خروجیها استفاده میکنند.
نگهبانان جنگل در واقع در حکم محیطبانان محیط زیست و ضابط قضایی هستند با این تفاوت که لباس فرم و اسلحه ندارند. مهرنوش مرادی – نگهبان ورودی جنگل منطقه چمن مکارود- می گوید: ما تعداد محدودی شوکر و اسپری فلفل داریم اما صرفا با اینها که نمیتوانیم با قاچاقچیان مقابله کنیم علاوه بر این لباس فرم نداریم تا متخلفان و حتی گردشگران منطقه متوجه شوند که ما نیروی سازمانی هستیم.
جان جنگلهای کلاردشت دست همین نگهبانان است اما به گفته آنها هشت ماهی هست که حقوق نگرفتهاند. مرادی میگوید: از دی ماه پارسال تاکنون دستمزدی نگرفتهایم و منبع درآمدی به جز این کار نداریم.
کامران پور مقدم - رییس شورای عالی جنگل - پیش از این به ایسنا توضیح داده بود که قرقبانان و نگهبانان جنگل پیش از این در واقع نیروهای شرکتهای بهرهبرداری از جنگلها بودند. با اجرای طرح تنفس قرار شد که این نیروها به عنوان محافظان جنگل مشغول به کار شوند و هزینه آنان را سازمان جنگلها بپردازد اما ابتدای امسال بود که سازمان جنگلها درصدد برآمد تا مناقصهای بین شرکتهای بهرهبردار برگزار کند و از طریق آن با نیروهای حفاظتی شرکتهایی که به تعهدات خود پایبندتر هستند قراردادهای حفاظتی منعقد کند اما گویا طی کردن پروسه قانونی این کار سبب شده است که این نیروها طی هشت ماه اخیر حقوقی دریافت نکنند.
جواد فلاح که رییس اداره منابع طبیعی شهرستان کلاردشت را برعهده دارد به ایسنا می گوید: قرارداد قرقبانها و نگهبانان جنگل تا پایان سال ۹۷ بود. پس از کش و قوسهای فراوان در تاریخ ۲ مرداد ماه امسال برندههای مناقصه سازمان جنگلها اعلام شد و در حال طی کردن سیر قانونی برای انعقاد قراردادهای جدید هستیم. متاسفانه فرایند برگزاری مناقصه به طول انجامید و سبب شد که حقوقی به این نیروها پرداخت نشود.
هر چند که پور مقدم پیش از این به ایسنا گفته بود که بعضا شرکتهای بهرهبردار دچار تخلفاتی در زمینه حفاظت میشوند و به همین دلیل قرار است که مناقصه برگزار شود اما فلاح میگوید: قرقبانان و نگهبانان آشناترین افراد به جنگل هستند؛ هم جنگل را بلدند و هم قاچاقچیان را میشناسند. در صورتیکه حقوق آنها به موقع پرداخت شود و در هزینههای ابتدایی زندگی خود نمانند به بهترین شکل از جنگل حفاظت میکنند. در حال حاضر نیروی من ممکن است یک نیسان قاچاق چوب را از خروجی رد کند چون ۸ ماه است که حقوق نگرفته و معیشتش به خطر افتاده است اما وقتی برای من تامین اعتبار صورت گیرد و حقوق نیروهایم را بهموقع بپردازم، میتوانم سختگیری بیشتری روی موضوعات حفاظتی انجام دهم.
وی اضافه میکند: تخلف در هر دستگاهی وجود دارد و با مشاهده یکی دو تخلف نمیتوان گفت که تمام نگهبانان جنگل و قرقبانان متخلف هستند. اگر این نیروها کنار گذاشته شوند، چندین سال طول میکشد تا نیروی جدید، مناطق مختلف جنگل و قاچاقچی را بشناسد و تا آن زمان خسارت زیادی به جنگلها وارد میشود.
به گزارش ایسنا، درباره ضرورت اجرای طرح تنفس جنگل شکی نیست اما این انتظار میرفت که سازمان جنگلها با اتخاذ تدبیر لازم و پیشبینی شرایط احتمالی، شرایطی فراهم میکرد تا نیروهای حفاظتی اینگونه با مشکل حقوق و معیشت مواجه نمیشدند. با توجه به نقش خطیری که نگهبانان جنگل دارند انتظار میرود که سازمان جنگلها هر چه زودتر بدهی خود به این نیروها را بپردازد و گرنه این موضوع خود میتواند تهدیدی برای طرح تنفس جنگل باشد.