علیرضا صمدی/قلم نیوز: مراسم پایانی سی‌وپنجمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و بیست و پنجمین دوره جایزه جهانی کتاب سال امروز (چهارشنبه، ۱۸ بهمن‌ماه) با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رئیس‌جمهور و سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در تالار وحدت برگزار شد.
در این مراسم سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با گرامیداشت ایام فجر و یاد و خاطره امام راحل و شهدای انقلاب اسلامی، اظهار کرد: انقلاب ما با کتاب متولد شده است، همان‌گونه که اسلام با کتاب متولد شد. انقلاب ما از معدود انقلاب‌هایی بود که رهبران آن از نویسندگان کتاب بودند؛ امام خمینی (ره)، آیت‌الله طالقانی، شهید مطهری، شهید بهشتی، مقام معظم رهبری و هر شخصیت موثر دیگری در انقلاب ۵۷ از نویسندگان و مولفان بوده‌اند.
او در ادامه گفت: انقلاب اسلامی با کتاب شروع شد. کتاب‌ها، خیابان‌ها را پُر کردند. پیاده‌روهای تهران و شهرهای دیگر پُر از کتاب شده بود. انقلاب ما برای پایداری خود به کتاب نیازمند است. کتاب‌ها نقطه اتصال علم، فرهنگ، هنر و دین هستند و در کشورهای دیگر هم همین‌گونه است. این مسائل با کتاب پیوند عمیقی دارند.
صالحی همچنین اظهار کرد: اگر بخواهیم تشبیهی داشته باشیم کتاب مانند ذخایر نفت خام است که با پتروشیمی می‌توان این ذخیره ارزشمند را فرآوری کرد و آن را به فرهنگ خلاق، هنر پویا و دین عالمانه، نه دین عامیانه تبدیل کرد. اگر بخواهیم توسعه پایدار، همه‌جانبه، متکامل و ژرف‌نگر داشته باشیم به کتاب نیازمندیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطرنشان کرد: خوش‌وقتیم جشن کتاب سال که از جشن‌های بزرگ اهالی مکتوب است امروز برگزار می‌شود. مقدم رئیس‌جمهور را که خود از این قبیله‌اند و با کتاب الفت دیرینه داشته و دارند و نویسنده و کتاب‌خوان حرفه‌ای هستند در این محفل گرامی می‌داریم.
او در ادامه اظهار کرد: امیدواریم دولت دوازدهم بتواند بیش از گذشته به حوزه فرهنگ مکتوب کمک کند و امنیت فکری و روانی برای پدیدآورندگان کتاب را فراهم کند و فرصت نقد و آزادی اندیشه را بیش از گذشته فراهم کند. همچنین منزلت پدیدآورندگان را بیش از گذشته ارج نهد و به اقتصاد و مسائل معیشتی پدیدآورندگان توجه کند.
در بخش دیگری از مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی‌راد دبیر علمی جایزه کتاب سال گزارشی از جایزه ارائه داد و اظهار کرد: آن‌چه امسال انجام داده‌ایم همان‌گونه است که سال‌های پیش انجام شده است. سه سالی می‌شود که مولفان و ناشران خودشان آثار را به دبیرخانه جایزه عرضه می‌کنند اما دبیرخانه نیز مسئولیت خود را در آن محصور نمی‌داند و خودش نیز به دنبال کتاب‌ها است. ۲۵۵ عنوان کتاب به مرحله ارزیابی نهایی رسید که ۷۶۵ داور آن‌ها را ارزیابی کردند و از این میزان ۱۲ کتاب در حوزه تألیف برگزیده شده‌اند. همچنین ۲۸ نفر در حوزه تألیف شایسته تقدیر هستند.
او افزود: در بخش جایزه جهانی کتاب سال نیز از میان ۲۰۰۰ کتاب خارجی ۹ اثر امروز به عنوان برگزیده اعلام می‌شوند.
مهدوی‌راد بیان کرد: این مراسم نشان می‌دهد که میراث مکتوب برای جمهوری اسلامی ایران ارزش بسیاری دارد. اما موضوعی که قابل تأمل است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت این است که ما در حوزه تألیف به لحاظ کیفی تحول آن‌چنانی نداشته‌ایم. با توجه به این‌که ابزارهای پژوهش گسترش پیدا کرده‌اند و افراد می‌توانند به راحتی اسناد و آن‌چه را برای پژوهش نیاز دارند به دست بیاورند اما این موضوع باعث رشد نشده و نتیجه معکوسی داشته است. محققان همان‌قدر که سریع منابع را به دست بیاورند به همان اندازه می‌خواهند سریع نتیجه بگیرند.
او با تأکید بر این‌که نشر و ناشران ما دچار مشکل هستند، گفت: متأسفانه زمانی از سرقت سخن گفته می‌شد اما حالا نشر را برده‌اند که نگران‌کننده است. وزیر ارشاد در گفت‌وگوی خبری که چند روز گذشته داشت به درستی به غارت فرهنگی ما اشاره کرد. الان برخی از فاضلان در صفحات مجازی خود کتابی را که در بازار وجود دارد می‌گذارند، که این موضوع نتیجه خوبی ندارد و امیدوارم نشر الکترونیک ما در کنار نشر کاغذی به سرعت رشد کند تا جلو این فاجعه‌ها گرفته شود.
در این مراسم از برگزیدگان و شایستگان تقدیر سی و پنجمین دوره جایزه «کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» و بیست و پنجمین دوره «جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» تجلیل شد.
اسامی برگزیدگان و شایستگان تقدیر سی و پنجمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران که در این مراسم معرفی و تقدیر شدند به شرح زیر است:
آثار برگزیده سی و پنجمین دوره کتاب سال
الف ـ کلیات
کلیات
تاریخ و تحول نشر: درآمدی به بررسی نشر کتاب در ایران از آغاز تا آستانه انقلاب، تالیف عبدالحسین آذرنگ، تهران: خانه کتاب، ۱۳۹۵، ۹۴۴ ص.
ب ـ دین
کلیات اسلام
تاسیس الشیعۀ الکرام لعلوم الاسلام، تالیف سیدحسن صدر کاظمی‌عاملی، تحقیق الشیخ محمدجواد محمودی، تعلیق و مراجعه سیدعبدالستار حسنی، قم: موسسه کتابشناسی شیعه، ۱۳۹۵، ۲ج.
کلام
دلائل الصدق لنهج الحق ۸ ج، تالیف محمد حسن المظفر، تحقیق موسسه آل البیت (ع) لاحیاءالتراث، قم: موسسه آل البیت علیهم‌السلام لاحیاءالتراث، ۱۳۹۵، ۸ ج.
سیره معصومین
الصحیح من سیرۀ الامام علی (ع)، تالیف سیدجعفر مرتضی عاملی، قم: مرکز نشر و ترجمه علام سیدجعفر عاملی، ۱۳۹۵، ۵۳ ج.
ج ـ علوم کاربردی
پزشکی
دو کتاب به طور مشترک انتخاب شدند:
کتاب طب تنفس، تالیف پرویز واحدی، مشهد: نگاران سبز، ۱۳۹۵، ۲ ج.
ضربه‌های جمجمه و مغز، تالیف یعقوب ترسلی، تهران: ختن، ۱۳۹۵، ۵۳۲ ص.: مصور، (رنگی)، جدول (رنگی)، نمودار (رنگی)، ۲۲×۲۹ س م.
مهندسی کشاورزی
ارزیابی غیرمخرب درختان سرپا، تالیف سعید کاظمی‌نجفی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، مرکز نشر آثار علمی، ۱۳۹۵، ۴۵۲ ص.: مصور، جدول، نمودار.
د ـ هنر
کلیات هنر
دایره‌المعارف هنر: نقاشی/ پیکره‌سازی/ طراحی گرافیک/ عکاسی/ رسانه‌های‌نو/ تصویرگری/ چاپگری/ طنزنگاری، تألیف رویین پاکباز، تهران: فرهنگ معاصر، ۱۳۹۴، ۳ج، مصور.
هنرهای تجسمی
شاهکارهای هنری در آستان قدس رضوی؛ کتیبه‌های صحن عتیق، تألیف مهدی صحراگرد، مشهد: آستان قدس رضوی، موسسه آفرینش‌های هنری، ۱۳۹۵، ۲۹۲ ص.: مصور، (بخشی رنگی)؛ ۳۴×۲۴ س م.
هـ ـ ادبیات
نثر معاصر
دو کتاب به طور مشترک انتخاب شدند:
این خیابان سرعت‌گیر ندارد، تالیف مریم جهانی، تهران: نشر مرکز، ۱۳۹۵، ۱۵۱ ص.
بی‌کتابی، تالیف محمدرضا شرفی‌خبوشان، تهران: موسسه فرهنگی هنری شهرستان ادب، ۱۳۹۴، ۲۶۱ ص.
هـ ـ تاریخ و جغرافیا
تاریخ
اطلس تاریخ بنادر و دریانوردی ایران(پژوهش)، تالیف محمدباقر وثوقی و منصور صفت‌گل، تهران: سازمان بنادر و دریانوردی، ۱۳۹۵، ۳ ج.: مصور (بخشی رنگی)، جدول، نقشه (بخش رنگی)، عکس (رنگی)؛ ۳۳×۳۳ س م.
آثار شایسته تقدیر سی و پنجمین دوره کتاب سال
الف) کلیات
نسخ خطی
۱.دستنامه نسخه‌شناسی نسخه‌های به خط عربی، تألیف فرانسوا دروش، ترجمۀ سیدمحمدحسین مرعشی، تهران: سمت، ۱۳۹۵، دوازده، ۵۰۴ص.: مصور (بخشی رنگی).
ب) فلسفه و روانشناسی
فلسفه غرب
در این گروه دو کتاب در بخش ترجمه به طور مشترک انتخاب شدند:
۲.بی‌دولتی، دولت، آرمانشهر، تالیف رابرت نوزیک، ترجمه محسن رنجبر، تهران: نشر مرکز، ۱۳۹۵، ۴۴۰ص.
۳.نوشتار و تفاوت، تالیف ژاک دریدا، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشر نی، ۱۳۹۵، ۶۳۶ ص.
فلسفه اسلامی
۴.نظام معرفت‌شناسی اشراقی سهروردی، تالیف مهدی عباس‌زاده، تهران: نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۹۵، ۶۵۲ ص.
منطق
۵.شرح منطق اشارات (نهج اول تا دهم)، تالیف مهدی عظیمی، قم: نشر حکمت اسلامی، ۱۳۹۵، ۳ج.
۶.منطق تطبیقی، تالیف اسدالله فلاحی، تهران: سمت، ۱۳۹۵، ده، ۳۶۴ ص.
ج) دین
علوم قرآنی
۷.غرر قرآن از نظریه تا تفسیر، تالیف علی راد، قم: دارالحدیث، ۱۳۹۵، ۲۸۳ ص.
دو کتاب در بخش ترجمه به طور مشترک انتخاب شدند:
۸.تفسیر امامیه در پژوهش‌های غربی، تالیف گروه نویسندگان، ترجمه محمدعلی طباطبایی، قم: دارالحدیث، ۱۳۹۵، ۴۱۶ ص.
۹.قرآن‌شناسی امامیه در پژوهش‌های غربی، تالیف گروه نویسندگان، ترجمه محمدعلی طباطبایی، قم: دارالحدیث، ۱۳۹۵، ۳۱۱ ص.
کلام
۱۰. بنیاد اندیشه سیاسی در اسلام (از تکوین تا تدوین)، تالیف سیدعلی میرموسوی، قم: دانشگاه مفید، ۱۳۹۵، ۴۱۹ ص.
۱۱. جستارهایی در مدرسه کلامی بغداد، تالیف جمعی از نویسندگان، قم: دارالحدیث، ۱۳۹۵، ۶۵۷ ص.
اخلاق
۱۲. قانون اخلاق بر پایه نقد عقل به عقل، تألیف علی عابدی‌شاهرودی، قم: کتاب طه، ۱۳۹۵، ۵۹۲ ص.
سیره معصومین
۱۳. الشهیدالاول: محمدبن مکی‌العاملی، حیاته و آثار (م ۷۸۶)، تألیف رضا مختاری، قم: موسسه کتابشناسی شیعه، ۱۳۹۵، ۸۴۰ ص.: مصور، نمونه.
در این گروه دو کتاب دیگر در بخش تألیف به طور مشترک انتخاب شدند:
۱۴. تطورشناسی سیره‌نگاری با تکیه بر نقش اصحاب امامان علیهم‌السلام، تألیف حسین حسینیان‌مقدم، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۵، هشت، ۳۲۸ ص.: مصور، جدول، نمودار.
۱۵. تصحیح و منبع‌شناسی کتاب الملهوف سیدابنطاووس: با استفاده از ۵۷ نسخه خطی، تألیف مصطفی صادقی‌کاشانی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۵، ۳۲۴ ص. : نمونه، جدول، تصویر رنگی.
۱۶. طبقات اعلام الشیعه: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، تألیف آغابزرگ طهرانی، تصحیح محمد طباطبائی‌بهبهانی (منصور)، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، ۱۳۹۵، ۶ج.
ادیان دیگر
۱۷. تاریخ اندیشه‌های دینی، تألیف میرچا الیاده، ترجمه بهزاد سالکی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، ۱۳۹۵، ۳ج.
د) علوم اجتماعی
اقتصاد
۱۸. سیر اندیشه اقتصادی متفکران مسلمان، تألیف محمدرضا یوسفی، تهران: سمت، ۱۳۹۵، ۵۳۳ ص.
هـ) زبان
زبان فارسی
۱۹. فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی، تألیف علاءالدین طباطبایی، تهران: فرهنگ معاصر، ۱۳۹۵، ۶۴۰ ص.
و) علوم خالص
زمین‌شناسی
۲۰. شکستگی در سنگ، تالیف حسین معماریان، بهزاد تخمچی، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۹۵، ۸۲۰ ص.
و) علوم کاربردی
علوم پزشکی
۲۱.کتاب جامع سلامت خانواده، تألیف اسکات لیتین، ترجمه سیدعلیرضا طلاییزواره و مرجان قائمی، تهران: تیمورزاده، ۱۳۹۵، ۲ ج، مصور (رنگی)، جدول (رنگی)، نمودار (رنگی).
دامپزشکی
۲۲.ایمنی‌شناسی دامپزشکی، تألیف مایکل ج. دی و رونالد شولتز، ترجمه غلامرضا نیکبخت‌بروجنی و محمدحسن متدین، محمدمهدی رنجبر، محمد خسروی، عاطفه اسماعیل‌نژاد، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۹۵، ۵۰۷ ص، مصور، جدول، نمودار.
مواد و معدن
۲۳.ترکیب اطلاعات، رویکردی نوین جهت تصمیم‌گیری در زمین‌شناسی، مهندسی معدن، و نفت، تألیف بهزاد تخمچی و محمد لطفی، حمید صیفی، مریم سادات‌حسینی، تهران: دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک)، ۱۳۹۵، ۸۰۸ ص.
۲۴.متالوژی جوشکاری و جوش‌پذیری، تألیف جانسی لیپولد، ترجمه مرتضی شمعانیان، حسین مستعان، اصفهان: دانشگاه صنعتی اصفهان، مرکز نشر، ۱۳۹۵، ۴۶۰ ص، مصور، جدول، نمودار.
مهندسی برق
۲۵.کنترل مدرن، تئوری و کاربرد، تألیف محمدعلی معصوم‌نیا، تهران: دانشگاه صنعتی شریف، ۱۳۹۵، ۴۹۰ص.
۲۶.مشارکت منابع تجدیدپذیر در بازار برق، تألیف جوان ام. مرالس، آنتونیو جی. کونخو، هنریک ماسن، پیر پینسون، مارکو زوگنو، ترجمه مهدی احسان و همکاران، تهران: دانشگاه صنعتی شریف، ۱۳۹۵، ۶۳۸ ص.
مهندسی مکانیک
۲۷.روش‌ها و مکانیک شکل‌دهی فلزات، تألیف احمد عاصم‌پور، سینا نظری‌اونلقی، تهران: دانشگاه صنعتی شریف، ۱۳۹۵، ۵۹۲ ص.
مهندسی کشاورزی
۲۸.تکثیر و پرورش میگوهای دریایی، تألیف کامران رضایی‌توابع، غلامرضا رفیعی، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۹۵، ۲۹۰ ص، مصور، جدول، نمودار، بخش رنگی.
ز) هنر
هنرهای نمایشی
۲۹.گروه هنر ملی از آغاز تا پایان (۱۳۵۷ – ۱۳۳۵)، تألیف روح‌الله جعفری، تهران: افراز، ۱۳۹۵، ۲ج.
موسیقی
۳۰.شناخت هنر موسیقی: سماع ردیف، شامل ۱۸ دفتر، تألیف مجید کیانی، تهران: مؤلف، ۱۳۹۵، ۷۶۵ ص.
نمایشنامه
۳۱.ائوریپیدس: پنج نمایشنامه، تألیف ائوریپیدس، ترجمه عبدالله کوثری، تهران: نی، ۱۳۹۵، ۵۵۵ ص.
ح) ادبیات
تاریخ و نقد ادبی
۳۲.بلاغت (از آتن تا مدینه)، تألیف داوود عمارتی مقدم، تهران: هرمس، ۱۳۹۵، ۳۴۰ ص.
۳۳.درآمدی بر تحلیل انتقادی گفتمان روایی، تألیف حسین صافی پیرلوجه، تهران: نی، ۱۳۹۵، ۳۳۴ ص.
۳۴. پرسش‌های بوطیقای داستایفسکی، تألیف میخاییل باختین، ترجمه سعید صلح‌جو، تهران: نیلوفر، ۱۳۹۵، ۶۰۸ ص.
متون قدیم
۳۵.سفینۀ کهن رباعیات، تصحیح ارحام مرادی، محمدافشین وفایی، تهران: نشر سخن، ۱۳۹۵، ۳۸۶ ص.
نثر معاصر
۳۶. اسم شوهر من تهران است، تألیف زهره شعبانی، تهران: مرکز، ۱۳۹۵، ۹۶ ص.
ط) تاریخ و جغرافیا
تاریخ
۳۷. سیستم‌های استقراری و فرهنگ‌های باستانی دشت رامهرمز جنوب غربی ایران (نتایج کاوش در تلگسر و بررسی منطقه‌ای رامهرمز)، تألیف عباس علیزاده، لقمان احمدزاده، مهدی امیدفر، ترجمه ماندانا کرمی، رامین یشمی، تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، ۱۳۹۵، ۶۲۲ ص.
مستندنگاری
۳۸.آنک!... پاریس، تألیف میرجلالالدین کزازی، تهران: صدای معاصر، ۱۳۹۵، ۲۵۶ ص.
۳۹.سفر دیدار، تألیف محمدرضا توکلی صابری، تهران: اختران، ۱۳۹۵، ۲۲۳ ص.
ی) کودک و نوجوان
داستان تالیف
در این گروه دو کتاب به طور مشترک انتخاب شدند:
۴۰. مثل هیچکس، تألیف سپیده خلیلی، تهران: قدیانی، ۱۳۹۵، ۱۲۸ص.
۴۱.خرسی که چپق می‌کشید، تألیف سیدجواد راهنما، تهران: هوپا، ۱۳۹۵، ۲۸۲ص.
داستان ترجمه
۴۲.عروس دریایی، ترجمه کیوان عبیدی آشتیانی، تهران: نشر افق، ۱۳۹۵، ۲۶۴ص.
علوم و فنون
۴۳.مجموعه ۵ جلدی دانستنی‌های جانوران ایران و جهان، تألیف محمد کرام‌الدینی، تهران: نشر طلایی، ۱۳۹۵، ۶ ج
برگزیدگان بیست و پنجمین دوره جایزه جهانی کتاب سال نیز به این شرح معرفی شدند:
۱. کتاب «وضعیتی از آمیختگی: مسیحیان، زرتشتیان، و فرهنگ سیاسی ایران در عهد باستان متأخر» اثر پروفسور ریچارد ارنست پین
۲.کتاب «کوه‌نشینان خاور نزدیک در عهد باستان: زاگرس‌نشینان در هزاره نخست پیش از میلاد» تالیف دکتر سیلویا بالاتی
۳.کتاب «شکل‌گیری فهم اسلامی از «کلاله» در سدۀ دوم هجری قمری ( ۷۱۸-۸۱۶ میلادی): در میانۀ نص و شرع» اثر پروفسور پاول پاولوویچ
۴.کتاب «برگرفت شاهنامه به عنوان آئینه‌ای برای پادشاهان در سده‌های میانی» اثر پروفسور نسرین عسکری
۵. کتاب «کاشی در معماری قرن ۱۵ میلادی ایران: هنرهای سلسله قراقویونلو و آق قویونلو» اثر دکتر ساندرا اوب
۶.کتاب «چالش اسلام: رویکردهای تقرب‌بخش مسیحی» اثر پروفسور کلاوس فون اشتوش
۷.کتاب «انتقال دانش در گفتگو: پژوهشی در باب محاورات ادوار نخستین اسلام» اثر پروفسور رگولا فورستر تألیف
۸. تصحیح و ترجمه کتاب «تنسوق نامه: کتاب نفیس ایلخانی در علوم و فنون ختایی» اثر پروفسور شی گوآنگ
۹.تصحیح و ترجمه کتاب «رسائل اخوان الصفاء وخلان الوفاء (٣٩-٤١): رساله هشتم تا رساله دهم از بخش سوم در موضوع نفس و عقل» اثر پروفسور اسماعیل قربان حسین پوناوالا و کارملا بافیونی
