شناسایی اختلاس حدود 100 میلیارد تومانی در مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت، بار دیگر نگاه ها را به فساد در دستگاه های دولتی و حاکمیتی جلب کرد.
اگرچه ممکن است این تخلفات توسط یک فرد و یا شبکه ای از افراد رخ دهد، اما وقوع آنها، باعث گسترش بی اعتمادی در کشور و دلسرد شدن مردم و گروه های اجتماعی خواهد شد.
با وجود این که شنیدن اخبار این تخلفات و سوء استفاده ها، دردآور و نگران کننده است، اما بررسی آنها می تواند به جلوگیری از وقوع تخلفات مشابه کمک کند.
** تغییر در فرایندهای اداری و مالی، عامل کشف اختلاس
اختلاس حدود 100 میلیارد تومانی در شرکت اکتشاف نفت، زمانی کشف شد که « سیدصالح هندی» مدیر جدید این شرکت برای کارآمد کردن ساختار شرکت، اقدام به نوسازی و تغییر در ساختارها و فرایندهای مالی و اداری کرد.
پس از اعمال این اصلاحات در فرایندها و روش های حسابداری شرکت نیز تغییراتی اعمال شد، که این اقدامات، زمینه شناسایی تخلف را فراهم کرد.
**ماجرای فرار متخلف
یک منبع آگاه در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا با تشریح فرار خزانه دار مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت گفت: در نتیجه تغییر فرایندهای مالی و بررسی های انجام شده، وقوع تخلف مالی در شرکت احراز شد، اما هنوز مشخص نشده بود که این تخلفات توسط چه کسی رخ داده است.
وی افزود: قرار بود جلسه ای در روز 13 دی 96 (روز چهارشنبه) برای بررسی این موضوع تشکیل شود و بر این اساس به خزانه دار شرکت (فرد متخلف) نیز اطلاع داده می شود تا در جلسه حضور یابد، اما وی که متوجه شده بود در این جلسه، تخلفش آشکار خواهد شد، به بهانه بستری بودن همسرش در بیمارستان و وخامت حال وی، از شرکت در این جلسه عذرخواهی می کند و به سرعت به بهانه حضور در بیمارستان از ساختمان شرکت اکتشاف خارج می شود.
وی یادآور شد: پس از تشکیل این جلسه که بدون حضور خزانه دار مدیریت اکتشاف (فرد متخلف) برگزار شده، آشکار می شود که تخلف از طرف وی رخ داده که این موضوع بلافاصله به حراست وزارت نفت و نهادهای نظارتی و امنیتی اطلاع داده می شود.
در بررسی های بعدی مشخص می شود که فرد متخلف، تلاش کرده است از کشور خارج شود.
**شناسایی 100 میلیارد تومان اختلاس از سال 88 تاکنون
این مقام آگاه درباره میزان تخلف کشف شده نیز گفت: در نتیجه بررسی های انجام شده از سال 88 تاکنون حدود 100 میلیارد تومان تخلف کشف شده است، اما هنوز بررسی ها ادامه دارد.
وی خاطر نشان کرد: با توجه به این که بررسی پرونده های مالی پیش از سال 88 نیز آغاز شده است، احتمال دارد مبلغ تخلف بیشتر شود، که البته هنوز به طور قطعی نمی توان این مساله را تایید کرد.
**درس های کشف اختلاس 100 میلیارد تومانی
نکته قابل توجه در این ماجرا این است که بر خلاف سایر تخلفات که نهادهای نظارتی اقدام به شناسایی تخلف و اطلاع رسانی آن می کردند، این تخلف توسط خود شرکت اکتشاف، شناسایی و اعلام شده است.
نکته دیگر این است که این تخلف پس از تصمیم به نوسازی ساختار اداری و مالی و اعمال تغییرات فرایندی در بخش مالی و اداری شرکت، شناسایی شد، بنابراین اگر فعالیت ها در این شرکت همچنان به شیوه سنتی انجام می شد، این تخلف همچنان ادامه می یافت و شاید نیز هیچ گاه کشف نمی شد.
مساله بعد، لزوم حاکم بودن ضوابط به جای روابط است، بررسی ها نشان می دهد فرد متخلف که سالها در پست خزانه دار شرکت فعالیت می کرده، توانسته بود اعتماد مسوولان و کارمندان بخش های مختلف را جلب کند به طوری که سایرین با نظر مساعد و با کمترین سخت گیری به وی، اقداماتش را تایید می کردند.
از مشکلات دستگاه های اداری کشور، کنار گذاشتن سخت گیری ها و نظارت های مالی به دلیل اعتماد بیش از حد به یک فرد خاص است که این موضوع زمینه تخلف را فراهم می کند.
در بررسی تخلف رخ داده نیز مشخص می شود که فرد متخلف به دلیل روابط دوستانه ای که با کارمندان و مدیران بخش های مختلف برقرار کرده، توانسته بود بدون جلب توجه، به سوءاستفاده های خود ادامه دهد و تنها تغییرات در بخش فرایندهای مالی شرکت منجر به شناسایی وی شده است.
بنابراین، در این پرونده با افراد اهمال کار و کسانی که دچار قصور نیز شده اند، برخورد شده است، شاید این افراد در وقوع جرم، شریک وی نبوده اند، اما با بی دقتی و اعتماد بیش از حد به خزانه دار شرکت، موجب بروز تخلف شده اند.
**لزوم پرهیز از تخریب مهم ترین نهاد علمی و اجرایی کشور در بخش اکتشاف
باید توجه داشت شرکت اکتشاف، معتبر ترین مرکز علمی و اجرایی کشور در زمینه شناسایی مخازن نفت و گاز کشور است که در مقایسه با کشورهای همسایه با کمترین امکانات و در شرایط سخت تحریم، اقدام به شناسایی مخازن جدید انرژی در کشور کرده که این موضوع نقش مهمی در تقویت جایگاه کشور در بین دارندگان مخازن هیدروکربوری در کشور داشته است، بنابراین نباید به بهانه تخلف یک فرد (یا افراد) اقدام به تخریب این شرکت کرد که منجر به تضعیف علمی و عملیاتی کشور در بخش اکتشاف می شود.
**نظر زنگنه درباره تخلف 100 میلیارد تومانی
«بیژن زنگنه» وزیر نفت نیز درباره این تخلف، گفت: این فرد یکی از کارمندان بخش اکتشاف بوده که تخلف کرده است و خود کارکنان بخش اکتشافات این تخلف را کشف کرده اند.
وی با اشاره به اینکه این فرد به مقامات قضایی معرفی شده است، افزود: مقامات قضایی با جدیت این موضوع را دنبال می کنند.
زنگنه افزود: این فرد در حال حاضر به خارج از کشور فرار کرده و مقامات قضایی از طریق پلیس اینترپل پیگیر هستند که این فرد را به کشور بازگردانند؛ علاوه بر این در حال بررسی هستند که اگر این فرد همدستی دارد با آن برخورد کنند.
وزیر نفت با بیان اینکه به دلیل قصور، چند نفر از مسئولان را در اکتشاف از پست هایشان برکنار کرده ام، گفت: بر این اساس تاکنون یک نفر به هیات تخلفات معرفی شده و ممکن است چند نفر دیگر به دلیل قصور و اهمال در انجام وظیفه به هیات تخلفات اداری وزارت نفت معرفی شوند.
زنگنه ادامه داد: این اقدامات غیر از اقداماتی است که دستگاه قضا انجام می دهد.
**لزوم نوسازی ساختارها و فرایندهای مالی و اداری سایر شرکت ها و سازمان ها
باید سایر شرکت ها همانند مدیریت جدید مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت، جسارت نوسازی اداری و مالی و کنار گذاشتن روش های قدیمی و پوسیده را داشته باشند، تا ضمن بالا رفتن بهره وری، جلوی تخلفات نیز گرفته شود.
شاید در بیخ گوش مدیران شرکت ها و سازمان های مختلف، بدون آنکه اطلاعی داشته باشند، تخلفاتی در حال وقوع است که تنها با نوسازی و در پیش گرفتن رویه های جدید اداری و مالی و روش های حسابداری قابل شناسایی خواهد بود.
