«بیست و یکمین سال رتبه بندی شرکت‌های برتر»، ۸ بهمن‌ماه با حضور سرپرست سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و ابوالفضل کیانی بختیاری، مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی، مقامات، مدیران ارشد بنگاه های برتر کشور و متخصصان این حوزه در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما برگزار شد.
بنا به این گزارش، نخستین شرکت‌های ایرانی به لحاظ درآمد شامل پتروشیمی خلیج فارس، بانک پارسیان، پالایش نفت اصفهان، سایپا، بانک صادرات ایران، فولادمبارکه اصفهان، بانک آینده، گروه گسترش نفت و گاز پارسیان، بانک کارآفرین و پالایش نفت بندر عباس است.
در آغاز این همایش کیانی‌بختیاری با اشاره اهمیت اقتصاد مقاومتی در ایران گفت: امسال نیز مانند چند سال گذشته با عنوان اقتصاد مقاومتی نام گذاری شد که این موضوع اهمیت این شیوه اقتصادی را در ایران نشان می‌دهد. یکی از موارد مهمی که اکنون مطرح می‌شود، حمایت از کالای ایرانی است. طبیعی است که در این عرصه مردم برای انتخاب کالا یا خدمات مورد نظر باید بتوانند نخستین شرکت های ایرانی را بشناسند. وی علاوه بر مردم، نقش بنگاه ها و همچنین سازمان‌ها و نهادها در این خصوص مهم ارزیابی کرد.
پیشینه رتبه بندی IMI۱۰۰ در ایران
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی درباره پیشینه رتبه‌بندی۱۰۰ IMI در کشور توضیح داد: این شیوه رتبه‌بندی در سال ۷۷ که نخستین دوره خود را تجربه می‌کرد به معرفی ۱۰۰ شرکت نخست کشور پرداخت. این ۱۰۰ شرکت در یک شاخص میزان فروش بررسی و معرفی شدند. به‌تدریج و با رشد اقتصادی کشور و واحدهای تولید و صنعتی در ایران تعداد شرکت‌ها به ۵۰۰ رسید و شاخص‌ها نیز رشد چشمگیری داشت.
وی مهمترین اهداف برگزاری این رتبه‌بندی را در تولید اطلاعات درباره بنگاههای اقتصادی کشور و شفاف‌سازی در فضای کسب‌وکار، رتبه‌بندی شرکت‌ها از نظر تاثیرگذاری در اقتصاد ملی و گسترش رقابت بین بنگاههای اقتصادی دانست.
کیانی‌بختیاری با اشاره به یکی از مهمترین دستاوردهای این رتبه‌بندی توضیح داد: از مهمترین دستاوردهای این رتبه‌بندی می‌توان به وضعیت واحدهای صنعتی و تولیدی در رشته‌های تخصصی اشاره کرد. برای مثال، در حوزه سیمان چند شرکت حضور دارند. یکی از موضوعاتی که در این زمینه اهمیت دارد رتبه کارخانه‌های سیمان نسبت به یکدیگر است.
شاخص‌های رتبه بندی
وی با اشاره به اینکه شرکت‌های برتر ایران بر اساس ۳۳ شاخص و در ۷ عنوان دسته‌بندی، رتبه می‌گیرند، توضیح داد: شاخص‌های اندازه و رشد شرکت، شاخص‌های سودآوری و عملکرد، شاخص‌های بهره‌وری، شاخص‌های صادرات، شاخص‌های نقدینگی، شاخص‌های بدهی و شاخص‌های بازار عنوان دسته‌بندی‌ها است. در هر کدام از این عنوان‌ها شاخص‌هایی مشخص شده که بر مبنای آنها رتبه‌بندی انجام می‌شود.
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی با اشاره به اینکه شفافیت از جمله شاخص‌های رتبه‌بندی۱۰۰IMI است، گفت: در بسیاری از رتبه‌بندی‌ها ارزیابان نقش زیادی دارند. به عبارتی، در دیگر رتبه‌بندی‌ها اگر ارزیاب یک شرکت تفاوت کند ممکن است نمره آن شرکت نیز در شاخص مشخصی تغییر کند. با این حال، در این شیوه رتبه‌بندی به دلیل اینکه تمام شاخص‌های کمی هستند، ارزیابان نقشی در نمره ندارند.
کیانی‌بختیاری با بیان اینکه نوع رتبه‌بندی۱۰۰IMI شبیه مدل Fortune۵۰۰ است، توضیح داد: در این دو مدل تمامی شرکت‌ها در شاخه‌ای از کسب‌وکار حضور دارند. این مدل باعث می‌شود شرکت‌ها هم در موقعیت کشور و مدل جهانی رتبه خود را بدانند و بتوانند خودشان را شرکت‌های رقیب مقایسه کنند.
وی به این پرسش که چرا رتبه‌بندی اهمیت دارد، این‌گونه پاسخ داد: سهم ارزش‌افزوده ۱۰۰شرکت برتر از تولید ناخالص داخلی از جمله شاخص‌هایی است که اکنون مشخص شده است. بر این مبنا، ۱۰۰ شرکت نخست ۱۲ درصد این شاخص را پوشش داده‌اند. علاوه‌بر این، مقایسه فروش شرکت‌ها با تولید ناخالص داخلی از دیگر آمارهای به‌دست آمده است. این درصد در شاخص عنوان شده به ۳۸ درصد برای ۱۰۰ شرکت نخست می‌رسد. باید این موضوع را در نظر داشت که شرکت ها و بنگاه های بزرگ به رشد و توسعه کشورها کمک بسیاری می کنند. کشورهای توسعه یافته با استفاده از توان بنگاه های اقتصادی بزرگ برنامه های قابل توجهی را برای رشد و توسعه خود در نظر می گیرند.
نقش تحقیق و توسعه در رشد
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی با بیان این که نقش تحقیق و توسعه در رشد هر سازمان و کشوری تاثیر قابل توجهی دارد، توضیح داد: آمازون، آلفابت، سامسونگ و اینتل در سال گذشته میلادی بیشترین هزینه را برای بخش تحقیق و توسعه خود در نظر گرفته اند. بر اساس آمارهای رسمی شرکت آمازون در سال گذشته میلادی ۱۶ میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده است.
کیانی بختیاری با اشاره به نخستین سیاست گذاری ها برای برگزاری IMI ۱۰۰ توضیح داد: از مهمترین نیازهایی که در کشور وجود دارد شفافیت آماری و درآمدی شرکت های ایران است. آمار شفاف و ارائه آمارهای درآمدی به توسعه کسب و کار و بنگاه های اقتصادی در کشور می شود.
کیانی بختیاری در ادامه به بررسی آمارهای رسمی فورچون که در طرح بین المللی برگزار می شود، توضیح داد: از میان ۵۰۰ شرکت بزرگ دنیا ۱۲۶ شرکت به امریکا و ۱۱۱ شرکت به چین اختصاص دارند. به عبارت دیگر ۲۵ درصد شرکت های بزرگ دنیا به امریکا و ۲۲ درصد به چین اختصاص دارد.
وی با اشاره به اهمیت ارزش افزوده و سهم ۵۰۰ شرکت نخست در اقتصاد ایران توضیح داد: سهم ۱۰۰ شرکت اول ایران در ارزش افزوده نسبت به تولید ناخالص داخلی ۱۲ و سهم ۵۰۰ شرکت دیگر ۱۴ درصد است. به عبارت دیگر ۱۰۰ شرکت نخست در این شخص بیشترین سهم را دارند و ۴۰۰ شرکت دیگر سهم چندانی در نسبت ارزش افزوده به تولید ناخالص داخلی ندارند.
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی در ادامه به نسبت فروش ۵۰۰ شرکت نخست ایران به تولید ناخالص داخلی پرداخت و توضیح داد: در این شاخص ۳۸ درصد به ۱۰۰ شرکت نخست و ۴۴ درصد به کل ۵۰۰ شرکت تعلق دارد. همان طور که مشخص است ۴۰۰ شرکت دیگر در این شاخص سهم چندانی ندارند.
کیانی بختیاری در ادامه به آمارهای فروش پرداخت و توضیح داد: در ایران نخستین شرکت ۹ میلیارد دلار در سال ۹۶ فروش داشت که نخستین شرکت داخلی است. البته باید در نظر داشت که این آمار در فورچون و در مدل جهانی به ۵۰۰ میلیارد دلار می رسد.
وی به اهمیت IMI۱۰۰ پرداخت و توضیح داد: سرمایه گذاران، فعالان بورس و مصرف کنندگان با استفاده از داده های آماری این دوره می تواند تصمیم گیری های بهتری داشته باشد. علاوه بر این با برگزاری این دوره ها شرکت های نیز به اطلاعاتی درباره بنگاه های خود دست می یابند که پیش از آن شاخص های مشخص شده را نمی دانستند.
۱۰ توصیه به بنگاههای بزرگ اقتصادی کشور
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی در خاتمه به شرکت های برتر کشور توصیه کرد که:
۱-توجه و کمک به تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی، توجه به کیفیت، رقابت پذیری، دانش بنیانی و توسعه مدل های کسب و کار جدید، توسعه کارآفرینی و رونق اشتغال پایدار از الزامات مهم و راهبردی است که می باید توسط بنگاه های بزرگ بعنوان پیشرانان صنعت و اقتصاد کشور مورد عنایت ویژه قرار گیرد.
۲-توسعه و رونق اقتصادی کشور از طریق ایجاد و تقویت زنجیره های تامین قوی می باشد( نگاه درونزایی به تولید)
۳-بنگاههای اقتصادی باید حضور عزتمندانه در عرصه بین‌المللی داشته باشند، و در زنجیره ارزش بنگاههای معتبر بین المللی قرار گیرند و در کسب سهم بیشتر از بازارهای منطقه تلاش کنند( نگاه برونگری و صادرات محوری)
۴- مدیران بنگاههای اقتصادی کشور می باید در راستای ارتقاء بهره‌وری و نوآوری به بازسازی و توسعه کشور نقس آفرینی نمایند.
۵- اکنون فرصت برای خدمت به کشور و ملت فراهم شده و این وظیفه سرداران عرصه اقتصادی است که در این میدان به زنده نگه داشتن امید و باور مردم کمک کنند.
۶- مدیران اقتصادی کشور باید تلاش کنند تا زیرمجموعه‌هایشان را به سمتی هدایت کنند که آنها با توسعه مدل های کسب و کار پلتفرمیک رقابت پذیر و سودآور شوند.
۷- هنر این است که یک بنگاههای سودآور شود و در عین حال، هم حقوق کارمندان و مردم را رعایت کنند ، در این باره وظیفه مدیرانی که سرمایه آنها با سهام مردم تامین می شود، سنگین‌تر است.
۸- در یک نگاه جامع، تنها سود آوری یک بنگاه ملاک توفیق نیست. رشد و تولیدی که در کنارش محیط زیست آسیب ببیند، پیشرفت نیست. سود بالا در کنار نارضایتی کارگران، به رضایت اجتماعی لطمه می‌زند. باید ایمان داشت که سودآوری توام با ملاحظات اجتماعی و رعایت مسئولیت اجتماعی به نفع جامعه است، بنگاهی که در زمینه مسئولیت اجتماعی نیزفعال است باعث تقویت غرور و رضایت و وفاداری سازمانی در کارکنان خود می شود.
۹- تدبیر درباره نحوه برخورد با کارکنان، چگونگی تعامل با رقبا و ذی نفعان و پاسخگویی به حقوق مصرف کنندگان نظیر ارائه خدمات پیش، حین، و پس از فروش نماد اخلاق حرفه ای است و البته رعایت اخلاق هزینه دارد و توقع از مدیران در نظام اسلامی این است که به دنبال مطلوبیت حداکثری باشند.
۱۰- بنگاههای بزرگ می باید همواره در حفظ برتری، پایداری و مانایی خود تلاش کنند.
مجید درویش، مدیر مرکز رتبه‌بندی شرکت‌های برتر نیز در این همایش درباره تنوع شرکت‌های نخست توضیح داد: یکی از موضوعاتی که در بررسی سال ۹۶ جالب بود تغییر رتبه‌های تک‌رقمی بود.
در دوره‌های قبل به طور عمده رتبه‌های تک‌رقمی به بانک‌ها و موسسه‌های پولی و اعتباری اختصاص داشت. این در حالی است که امسال پتروشیمی‌ها رشد بسیار مناسبی داشتند. البته باید در نظر داشت که منظور از امسال، سال ۹۶ است. سال پایه آمار یک سال از تقویم عقب است.
وی با اشاره به اینکه در سبد صادراتی وضعیت کارخانه‌های پتروشیمی از دیگر شرکت‌ها بهتر است، توضیح داد: ۵۰ درصد صادرات ۵۰۰ واحد بررسی شده به پتروشیمی‌ها تعلق دارد که در سبد صادرات غیرنفتی بررسی می‌شود و رتبه دوم این شاخص نیز به فرآورده‌های نفتی تعلق دارد که ۱۹ درصد صادرات را شامل می‌شود.
مدیر مرکز رتبه‌بندی شرکت‌های برتر با اشاره به اینکه یکی از مشکلات این طرح اطلاعات اقتصادی بنگاه‌ها بود، توضیح داد: خوشبختانه به دلیل پشتوانه ایدرو و خوشنامی سازمان مدیریت صنعتی در این زمینه مشکلی وجود نداشت و شرکت‌ها به‌راحتی اعتماد کردند و صورت‌های مالی را در اختیار ما قراردادند.
وی در ادامه افزود: یکی از موضوعاتی که در بررسی شرکت های نخست ایران اهمیت دارد نقش این شرکت ها در اشتغالزایی است بر این اساس هلدینگ سایپا، بانک صادرات، بانک تجارت، فولاد مبارکه و شرکت مخابرات ایران بیشترین سهم را در اشتغالزایی دارند.
