محمدباقر قالیباف شامگاه شنبه با حضور در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به عملکرد ١٢ ساله خود در مدیریت شهری با بیان این که موضوع شهر و شهرداری در کشور ما مشکلات ریشه‌ای و اساسی دارد که مهم‌ترین بخش آن به مشکلات ساختاری و جایگاه شهرداری‌ها در نظام اداری و اجرایی کشور ما مربوط می‌شود، گفت: اگر نگاهی به بقیه کشورهای دنیا داشته باشیم، می‌بینیم که آنها دارای مدیریت یکپارچه شهری هستند اما امروز در کشور ما به دلیل مشکلات ساختاری این مهم محقق نشده است.
وی افزود: امروز حتی در کشورهای جنوب غرب آسیا، شبه‌قاره هند و شرق آسیا و اروپا شاهد هستیم که مجموعه شهرداری‌ها از اختیارات ویژه‌ای برخودار بوده و به نحوی در زندگی روزانه مردم در حوزه‌های فرهنگی، بهداشتی، خدمات و آموزش و پرورش به صورت یکپارچه پاسخگو هستند. یعنی واقعا شهردار هستند و مسئولیت دارند اما در کشور ما این‌گونه نیست. ۷۰ درصد جمعیت ما شهرنشین شده‌اند اما جایگاه شهرداری‌ها در نظام اداری و اجرایی کشور مناسب نیست. حتما موضوعاتی مثل محیط زیست، ورزش و میراث فرهنگی مهم است اما اداره شهرها اهمیت کمتری از این موارد دارد؟
قالیباف تصریح کرد: شهرداری‌ها خودشان یک دولت محلی هستند؛ یعنی در همه نیازهای شهر در حوزه خدمات عمومی مسئولیت دارند و پاسخگو هستند اما سیستم اداری و اجرایی ما در کشور به شدت متمرکز است یعنی در همه موضوعات مرکزی تصمیم می‌گیریم و رفتار می‌کنیم.
وی گفت: مهم‌ترین مشکل شهرها مشکل ساختاری و جایگاه شهرداری‌ها در نظام اداری و اجرایی کشور است. نمی‌شود با بخشنامه در سازمان شهرداری‌ها در معاونت وزارت کشور بخواهیم بر هزار شهرداری در کشور نظارت کنیم و در راستای تحقق این مهم دولت باید بپذیرد دست از تمرکزگرایی بردارد، قانون را اصلاح کند و امور به مجلس داده شود و مدیریت یکپارچه شهری شکل گیرد. همچنین لازم است که شوراهای شهر واقعا شورای شهر باشند؛ یعنی برای همه جنبه‌های شهر تصمیم بگیرند و شورای شهرداری نباشند و هر امری که جنبه حاکمیتی ندارد و امورات تصدی‌گری به شهرداری‌ها واگذار شود و امورات تولی‌گری و حاکمیتی در اختیار دولت باقی بماند تا به عنوان نهاد عمومی غیردولتی فعالیت کنند.
شهردار تهران در ادامه با بیان این که عملکردمان در معرض قضاوت مردم است، اضافه کرد: مردم خوب ما در شهر تهران خصوصا اهالی فرهنگ، نخبگان، متخصصان و... شاهد هستند که اتفاقات خوبی در شهر افتاد. این اتفاقات در ۱۲ سال گذشته را اگر بخواهیم با گذشته مقایسه کنیم، باید بگوییم در حوزه توسعه زیرساخت‌ها به اندازه تاریخ بلدیه در این ١٢ سال اخیر کار شده است.
وی با بیان این که در سال ۸۴ کلا ۱۵۷ تقاطع در این شهر شامل پل روگذر و زیر گذر و دسترسی‌ها ساخته شده بود اما امروز این تعداد به حدود ۳۵۰ تقاطع رسیده و بیش از دو برابر شده است، گفت: یعنی به اندازه هر چه پل در تهران ساخته شده است، در طول ۱۲ سال دو برابر شده است. همچنین در این مدت هیچ تونل حمل و نقلی نداشتیم. تنها تونلی که داشتیم تونل رسالت بود که ۱۱ سال بود کار ساخت آن شروع شده بود و در حالی که حدود ۴۷ درصد پیشرفت کار داشتیم، حدود یک سال و اندی بعد این تونل را افتتاح کردیم و امروز ۲۴ کیلومتر تونل تنها مخصوص حمل‌ونقل خودرو داریم.
شهردار تهران در ادامه تشریح عملکردش با بیان این که در حوزه فضای سبز اقدامات زیادی صورت گرفته است، گفت: در گذشته در پارک‌های فضای سبز در شهر تهران حدود ۱۲۰۰ پارک بیشتر نداشتیم اما امروز بیش از دو هزار و ۲۰۰ پارک در شهر تهران داریم و سرانه فضای سبز حدود کمتر از ۹ متر برای هر نفر به بیش از ۱۶ متر سرانه فضای سبز به ازای هر نفر رسیده‌ایم. البته مناطق ۹ و ۱۰ از نظر وضعیت فضای سبز سرانه خوبی ندارند و حتی زمین‌های بزرگی برای تملک وجود نداشت که آن را دنبال کنیم.
وی گفت: در حوزه زیرساخت‌ها، بزرگراه‌ها، تونل‌ها و فضای سبز عدد و رقم‌ها این‌گونه است که همه اقداماتی که تا پیش از این دوره در شهر تهران انجام شده است، به همین مقدار در ۱۲ سال گذشته انجام شده است.
قالیباف در ادامه با بیان این که یکی از معضلات شهر تهران آلودگی هوا است، گفت: از آنجایی که مسئولیت اصلی حل این مشکل با دولت است، بارها اعلام کردیم که شهرداری تهران ایده و طرح‌های مختلفی برای حل مشکل آلودگی هوا طی شش سال دارد اما خودشان خواستند که این طرح را اجرا کنند و بر همین اساس ما طرح کاهش آلودگی را به دولت دادیم تا آنها نسبت به اجرایی کردن آن اقدام کنند.
وی با اشاره به این که در ابتدای سال ۸۴ حدوداً دو میلیون خودرو وجود داشت اما در حال حاضر این تعداد دو برابر شده است، گفت: شب‌ها در شهر کامیون‌هایی تردد می‌کنند که حداقل ۴۰ سال از عمرشان گذشته است و جای سوال است که چه کسی اجازه تردد به آنها می‌دهد؟ چرا موتورسیکلت‌هایی که به اندازه پنج خودرو آلودگی دارند تولید شده و در شهر تردد می‌کنند؟
قالیباف در ادامه با بیان این که جمعیت شهر تهران رو به افزایش نیست، گفت: عمده مهاجرتی که صورت می‌گیرد به اطراف تهران است اما عمده فعالیت‌هایشان در حوزه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... در شهر تهران است و تبعات این رفت و آمد برای تهران باقی می‌ماند.
وی خاطرنشان کرد: حتما ساخت و ساز نیز در رشد این مقوله تاثیرگذار است. سه سال قبل با حضور وزیر راه و همه سازمان‌های مربوطه در جلسه‌ای اعلام کردم که دولت تصمیمی بگیرد و بگوید شهرداری نباید هیچ جواز ساخت و سازی را صادر کند اما جای سوال است که دولت می‌تواند این تصمیم را بگیرد؟ من همان زمان گفتم اگر این تصمیم را انجام دهیم، بعداً می‌گویند شهرداری تورم در حوزه مسکن ایجاد کرده است.
وی در واکنش به عبارت تراکم‌فروشی گفت: تراکم‌فروشی حرف گزافی است و کسانی که خودشان مسئول این کار هستند، حرف گزاف و غیرمنطقی نگویند؛ چراکه ما در شهرسازی یک تراکم مجاز و پایه داریم که در شهرداری تهران بر اساس این تراکم مجاز و پایه مجوز داده می‌شود اما ممکن است بعضی جاها این ظرفیت و پهنه‌بندی‌ها درصدش بیشتر باشد که همه این‌ها ضوابط دارد و بر اساس طرح جامع که در شورای عالی معماری به تصویب رسیده، انجام می‌شود.
به گفته قالیباف، طرح تفصیلی نیز در کمیسیون ماده ۵ تصویب می‌شود که ۷ عضو دارد که تنها یک عضو آن از شهرداری و مابقی عضو دولت هستند.
وی با بیان این که در گذشته مردم می‌گفتند در شهرداری هر چقدر پول بدهید طبقه بیشتری می‌گیرید، گفت: این اتفاق در دهه ۷۰ مرسوم بوده و نمونه و آمارها نیز موجود است اما در این دوره مدیریت شهری به هیچ عنوان این‌گونه نبود که اگر کسی پول بدهد بتواند تراکم بیشتر دریافت کند هرچند که من منکر برخی تخلفات نمی‌شوم.
قالیباف با بیان اینکه در حال حاضر یکی از مشکلات بزرگ تهران ترافیک است، اظهار کرد: در حال حاضر با بحرانی مواجه هستیم که به تعداد افراد خانه، خودرو وجود دارد که باید دولت فکری به حال آن کند؛ چرا که می‌تواند یا عوارض سنگین وضع کند و یا حداقل در مکان‌هایی که آلودگی زیاد است؛ از ورود خودروهای آلاینده جلوگیری کند. من خجالت می‌کشم که بگویم اتوبوس‌هایی که به دلیل عدم کیفیت ترددشان در جاده‌ها ممنوع است، امروز در داخل شهر به عنوان سرویس ادارات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
وی در پاسخ به برخی انتقادات مبنی بر این که در این ۱۲ سال ساخت مترو در دستور کار شهرداری قرار نداشته، با ارائه آمارهایی گفت: براساس چشم‌انداز ۱۴۰۴ باید هشت خط مترو در تهران ساخته می‌شد که می‌بینید این مهم محقق شده است.
وی ادامه داد: برخی می‌گویند قالیباف مترو نمی‌سازد بلکه به ساخت پل و اتوبان علاقه‌مند است. همکاران من هر دو را با هم می‌سازند و باید اعلام کنم هنگامی که ما به شهرداری تهران آمدیم تنها ۷۰ کیلومتر مترو ساخته شده بود و خط ۲ از صادقیه تا امام خمینی (ره) و خط یک از حقانی تا شهرری بود اما حالا حدود ۳۰۰ کیلومتر مترو داریم که پرونده ساخت مترو بسته شده است.
قالیباف با اشاره به حواشی خط ۸ با بیان این که این خط هیچ مشکل امنیتی ندارد و تنها خطی است که ۲۴ ساعته فعالیت می‌کند، اظهار کرد: نمی‌خواهم وارد این بحث شوم؛ چرا که آن مسائل بهانه‌ای بیش نبود. خط ۶ کمتر از دو ماه دیگر افتتاح می‌شود و حالا سوال اینجاست آیا با افتتاح ۳۰۰ کیلومتر مترو ما به این مقوله بی‌توجه بودیم؟ ما در این سال‌ها هم پل و هم بزرگراه و هم مترو ساختیم.
وی در پاسخ به این سوال که برخی می‌گویند با هزینه پل صدر می‌توانستید ۱۰۰ کیلومتر مترو بسازید، گفت: هر کیلومتر مترو ۲۴۰ میلیارد تومان هزینه دارد و حالا شما عدد ۱۰۰ کیلومتر را در ۲۴۰ میلیارد تومان ضرب کنید و ببینید چه عدد بزرگی به دست می‌آید. مگر ما می‌خواستیم پایه‌های بزرگراه صدر را با پول بسازیم که چنین ادعایی می‌شود و باید اعلام کنم عدد و ارقام اعلامی بدون مبنا و در راستای فضاسازی‌های غیرمنطقی است و توجیه فنی ندارد.
شهردار تهران در تشریح دلایل ساخت تونل نیایش و پل طبقاتی صدر گفت: قبول دارم هرچقدر اتوبان بسازیم، تقاضای سفر افزایش می‌یابد اما دولت باید جلوی ورود خودروها را بگیرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به بی‌مهری دولت‌ها در پرداخت سهم‌شان در حمل‌ونقل عمومی، گفت: در شش سال گذشته حتی یک ریال هم بابت نوسازی اتوبوس‌ها داده نشده و اگر دولت سهم خود در توسعه مترو را بپردازد، ۱۳۰۰ واگن به خطوط مترو اضافه می‌شود و سرویس‌دهی به دوونیم دقیقه کاهش می‌یابد.
قالیباف در مورد عملکرد مالی شهرداری تهران نیز با بیان این که یکی از موفق‌ترین کارهای ما در شهرداری تهران شفافیت مالی بود، گفت: قبل از سال ۸۵ اصلاً پایه‌های حساب‌های مالی قبلی وجود نداشت و حسابرس همه موارد را غیرقابل اظهارنظر عنوان می‌کرد اما همین حالا گزارش تفریغ بودجه سال ۹۵ را به شورا دادیم و تمامی تهاترهای شهرداری نیز شفاف است.
وی با بیان این که رقم بدهی شهرداری ۱۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان و میزان طلب شهرداری از دولت ۱۹ هزار میلیارد تومان است، گفت: املاک عمومی شهرداری همچون معابر، پارک‌ها و... غیرقابل فروش است اما برخی از املاک شهرداری را می‌توانیم براساس آیین‌نامه‌های مالی تهاتر کنیم؛ چراکه ما با پیمانکارانی که کار می‌کنیم شرط کرده که ۶۰ درصد نقد و ۴۰ درصد املاک می‌دهیم اما باید بگویم که تمامی تهاترهای ما شفاف است و به طور کلی تمامی گزارش‌های مالی ما آن هم به روز بر روی سایت tehran.ir وجود دارد؛ هرچند که من منکر تخلف و دله‌دزدی‌ها نمی‌شوم. شما دیدید که در مورد پرونده واگذاری املاک نیز گفتند که ۲۲۰ میلیارد تومان در این پرونده تخلف شده اما دادستانی تهران چندی پیش اعلام کرد که تنها شش هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان آن هم به دلیل بی‌دقتی در قیمت‌گذاری‌ها کشف شده است.
شهردار تهران در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان این که در دوره مدیریت ۱۲ ساله سعی کردیم رویکرد فرهنگی و اجتماعی در امورات خود داشته و با رسیدگی به حال محرومان فاصله جنوب و شمال را کم کنیم، گفت: خدا را شاهد می‌گیرم که از این رویکردمان ذره‌ای عقب‌نشینی نکرده و امروز شتاب جنوب به نسبت شمال پنج برابر شده است.
قالیباف در پایان این گفت‌وگوی تلویزیونی در پاسخ به این سوال که چه طرح‌های انجام نشده‌ای برای شهر تهران داشتید، گفت: یکی از طرح‌هایی که بسیار به آن علاقه‌مند بودیم اما عملیاتی نشد، ایجاد یک رودخانه برای تهران بود؛ به‌گونه‌ای که آب جنوب البرز را از طریق روددره‌ها به کانال فیروزآباد و چشمه علی بکشانیم که این مهم نقش زیادی در تحول زندگی مردم ایفا می‌کرد. همچنین مطالعات با یک شرکت خارجی انجام شده بود که در کمترین زمان شهروندان تهرانی را به شمال کشور هدایت کنیم و به‌گونه‌ای، مترو را به شمال ببریم که این مسائل محقق نشد.
