در این فضا، برخی معتقدند که خودروسازان نسبت به احتکار خودرو برای بالا رفتن قیمت‌ها اقدام کرده‌اند، اما دبیر انجمن خودروسازان در این خصوص گفته است: «۵۰ درصد تولید روزانه ۱۸۰۰ دستگاه به دلیل کمبود قطعه راهی انبارها می‌شود. » این یعنی روزانه ۹۰۰ دستگاه خودرو به انبارها می‌رود. این در حالی است که پیش از این مدیرکل تعزیرات حکومتی استان تهران از تناقض در صحبت‌های خودروسازان و کمبود قطعه خبر داده بود. به گفته محمدعلی اسفنانی، «متولیان شرکت‌ها و کارخانه‌های خودروساز داخلی اعلام کرده اند که با وجود تولید حدود ۱۵۰۰ خودرو، نتوانسته‌اند آنها را به دلیل کمبود قطعات به بازار وارد کنند. »
این در شرایطی است که فروش خودرو در حال حاضر ادامه دارد و هر روز خبرهایی از سوی خودروسازان مبنی بر پیش‌فروش خودرو منتشر می‌شود. به اعتقاد اسفنانی، «نمی‌شود هم فروش خودرو داشت و هم کمبود قطعه. »
وی تاکید کرده بود: «از این موضوعات این‌گونه برداشت می‌شود که خودروسازان در گذشته خودروهایی را تولید و احتکار کرده‌اند و اکنون قصد عرضه آنها را در بازار دارند؛ در غیر این صورت چه دلیلی وجود دارد که با اعلام عدم قطعه، خودروها در بازار فروخته می‌شوند!؟ »
مدیرکل تعزیرات حکومتی استان تهران با اشاره به اینکه اگر کمبود قطعه در بازار وجود دارد، همه خودروها باید در یک یا دو نوع قطعه خاص مشکل داشته باشند، تصریح کرده بود: «ماموران سازمان گشت تعزیرات حکومتی در بررسی‌های خود به این موضوع که عدم تنوع در کمبود قطعه وجود دارد، نرسیدند. »
خودروسازان نباید خودرو پیش‌فروش کنند
بهرام پارسایی، سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ نیز در تازه‌ترین اظهارنظر گفته است «اینکه خودروها به بهانه نداشتن قطعه در پارکینگ مانده و تحویل داده نمی‌شوند، تخلف از قانون است، زیرا آنها حق پیش‌فروش خودرو را در صورت نداشتن قطعات نداشته‌اند و این تخلف است. »
به گفته وی، «قانون در باب پیش‌فروش این است که باید قطعات را داشته باشند تا بتوانند این کار را انجام بدهند. موضوع دیگر این است که آنها فقط برای فروش نقدی قطعه دارند، زیرا قیمت‌شان فقط چند درصد زیر قیمت بازار است و سود بیشتری برایشان دارد. همچنین چند ۱۰ هزار میلیارد تومان پول پیش‌فروش دست خودروسازهاست که معلوم نیست با این پول چه کار می‌کنند. »
پارسایی تاکید کرده است «نقش آنها در این است که فروش فوری داشته باشند، زیرا می‌توانند آن را گران‌تر بفروشند و اگر این کار را نکنند، چرخ‌شان نمی‌چرخد، زیرا همان پول‌های قبلی را معلوم نیست چه کرده‌اند. فقط ایران خودرو تا پایان سال گذشته بابت پیش‌فروش بیش از ١٣ هزار میلیارد تومان از مردم پول دریافت کرده که معلوم نیست این خودروها کجاست. »
بهرام پارسایی۱۸ اسفند پارسال همچنین اعلام کرده بود: «خودروسازان ۲۰ هزار میلیارد تومان بابت پیش‌فروش خودرو از مردم دریافت کرده‌اند. »
قیمت خودرو در یک‌سال چقدر تغییر کرد؟
در این فضا اگرچه این روزها قیمت خودرو در بازار کاهشی است، اما بررسی یک سال گذشته تغییرات قیمت خودرو نشان می‌دهد که در اغلب خودروها بیش از دو برابر افزایش قیمت وجود داشته است. بررسی‌ها حاکی از آن است که در حال حاضر در بازار خودرو پراید ۱۱۱ حدود ۵۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، تیبا صندوق‌دار ۴۹ میلیون تومان، ساینا دنده‌ای ۵۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، پژو۴۰۵ حدود ۸۲ میلیون تومان، پژو اس‌ال‌ایکس ۸۵ میلیون تومان، پژوپارس ۱۰۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، پژو۲۰۶ تیپ دو ۸۷ میلیون تومان، پژو۲۰۶ تیپ پنج ۱۰۷ میلیون تومان، سمند ال‌ایکس ۸۶ میلیون تومان و دنا ۱۱۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است.
این در حالی است که در خرداد سال گذشته خودرو پراید ۱۱۱ حدود ۲۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، تیبا صندوق‌دار ۲۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، ساینا دنده‌ای ۲۹ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان، پژو۴۰۵ حدود ۳۵ میلیون تومان، پژو اس‌ال‌ایکس ۳۸ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان، پژوپارس ۴۵ میلیون تومان، پژو۲۰۶ تیپ دو ۴۰ میلیون تومان، پژو۲۰۶ تیپ پنج ۴۸ میلیون تومان، سمند ال‌ایکس ۳۷ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان و دنا ۴۹ میلیون تومان است.
به عبارتی، مقایسه قیمت‌ها نشان می‌دهد در طول یک‌سال گذشته پراید ۱۱۱ حدود ۱۰۶.۱ درصد، تیبا صندوق‌دار ۷۱.۹ درصد، ساینا دنده‌ای ۹۵.۶ درصد، پژو۴۰۵ حدود ۱۳۴.۲ درصد، پژو اس‌ال‌ایکس ۱۱۲.۵ درصد، پژوپارس ۱۲۸.۸ درصد، پژو ۲۰۶ تیپ دو ۱۱۷.۵ درصد، پژو ۲۰۶ تیپ پنج ۱۲۲.۹ درصد، سمند ال‌ایکس ۱۳۱.۸ درصد و دنا ۱۳۳.۶ درصد افزایش قیمت داشته است.
پول می‌خواهیم تا قطعه تولید کنیم
در این میان، عباس تابش، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در هفته اول خرداد امسال اعلام کرده بود: «حدود ۸۰ هزار خودروی ناقص در کارخانه‌های خودروسازی وجود دارد. » اگرچه صادق نجفی، دستیار ویژه وزیر صنعت، معدن و تجارت چهارم خرداد امسال گفته بود: «حدود ۱۴۰ هزار خودرو در پارکینگ‌های ایران‌خودرو و سایپا به دلیل کمبود چند قطعه مانده است. »
به گفته وی، «قابل قبول نیست مردم به خاطر مشکلاتی که برای صنعت خودرو پیش آمده است، با مشکل مواجه شوند. ما به تمام خودروسازان به خصوص این دو خودروساز بزرگ اخطار می‌دهیم. »
در همین رابطه، دبیر انجمن سازندگان قطعات درباره تولید قطعه، تاکید کرده است: «ما برای تامین قطعات خودروسازان نیازمند منابع مالی هستیم. »
مازیار بیگلو با اشاره به اینکه همچنان کمبود قطعات الکترونیک در انواع خودروهای تولیدی شرکت ایران خودرو و سایپا وجود دارد، عنوان کرده است: «خودروهایی که در انبار این دو شرکت وجود دارند، عموما از مشکلات کمبود قطعات الکترونیکی برخوردارند و قطعه‌سازان داخلی هم منابع مالی برای تولید قطعات مورد نیاز قطعه سازان ندارند. »
وی با اعلام اینکه قطعه‌ساز برای تولید قطعه نیازمند منابع مالی است، افزوده است: «امروز قطعه ساز برای تولید پول می‌خواهد. قرار بود بانک مرکزی ۱۱ هزار میلیارد تومان تسهیلات در اختیار قطعه‌سازان قرار دهد، ولی فقط ۴ هزار میلیارد تومان از این منابع پرداخت شده و قطعه‌سازان معطل دریافت ۷ هزار میلیارد تومان مابقی هستند؛ البته مکاتبات ما هم نشان می‌دهد بانک مرکزی اراده‌ای برای پرداخت این مبالغ هم ندارد. »
دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو تصریح کرده است: «آن دسته از خودروهایی که طی هفته‌های اخیر تکمیل و راهی بازار شده، توسط قطعه‌سازان و با سفارش‌گذاری مواد از محل دریافت منابع ۴ هزار میلیاردی تومانی بوده است. بر همین اساس، ما منابع جدیدی برای تولید دوباره قطعه برای خودروسازان در اختیار نداریم. »
احتکار خودرو درست نیست
نادر قاضی‌پور، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس هم که اردیبهشت سال گذشته از احتکار ۹۰ هزار خودرو توسط خودروسازان خبر داده بود، امروز و در شرایط کنونی معتقد است که «خبرهایی که در رابطه با احتکار خودرو مطرح می‌شود، درست نیست. »
وی مطرح می‌کند: «سال گذشته که من موضوع احتکار خودرو را مطرح کردم و مساله پیگیری شد، اما موضوعی که امروز وجود دارد، متفاوت است. در حال حاضر خودروها با کمبود قطعه مواجه هستند که به تدریج این مشکل حل خواهد شد؛ چراکه برخی از قطعات در گمرک است و برخی از قطعات را نیز تولیدکنندگان داخلی تولید خواهند کرد. »
قاضی‌پور با اشاره به پیش‌فروش خودروها، تصریح می‌کند: «خودروسازان به قطعه‌سازان بدهی دارند و از این طریق نقدینگی خود را به دست می‌آورند. »
فرهاد تجری، نماینده مجلس در خصوص کسری قطعات و خودروهای ناقص کف کارخانجات و شائبه احتکار و انبار خودرو در خودروسازی‌ها می‌گوید: «وجود خودروهای ناقص به دلیل عدم تامین قطعه ناشی از تحریم است و مساله احتکار و انبار درست و منطقی نیست؛ چراکه احتکار نه معقول است و نه به صرفه اقتصادی، بنابراین موضوعیت ندارد، اما بهتر بود با توجه به تجربه تحریم در گذشته، این مساله بهتر مدیریت می‌شد و از قبل تدابیر لازم در مورد قطعات مورد نیاز اندیشیده می‌شد تا در آینده با چنین مشکلاتی مواجه نشویم. »
وعده تحویل خودروهای ناقص
در این شرایط، دستیار ویژه وزیر صنعت، معدن و تجارت خبر داده است: «بخشی از قطعات خودروهای انبار شده سایپا و ایران خودرو تامین شد و به زودی علاوه برعرضه تولید روزانه بیش از ۱۰۰ هزار خودرو به بازار عرضه می‌شود. »
علی‌رضا بادکوبه، قائم مقام سایپا نیز اوایل خرداد درباره تعداد خودروهای ناقص مربوط به این شرکت خودروسازی، اعلام کرد: «نمی‌توانیم آمار دقیقی درباره خودروهای ناقص بدهیم. براساس آنچه که به وزارت صنعت، معدن و تجارت قول دادیم، ۸۰ درصد خودروهای ناقص را تا یک ماه دیگر تحویل می‌دهیم. »
