زمانی که به لیست ساکنان آن نگاه میاندازیم از مسعود رجوی و سعید امامی در آن حضور دارند تا آیتالله طالقانی و آیتالله هاشمی رفسنجانی و آیتالله منتظری. از امیرهوشنگ ابتهاج و خسرو گلسرخی آنجا ساکن بودند تا محمد مایلیکهن و سوشا مکانی. شاید همین مسئله هم باعث شهرت، اهمیت تاریخی و قضایی این بازداشتگاه شده و آینده آن را در هالهای از ابهام فرو برده است.
ماجرای آینده و تغییر کاربری این بازداشتگاه تقریبا از اوایل دهه ۸۰ آغاز شد که هیات دولت اصلاحات موضوع واگذاری زندان اوین برای گسترش دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی شهید بهشتی مطرح شد اما بعد از مدتی انجام آن منتفی شد و بعد از حدود یک دهه دوباره مسئله تغییر کاربری این بازداشتگاه به میان آمد و این بار تصمیم بر این بود که تبدیل به موزه شود اما این خبر از سوی رئیس وقت زندانها تکذیب شد و گفت: هيچگونه موافقتي براي تبديل زندان اوين به باغ موزه از سوي هيچ مرجع رسمي اعلام نشده است.
با این حال او خبر جدیدی درباره اوین به خبرنگاران داد و گفت: چهار پیشنهاد درباره خرید اوین مطرح شده که شهرداری تهران برای خریداری مجموعه زندان اوین و تبدیل این مجموعه به مرکزی تفریحی یکی از این چهار پیشنهاد را ارائه کرده است. این ماجرا کمی طولانی شد ولی با این حال بعد از مدتی قالیباف از تبدیل قسمتی از زندان اوین یا تمام آن به بوستان و فضای سبز (پارک عمومی) خبر داد و گفت: «با ریاست محترم قوه قضائیه مذاکراتی داشتهایم و مقرر شده شهرداری تهران و این قوه برای مجموعه اوین و زندان اوین بوستانی را مهیا کنند تا این مجموعه نیز مانند زندان قصر به باغ موزه زندان قصر تبدیل شود.»
ولی این هم بعد از مدتی توسط رئیس سازمان زندانها تکذیب شد. با همه این فراز و فرودهای یک سال بعد زمانی که همچنان انتقال این زندان به خارج از شهر موضوع مورد بحث رسانهها بود رییس سازمان زندانها در خصوص آخرین وضعیت انتقال زندان اوین به خارج از شهر بیان کرد: این امر نیاز به اعتبار مناسب دارد که در حال حاضر فروش اوین به شهرداری منتفی شده است و ما به دنبال مذاکره و رایزنی با سایر دستگاهها برای این اقدام هستیم. با مذاکره اگر به نتایجی در این راستا با سایر دستگاهها برسیم، زمینههای جابهجایی زندان، زندانیان و نیروی انسانی و ساخت فضای جدید را تدارک میبینیم و سپس امکان نقل و انتقال فراهم میشود.
حالا بعد از گذشت حدود یک سال از این ماجرا و همزمان با بازدید سفرای مقیم تهران این زندان مصطفی پورمحمدی، وزیر دادگستری از تغییر و تحول احتمالی و جدید این زندان خبر داد و گفت: موضوع انتقال زندان اوین به خارج از شهر با سایر زندانها متفاوت است. در حقیقت برای انتقال اوین مباحث بسیار کارشناسی لازم است که در شرایط فعلی انتقال آن به خارج از شهر را متوقف کرده است.
وزیر دادگستری با تاکید بر نیاز به وجود یک بازداشتگاه بزرگ در داخل شهر تهران تصریح کرد: یک بازداشتگاه بزرگ در مرکز شهر لازم است زیرا برای بازداشت موقت و زمان بررسی پرونده در دادسرا، دادیاری و دادگاه نمیتوان متخلفان را مدام از ۴۰ کیلومتری شهر به این مجموعهها آورد. پایتخت نیاز به یک بازداشتگاه موقت بزرگ در داخل شهر دارد اما قطعا این بازداشتگاه زندان اوین نیست، زیرا تصمیم قطعی گرفته نشده است. البته گمانهزنیهایی در این رابطه وجود دارد.
با این صحبتهای پورمحمدی مشخص شد که هنوز تکلیف زندان اوین مشخص نیست اما واضح است که نه موزه میشود و نه شهرداری آن را تبدیل به پارک میکند و حتی به خارج شهر هم منتقل نمیشود، زیرا حدود ۲ هزارو۵۰۰ میلیارد اعتبار نیاز دارد. بنابراین همان طور که تقریبا ۳ دهه است که در چنین شرایطی قرار دارد، احتمال تحول در کاربری آن بسیار ضعیف است.»