پدیده دلالی؛ آفت اقتصاد ایران

وی افزود: طبیعتا یک دلال نه مالیات مشخصی پرداخت می کند و نه  بصورت جدی در معرض نظارت قرار می گیرد و در چنین عرصه و فضایی، تبعات فعالیت های اینچنینی، ضربات مهلکی را به اقتصاد کشور تحمیل می کند.

 

 

همچنین در همین رابطه یک کارشناس اقتصادی گفت: دلالان به دنبال فرصتی هستند که برای کسب درآمد بیشتر کالاهایی که مصرف بالایی دارد را به قیمت پائین خریداری و در انبار ذخیره کنند و به محض اینکه بازار از وجود این کالا تهی شد یا عرضه آن با محدودیت مواجه شد با قیمت‌های نجومی کالاهایی را که در انبار نگهداری و احتکار کرده‌اند را به بازار مصرف عرضه کنند که این اقدام بسیار پر آسیب بوده و تعادل بازار را از بین برده که در چنین شرایطی قیمت‌ها تثبیت نمی‌شوند.

 

این اقتصاددان افزود: اگر میزان حضور تولیدکننده به صورت مستقیم در بازار مصرف تقویت شده و به بازار دسترسی خوبی داشته باشد، هم می‌توان کالاها را با قیمت مناسب عرضه کرد و هم تولیدکننده انگیزه بیشتری برای سرمایه‌گذاری و تولید پیدا می‌کند.

 

 

یک عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور در این رابطه، گفت: چنانچه دولت، تسهیلات بانکی در روستاها را به همان شکل که در بحث توسعه روستایی افزایش می‌دهد از رقم 10 درصد به 25 درصد برساند قطعا سطح تولید و رشد اقتصادی در کشور افزایش یافته و پدیده دلالی و همچنین بیکاری کاهش می‌یابد.

 

وی اضافه کرد: با این تفاسیر یک کشاورز ممکن است تسهیلات بانکی را دریافت کند اما آن را صرف کشاورزی نکند و به عنوان مثال در کار واسطه گری وارد شده و  به خرید و فروش زمین یا مسکن در شهرها بپردازند، بنابراین باید نظارت بر نحوه هزینه کرد تسهیلات بانکی به طور واقعی انجام شود.

 

 

"محسن خاتمی" محقق و پژوهشگر حوزه اقتصادی، با اشاره به لزوم برخورد همه جانبه با پدیده دلالی، گفت: حصول این امر، صرفا با اقدامات سلبی و قهری دستگاه قضا محقق نمی شود، بلکه فراتر از آن باید با یک عزم فراگیر در بخش های گوناگون به مبارزه و مقابله با این پدیده پرداخت.

 

وی افزود: فعالان این عرصه در نقش یک واسطه با واسطه گری کسب منفعت می کنند و تنها هدف آنها، کسب سود حداکثری و بدون در نظر گرفتن تبعات اقتصادی و اجتماعی چنین فعالیت هایی محسوب می شود.

 

خاتمی ادامه داد: متاسفانه بهره و سود آوری این افراد در فضای نامساعد و ملتهب بازار، سیر صعودی می گیرد و آنها هستند که  به موقع از آب گل آلود ماهی گرفته و بعضا برخی از همین افراد عامل و باعث تنش های قیمتی در بازار می شوند و با احتکار یا محدود سازی عرضه محصولات در یک مقطع زمانی خاص، باعث افزایش قیمت و متعاقبا کسب سود هر چه بیشتر می شوند.

 

 

یک کشاورز به تنهایی نمی‌تواند همه کارهای از مزرعه تا رسیدن به دست مصرف کننده را به تنهایی انجام دهد، بلکه حلقه واسطی به نام واسطه یا دلال نیز لازم است، اما طی سالهای گذشته برخی افراد سودجو از این صنف خارج از اصول و ضوابط و بسیار بد عمل کرده‌اند، به طوری که تمام درآمد کشاورز و باغدار به جیب دلال رفته است.

 

کشاورزی که محصول  گوجه فرنگی  خود را  بطور میانگین و در بهترین شرایط کیلویی 300 تا 600 تومان به فروش می رساند، و این محصول به دست واسطه ها افتاده و در کلان شهرها تا 5 برابر قیمت و در مقاطعی حتی بیشتر از آن در بازار عرضه می شود.

 

این در حالی است که کشاورز با سرمایه زیاد زمین و آب این محصول را تولید کرده است و در طول سال با هزینه‌های فراوان کود و سم، آب و کارگری این محصول را تولید کرده است که رقم فروخته شده این هزینه‌ها را تامین نمی‌کند، چه برسد به اینکه  بخواهد سودی هم نصیبش شود.

 

اما دلال این محصولات را با چک مدت‌دار می‌خرد و بعد از فروش 5 برابری در بازار یک شبه سودکلانی به جیب می‌زند، با این وضع اگر شما باشید، کدام راه را برای پول در آوردن بر می‌گزینید؟ تولید یا واسطه‌گری؟ همچنان که شاهدیم قشر جوان علاقه کمتری به تولید در روستاها نشان می‌دهند و با مهاجرت به شهرها به کارهای کاذب و واسطه گری سوق پیدا می کنند.

 

چیزی که مسلم است پدیده دلالی طی سالیان گذشته یقه اقتصاد ایران را گرفته و تا زمانی که شرایط کنونی اقتصاد و روش های ناصحیح استفاده از منابع بانکی و نبود نظارت کافی در انجام مبادلات کالایی وجود دارد بازار دلال ها در همه بخش های اقتصادی همچنان داغ و جذاب خواهد بود و برای رهایی از آن باید تحولی اساسی در همه بخش ها صورت گیرد که این نیازمند یک نظام سیستماتیک مشخص و شفاف در اقتصاد ایران است.

 

گزارش از: میلاد جانه