مافارون از نظر پتانسيلهاي طبيعي فراوان، آب و هواي مطبوع، مناظر ديدني و چشم اندازهاي زيبا در دنيا بي نظير است. توسعه مافارون مي تواند آن را به يكي از مناطق گردشگري پررونق تبديل نمايد. موقعيت جقرافيايي مافارون در بين استانهاي همجوار، و نيز نزديكي آن به كشورهاي عربي و بويژه كشورهاي حاشيه خليج فارس، با دارا بودن دماي هواي زير 20 درجه سلسيوس در گرمترين ايام سال و در شرايطي كه دما در خوزستان و ساير مناطق گرمسيري به 50 درجه سلسيوس مي رسد مي تواند آن را از جذابترين نقاط گردشگري ايران بنمايد. دسترسي آسان، امكان احداث فرودگاه، امكان نصب تله كابين، امكان ايجاد درياچه مصنوعي، وجود پيست اسكي طبيعي، امكان ساخت شهرك گردشگري،امكان مشاهده پديده‌هاي زيباي طلوع و غروب خورشيد در ارتفاع و دهها پتانسيل ديگر، مافارون را متمايز از ساير قله‌هاي مرتفع و مكان‌هاي گردشگري ايران و جهان نموده است كه از امتيازات اين منطقه است.توسعه مافارون و تبديل آن به يك مكان مهم گردشگري مي تواند در توسعه پايدار شهرستان ايذه و رفاه اقتصادي مردم آن نقشي اساسي ايفا نمايد.
مافارون نام قله‌اي است در شمال شرقي شهرستان ایذه که در وسط سفیدکوه از رشته کوههای زاگرس مرکزی واقع شده است ( شكل 1 ).اين قله از شمال به منطقه بازفت در استان چهارمحال و بختیاری و از جنوب به دشت سوسن در استان خوزستان مشرف است. ارتفاع قله مافارون از سطح دریا بیش از 4000 متر است. سفیدکوه مانند دیوار بلندی استانهای خوزستان و چهار محال و بختیاری را از هم جدا می کند. رودخانه بازفت در شمال قله مافارون قرار دارد كه
شكل ا :موقعيت جغرافيايي مافارون در سفيدكوه بختياري.
یکی از سرشاخه های کارون است در حالیکه رودخانه کارون که از دو رودخانه بازفت و خرسان تشکیل می شود، در جنوب مافارون از میان دشت سوسن می گذرد. مشاهده این دو رودخانه از بلندای قله مافارون بسیارتماشايي و جالب توجه است.
دشت "دلی" در جنوب شرقی و دشت "تلگدر" در جنوب غربی مافارون همراه با برفابها و چشمه سارهای دیدنی و مناظر زیبا منطقه‌ای را تشکیل می دهد که باید آن را " بهشت ناشناخته مافارون " نام نهاد. این منطقه از دیرباز محل ییلاقی عشایری بوده است که قشلاق خود را در دشت سوسن و مناطق اطراف ساکن بوده‌اند. مافارون را باید منطقه دو قصل نامید زیرا تابستان و پاییز در آن بسیار کوتاه است. در حقیقت زمستان مافارون نه ماه و بهار آن سه ماه طول می کشد. مافارون در زمستان به طور کامل از برف پوشیده شده است در حالیکه بهار آن سرسبز، در کنار غارهای برفی و درّه‌های پر برف و قله سفید پوش چشم هر بیننده‌ای را خیره می کند. بدون شک عوامل بازدارنده طبیعی باعث ناشناخته ماندن مافارون علی رغم پتانسیل‌های طبیعی و مواهب خدا دادی بی شمار آن شده است.
جذابیت‌های بی نظیر مافارون
عده‌اي عصر حاضر را بازگشت انسان به طبيعت مي‌دانند، اگرچه مشکلات پیچیده شهرنشینی، تراکم جمعیت، ماشینی شدن زندگي، و آلاینده‌های ناشی از زندگی شهری هم اکنون باعث هزاران پدیده جانفرسا و روح آزار گردیده که این بازگشت را تسریع کرده است. از تبعات مخرب صنعتي شدن باید به تخریب محیط طبیعی و آلودگی آب ، خاک و هوا اشاره کرد. نتیجه چنین پدیده‌ای را باید آزرده شدن جسم و جان انسان‌ها و پناه آوردن آن‌ها به طبیعت دست نخورده و بکر دانست. بطور کلی انسان صنعتی و شهری، برای بازسازی قوای جسمی، روحی و فکری خود پس از کار و تلاش در محیط‌های پر سر و صدای صنعتی آلاینده، نیازمند آسایش و آرامش در فضای طبیعی آرامش بخش است. خوشبختانه شهرستان ایذه، از این بابت، در عرصه ملی و جهانی دارای جایگاه ویژه‌ای است که طبیعت بی نظیر مافارون از جمله سرمایه‌های کم نظیري است که آن را باید خزانه طبیعی و پس انداز پنهان نسل آینده نام نهاد. این گنجینه پنهان و بهشت ناشناخته دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است از جمله:
برفابها و چشمه سارهای آب روان طبیعی و معدنی در طول مسیر و در محل(شكل 2).
شكل 2 : نمونه‌اي از برفاب منطقه مافارون در فصل تابستان.
چشم انداز‌های زیبای شمال - جنوب. از شمال به جنگل های زاگرس میانی(شكل 3) و از جنوب به دشت سوسن(شكل 4) و رودخانه کارون.
شكل 3:نمايي از جنگلهاي زاگرس مياني در منطقه بازفت.
شكل 4 :منظره اي از دشت زيباي سوسن در فصل بهار.
غار های برفی جاودانه که برف جدید همیشه روی برف قدیم می نشیند.
دشت وسیع در ارتفاع چهار هزار متری از سطح دریا.
آسمان صاف و پر ستاره و طلوع و غروب معجزه انگیز خورشید.
گونه‌های نادر بوته‌ها و درختان جنگلی.
وجود پرندگان زیبا مانند کبک(شكل 5) و حیوانات وحشی مانند بز کوهی.
رویشگاه گونه‌های قارچ طبیعی و نظیر آن.
هوای مطبوع و نسيم خنک در روز های گرم سال.
موقعیت جغرافیایی بی نظیر.
فاصله اندک میان مناطق سردسیری و گرمسیری.
شكل 5 :كبك زيباي منطقه مافارون در سفيدكوه بختياري.
از نظر آب و هوا، مافارون در جایگاه و موقعیت خود بی نظیر است. در ماه‌های گرم سال مانند تیر، مرداد و شهریور که دمای هوا در مناطق گرمسیری مانند خوزستان و یا خلیج فارس به پنجاه درجه سلسيوس می رسد ، در گرمترین ایام روز ، دمای مافارون از بیست درجه سلسيوس تجاوز نمی کند. یا به سختی بتوان دست را چند ثانیه‌ای در آب چشمه های مافارون نگه داشت.
وضعيت دسترسي به مافارون
در شرايط موجود، دسترسي به مافارون از طريق زميني با استفاده از جاده‌هاي مال رو در آغاز فصل بهار امكان پذير است. امكان دسترسي هوايي در فصل بهار و هواي مساعد با استفاده از هلي‌كوپتر نيز امكان پذير است. مسير رسيدن به مافارون شمالی - جنوبی است، يعني هم از خوزستان و هم از چهارمحال و بختياري. تفاوت مافارون با ساير قله‌هاي بلند ايران همين امكان دسترسي عمومي است زيرا قله‌هاي تقريبا مشابه مانند دماوند، علم کوه و زردكوه فقط قابل دسترسي بوسيله كوهنوردان بوده و قابل سكونت نيستند. مسير رسيدن به مافارون از اهواز، از طريق شهرهاي هفتكل/ رامهرمز، باغملك، ايذه و روستاهاي پيان، دهستان سوسن، جنگه، سه‌چه، سركول و جاده مال‌رو صعب‌العبور چور است(شكل6). هم‌اكنون جاده ماشين‌رو از مسير ايذه- پيان- سوسن تا جنگه و ممبين كشيده شده و براي فعال كردن گردشگري نيازمند تمهيدات جزئي است.اين جاده با تمهيداتي مي‌تواند به سركول رسيده و حتي تا دامنه چور نيز ادامه داشته باشد.
شكل 6: منطقه مافارون شامل جنگه، ممبين،دشت دلي، به همراه مسير مال رو چور.
حد فاصل سه‌چه و بلندي چور دو تنگه و يك كوه وجود دارد يعني تنگه "زولف اوشنون" و ممبين و كوه ميان اين دو. اگر از سه‌چه تله‌كابيني به مقصد بلنداي چور ايجاد شود، راه دسترسي بسيار ميان‌بر و از نظر مناظر طبيعي جذابي ايجاد خواهد شد كه علاوه بر اينكه يك منبع درآمد است، مسيري بسيار هيجاني و لذت‌بخش نيز خواهد بود. يكي از تفاوتهاي اساسي ميان قله رفيع مافارون و ساير قله‌ها دشت وسيع دلي و منطقه مسطح اطراف چشمه تلگدر است. اين ويژگي از مزاياي مافارون و وجه تمايز بسيار جذابي است كه امكان ساخت فرودگاه براي فرود هواپيماهاي سبك را فراهم مي‌نمايد. به علاوه، وجود فرودگاه، دسترسي آسان گردشگران ايراني و خارجي را تسهيل مي‌نمايد.
البته لازم به ذكر است كه دسترسي به مافارون از ناحيه شمال شرقي، يعني از منطقه بازفت در استان چهارمحال و بختياري نيز ميسر است که از مرکز این استان یعنی شهرکرد، اردل، بازفت، تلخه دان، کهدون و دلی به مافارون می رسد.(شكل 7 ).
شكل 7: موقعيت مافارون از سمت شمال شرق و منطقه بازفت.
جاده ميان‌بر خوزستان به اصفهان از طريق مسجد سليمان از منطقه بازفت مي‌گذرد. مسير شمالي نيز مانند مسير جنوبي صعب‌العبور است.
پتانسيل و جاذبه‌هاي مافارون
در ارزش گذاري سرمايه‌هاي هر كشوري، اغلب آن را به سه دسته تقسيم مي‌كنند:
الف- سرمايه‌هاي طبيعي - خدادادي
ب- سرمايه‌هاي فيزيكي
ج- سرمايه‌هاي انساني
آنچه در ارتباط با مافارون مطرح است و در اينجا تبيين مي‌شود، سرمايه‌هاي طبيعي است. تعيين ميزان ارزش واقعي اين سرمايه‌ها، كار بسيار دشواري است. اين سرمايه‌هاي بالقوه نيازمند آن هستند كه به فعل برسند تا بتوان از ثمره‌هاي آن بهره‌مند شد. پتانسيل و جاذبه‌هاي موجود منطقه مافارون را مي‌توان بصورت محورهاي زير خلاصه كرد:
• امكان بهره‌گيري از غارهاي برفي در ماههاي تير، مرداد و شهريور
• امكان بازديد و استفاده از چشمه‌هاي آب معدني و طبيعي متنوع
• امكان احداث فرودگاه
• امكان نصب تله‌كابين
• امكان مشاهده همزمان رودخانه كارون ار شمال و جنوب
• نزديكي به مراكز جمعيتي مانند استانهاي جنوبي و كشورهاي همسايه
• امكان دسترسي آسان به نقاط مرتفع
• امكان مشاهده طلوع و غروب خورشيد از ارتفاع((sunset point- شكل 8.
شكل 8: منظره زيباي غروب از ارتفاع(Sunset).
• امكان بهره‌برداري از پيست‌هاي ورزشي اسكي طبيعي
• امكان ايجاد درياچه مصنوعي به منظور تفريح و قايقراني
• امكان ساخت شهرك گردشگري شامل هتل،ويلا و...
• امكان داير نمودن باغ گونه‌هاي نادر حيات وحش
• امكان بسته بندي و فروش آب چشمه‌هاي معدني
• امكان ساخت كارخانه توليد داروهاي گياهي
• امكان تاسيس مركز تحقيقات آب، اقليم و گياهان دارويي
• امكان بازديد از مناطر نادر استان چهارمحال و بختياري مانند دشت لاله‌هاي واژگون(شكل9).
شكل 9: نمونه‌اي از لاله‌هاي واژگون.
پيشنهادها
براي معرفی مافارون و به فعل درآوردن امکانات بالقوه و خدادادی آن، می توان موارد زیر را مدنظر داشت:
1- مطالعه امكان سنجي توسعه منطقه مافارون در اولويت قرار گيرد.
2- بودجه لازم جهت مطالعه امكان سنجي توسعه منطقه تفريحي - سياحتي سفيدكوه به مركزيت مافارون ، در بودجه‌هاي سنواتي عمراني استان خوزستان لحاظ شود.
3- سازمان های مردم نهاد پیرامون شناسایی پتانسیل¬های مناطق مختلف و از جمله" بهشت نا شناخته مافارون و منطقه تفریحی سیاحتی سفیدکوه" فعال شوند.
4- بخش خصوصی به منظور سرمایه¬ گذاری در طرح توسعه " مافارون و منطقه تفریحی سیاحتی سفیدکوه" تشویق و ترغیب شود.
5- جوانان منطقه به مناسبت¬های مختلف برنامه¬های تفریحی، ورزش و گردشی در فصل مناسب در منطقه اجرا کنند.
