وداع با «آیت‌الله»
غروب ۱۹ دی‌ماه بود که خبری بهت‌آور ملت ایران را شوکه کرد. آن روز خبر رسید که آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی ـ رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ـ که به دلیل عارضه قلبی در بیمارستان شهدای تجریش تهران بستری شده بود، در سن ۸۲ سالگی دعوت حق را لبیک گفت و به دیار باقی شتافت. مراسم تشییع با شکوه رفیق دیرین امام، رهبر، انقلاب و ملت صبح ۲۱ دی‌ماه با حضور جمع کثیری از مردم، فعالان سیاسی و مسئولان کشوری و لشکری از مقابل دانشگاه تهران برگزار شد.
مقام معظم رهبری نیز در دانشگاه تهران بر پیکر آیت‌الله نماز خواندند و بدرقه با شکوه مردم نیز تا میدان راه‌آهن ادامه داشت.
«پلاسکو» غرق در آتش و اندوه
ساعت ۷:۵۹ صبح پنجشنبه ۳۰ دی‌ماه، وقوع آتش‌سوزی در ساختمان پلاسکو به سامانه آتش‌نشانی شهر تهران اطلاع داده شد. طبق اعلام مراجع رسمی، ساختمان پلاسکو از طبقه هشتم به بالا دچار حریق شده بود. شدت حادثه به حدی بود که عبور و مرور در خیابان‌های اطراف را دچار مشکل و اختلال کرده و دود ناشی از حادثه، آسمان منطقه را هم فراگرفته بود. حوالی ساعت ۱۱:۳۰ و در حالی که تعداد زیادی آتش‌نشان در داخل ساختمان در حال کنترل آتش بودند، همه ساختمان پلاسکو به طور عمودی درون خود فرو ریخت و به این ترتیب اولین ساختمان مدرن خاورمیانه به صورت کامل تخریب شد.
بر اثر این حادثه ناگوار ۱۶ آتش‌نشان به شهادت رسیدند. عملیات آواربرداری پلاسکو ۹ روز طول کشید و طی آن ۱۹۰۰ کامیون حدود ۲۰ هزار تن خاک و نخاله را از محل خارج کردند.
مراسم تشییع جان‌باختگان نیز صبح ۱۱ بهمن‌ماه از مصلی تهران آغاز شد و در میان ازدحام جمعیت در قطعه ۵۰ گلزار شهدای بهشت زهرا (س) به پایان رسید.
شلیک پدافند هوایی در خیابان انقلاب
آن روز یک روز آرام و معمولی بود تا اینکه صدای شلیک، قلب ساکنان منطقه میدان انقلاب و حوالی آن را لرزاند. عصر ۲۷ دی‌ماه بود که یک فروند پهپاد به محدوه پرواز ممنوع میدان انقلاب وارد شد و با شلیک پدافند هوایی از این منطقه خارج شد. معاون قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) همان زمان در گفت‌وگویی کوتاه اعلام کرد: «پدافند پس از رویت این ریزپرنده شلیک خود را آغاز کرد اما پس از خارج‌شدن آن از محدوده پرواز ممنوع برای تامین امنیت مردم تیراندازی خاتمه یافت. هیچ مورد خاص و نگران‌کننده‌ای نیست و همه چیز آرام است و آنچه ما رویت کردیم تهدید خاصی برای ما محسوب نمی‌شد.»
درباره این خبر جزئیات بیشتری اعلام نشد.
مرگبارترین حادثه ریلی ایران
برخورد قطار در محور سمنان ـ دامغان که ۵ آذرماه امسال رخ داد، یکی از مرگبارترین حوادث ریلی ایران پس از حادثه نیشابور به شمار می‌رود. ماجرا از این قرار بود که دو قطار مسافربری در حوالی «ایستگاه هفت‌خوان» در محور سمنان ـ دامغان با یکدیگر برخورد کردند. در این حادثه که در ساعت ۷:۲۲ صبح به وقوع پیوست، قطار سمنان - مشهد از پشت به قطار تبریز - مشهد که در همان ریل متوقف بود، برخورد کرد. در پی برخورد دو قطار، چهار واگن از ریل خارج و پنج واگن نیز دچار حریق شد. در این حادثه ۴۷ نفر از هموطنانمان کشته و ۱۰۳ نفر نیز مصدوم شدند. علت این حادثه خطای انسانی بود.
کیارستمی، پورحیدری و ...
وقتی پایان هر سال ۱۲ ماه آن را مرور می‌کنیم، یاد آنهایی می‌افتیم که دوستشان داشته‌ایم و وجودشان برایمان خاطره‌انگیز بوده است اما ناچار شده‌ایم بدرقه‌شان کنیم به «خانه دوست».
آیت‌الله العظمی موسوی اردبیلی که به علت مشکل قلبی و ریوی در بیمارستانی در تهران بستری شده بود، ظهر ۳ آذرماه در سن ۹۱ سالگی دار فانی را وداع گفت. در مدتی که این مرجع تقلید برای مراقبت‌های بیشتر به تهران منتقل شد، چهره‌های مختلف سیاسی و دینی از جمله رهبر معظم انقلاب و سران قوا با حضور در بیمارستان، از نزدیک در جریان روند درمان ایشان قرار گرفتند.
۱۴ تیرماه خبر رسید عباس کیارستمی که برای ادامه درمان بیماری خود به فرانسه سفر کرده بود، در سن ۷۶ سالگی درگذشت. این کارگردان سرشناس سینمای ایران که از اسفند سال ۹۴ تا اوایل اردیبهشت ۹۵ به دلیل انجام چند عمل جراحی در ناحیه روده در بیمارستان بستری شده بود، بنا به تصمیم خودش ۸ تیرماه برای تکمیل مراحل درمان به پاریس رفت و سرانجام در بیمارستانی در پاریس از دنیا رفت.
چند روز بعد پیکر او به ایران منتقل شد و ۲۰ تیرماه در میان حزن و اندوه خیل عظیمی از دوستدارانش از مقابل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به «خانه دوست» بدرقه شد.
۲۱ خردادماه بود که حبیب محبیان ـ خواننده پیشکسوت پاپ ـ بر اثر ایست قلبی در رامسر درگذشت. او چند سال پیش برای ادامه فعالیت هنری به کشور بازگشته اما هیچ‌گاه موفق به این کار نشده بود.
اما درگذشت منصور پورحیدری ـ پدر استقلال ـ نیز یکی از خبرهای تلخ امسال برای اهالی ورزش بود. پیشکسوت استقلال ۱۴ آبان‌ماه امسال بعد از حدود یک سال مبارزه با بیماری سرطان در سن ۷۱۱ سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد.
صبح ۵ شهریورماه نیز داوود رشیدی بر اثر ایست قلبی دار فانی را وداع گفت و در سن ۸۳ سالگی برای همیشه آرام گرفت.
سلیم موذن‌زاده اردبیلی صدای ماندگار مرثیه «زینب‌زینب» ۲ آذرماه با پاییز همسفر شد و بر اثر عارضه قلبی از دنیا رفت.
درگذشت حسن جوهرچی نیز یکی دیگر از خبرهای غیرمنتظره امسال بود. این بازیگر ۴۸ ساله سینما و تلویزیون ۱۵ بهمن‌ماه امسال پس از تحمل عارضه کبدی، عفونت ریوی و کلیوی به علت ایست قلبی از دنیا رفت تا دوستدارانش را در غم و بهت فرو ببرد.
۱۷ شهریورماه هم فرهنگ شریف ـ نوازنده برجسته تار ـ در سن ۸۵ سالگی پس از مدت‌ها دست و پنجه نرم کردن با بیماری درگذشت.
۸ دی‌ماه هم خبر درگذشت عروسک‌گردان «کلاه‌قرمزی» منتشر شد. دنیا فنی‌زاده هنرمند تئاتر عروسکی و عروسک‌گردان «کلاه قرمزی» که از مدت‌ها پیش از بیماری سرطان رنج می‌برد، برای همیشه رفت تا کلاه‌قرمزی دیگر مادر نداشته باشد.
صدور حکم اعدام بابک زنجانی
پرونده بابک زنجانی که سال ۹۲ توسط دادستانی کل کشور به عنوان متهم نفتی بازداشت شده بود، بالاخره در سال ۹۵ به مراحل پایانی نزدیک شد. محسنی اژه‌ای - سخنگوی قوه قضائیه - ۱۶ اسفندماه ۹۴ اعلام کرد که دادگاه بدوی، بابک زنجانی به همراه دو متهم دیگر این پرونده را به اعدام محکوم کرده است. همچنین این سه متهم به رد مال مربوط به شاکی که همان شرکت ملی نفت ایران است و جزای نقدی معادل یک‌چهارم پول‌شویی نیز محکوم شده‌اند. سرانجام ۱۶ فروردین ۱۳۹۵، حکم اعدام بابک زنجانی تایید و ابلاغ شد.
برجام نفتی
با برچیده‌شدن تحریم‌های بین‌المللی بر اقتصاد ایران، چشم‌انداز گسترده‌ای از تأثیر برجام بر اقتصاد ایران و همچنین اقتصاد جهانی خصوصا در حوزه نفت و گاز به وجود آمد. شرکت‌های خارجی زیادی هم بعد از اجرایی شدن برجام برای بازگشت یا ورود به بازار ایران، ابراز تمایل یا اقدام کردند.
در ماه اکتبر ۲۰۱۶ (مهرماه ۹۵) ایران اعلام کرد که تولید نفت خود را در این ماه ۲۱۰ هزار بشکه در روز نسبت به ماه قبل افزایش داده و به ۳٫۹۲ میلیون بشکه در روز رسانده است. این در حالی است که در زمان تحریم و قبل از اجرایی‌شدن برجام، میزان تولید نفت ایران در بیشترین مقدار خود روزانه ۱ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه بود.
۲۷ نوامبر ۲۰۱۶، شلمبرژه - بزرگ‌ترین شرکت خدمات نفتی جهان - که از زمان تشدید تحریم‌ها در سال ۲۰۱۰ از بازار ایران خارج شده بود، اعلام کرد که توافق اولیه‌ای برای مطالعات توسعه یک میدان نفتی با ایران امضا کرده است.
آبی که جهرم و اهواز را با خودش برد
چند شهر ایران امسال درگیر سیل شدند و سیل جهرم و اهواز مدتی طولانی در صدر خبرها قرار گرفتند. سیلاب‌های ناشی از طغیان رودخانه کارون به اهواز رسید و اهالی چند روستای این شهرستان را با سیلاب درگیر کرد. شهرستان جهرم نیز به دلیل شکسته‌شدن سد محمدآباد گرفتار این بلای طبیعی شد. بعد از بارش باران، حجم آب زیادی وارد این سد شد که به موجب آن قسمتی از سد شکسته و آب آن تخلیه و وارد شهر جهرم شد.
سیل خسارت و خرابی زیادی به این مناطق وارد کرد.
وقتی حق هرکول ایران را خوردند
۲۷ آذرماه امسال قرار بود بهداد سلیمی معروف به هرکول ایران در مسابقات المپیک ریو ۲۰۱۶ با حریفان خود رقابت کند اما آن روز، روز بهداد سلیمی نبود. او با وزنه ۲۱۶ کیلوگرمی با قرار گرفتن در جایگاه نخست به کار خود در حرکت یک‌ضرب پایان داد و برای نخستین حرکت دوضرب خود وزنه ۲۴۵ کیلوگرمی را درخواست کرد و در حالی‌که این وزنه را به راحتی لیفت و بالای سر برد اما داوران با دو چراغ قرمز این وزنه را از او قبول نکردند. وی در حرکت دوم بار دیگر وزنه ۲۴۵ کیلوگرمی را انتخاب و در حالی‌که این بار هم به راحتی آن را مهار و ثبت کرده بود، داوران ۳ چراغ سفید دادند اما ژوری رأی را برگرداندند تا کار برای وزنه‌بردار کشورمان سخت شود.
سلیمی برای حرکت سوم بار دیگر وزنه ۲۴۵ کیلوگرمی را انتخاب کرد که با وجود فشاری که در وزنه‌های قبلی تحمل کرده بود، این بار موفق به مهار نشد تا از گردونه مسابقات بدون کسب مدال حذف شود.
حذف بهداد سلیمی یکی از اتفاقات تلخ المپیک برای ایرانی‌ها محسوب شد. این در حالی است که حذف این وزنه‌بردار ایرانی واکنش‌های جهانی هم در پی داشت.
گورخوابی و کول‌بری
روزنامه «شهروند» در دی ماه سال ۱۳۹۵ خبر از کارتن‌خواب‌هایی داد که در قبر می‌خوابند. ۵۰ کارتن‌خوابی که اطراف و درون گورستان بزرگ نصیرآباد باغستان در حومه شهریار ساکن بودند و دست‌کم ۲۰ گور را اشغال کرده‌اند. بر اساس این گزارش، در هر گور یک نفر و گاهی هم سه تا چهار نفر زندگی می‌کنند. این گورها عموما برای خواب مورد استفاده قرار می‌گیرند و در طول روز و زمانی که افراد برای تهیه پول مواد و غذا، ضایعات جمع می‌کنند یا گدایی می‌کنند، خالی هستند اما باید حواسشان به گورشان باشد چرا که از طرف دیگر کارتن‌خواب‌ها مورد سرقت قرار می‌گیرند و ممکنست به پتوهای پاره و لباس‌های کهنه هم رحم نکنند. این خبر در زمان انتشارش به شدت مردم را تحت تاثیر قرار داد.
یکی دیگر از حوادث تلخ امسال مرگ ۴ کول‌بر در منطقه سردشت بود. ریزش بهمن در حوالی روستای «بیوران علیا» در ۱۰ کیلومتری شهر سردشت منجر به جان باختن ۴ نفر از کولبران و واردشدن جراحات و آسیب‌هایی به تعداد دیگری از آنان شد. انتشار این خبر نیز با واکنش وسیع مردم و ابراز احساسات آنها به این رویداد در فضای مجازی همراه بود.
طعم تحریم و اسکار
«فروشنده» اثر اصغر فرهادی امسال نامزد جایزه اسکار شد اما این در حالی بود که دونالد ترامپ در اولین روزهای حضور خود در کاخ سفید قانونی را وضع کرد که طی آن مردم هفت کشور از جمله ایران اجازه ورود به خاک آمریکا را ندارند. ترانه علیدوستی بلافاصله به این خبر واکنش نشان داد و در اینستاگرام و توئیتر خود نوشت که حتی اگر این قانون شامل حال هنرمندان نشود او برای شرکت در مراسم اسکار به آمریکا نخواهد رفت. این نوشته با واکنش‌های بسیاری در داخل و خارج از کشور رو به رو شد. آکادمی اسکار هم در بیانیه‌ای این کار ترامپ را محکوم و از ترانه علیدوستی و اصغر فرهادی دفاع کرد. اصغر فرهادی نیز با انتشار متنی اعتراض و انزجار خود را از این قانون اعلام کرد و گفت که حتی در صورت اجازه در کنار دیگر عوامل فروشنده در مراسم اسکار شرکت نخواهد کرد. او در ششم اسفندماه انوشه انصاری و پروفسور فیروز نادری را به عنوان نمایندگانش برای حضور در مراسم اسکار معرفی کرد.
سرانجام در هشتاد و نهمین دوره جوایز اسکار جایزه بهترین فیلم خارجی‌زبان به «فروشنده» تعلق گرفت. این دومین جایزه اسکار سینمای ایران و اصغر فرهادی بود.
کودتای نافرجام
اما چند خبر خارجی هم در سالی که گذشت، موجب بهت و حیرت شد که یکی از مهم‌ترین آنها کودتای نافرجام ترکیه در ۱۵ جولای (۱۵ تیرماه) بود. کودتای نافرجام ۲۰۱۶ ترکیه تلاشی توسط گروهی از نظامیان بود که بنا بر گفته نخست‌وزیر ترکیه بخشی از ارتش این کشور می‌خواستند حکومت را در دست بگیرند. جت‌های جنگی در آسمان استانبول و آنکارا پرواز کردند و ارتش پل‌های «بسفر» و «سلطان محمد فاتح» در استانبول را به وسیله تانک و سربازها مسدود کرد. طی این عملیات، بسیاری خطوط تلفن و اینترنت قطع بودند.
ساعاتی پس از آغاز درگیری‌ها، نیروهای وفادار به دولت ترکیه و حزب عدالت و توسعه اعلام کردند که کنترل کشور را به دست گرفته و ۱۵۶۳ نظامی کودتاگر بازداشت شده‌اند. همچنین نیروهای مردمی طرفدار دولت ترکیه به سمت ستاد مشترک ارتش این کشور حرکت کردند. سرانجام سرویس اطلاعاتی دولت ترکیه در بیانیه‌ای مدعی شد که کودتای ارتش شکست خورده است و عده‌ای از کودتاچیان هم دستگیر شده‌اند.
ترور آندره کارلوف (سفیر روسیه در ترکیه) نیز یکی دیگر از اتفاقات شوکه‌کننده بود. او که آذرماه امسال در مراسم افتتاحیه نمایشگاه عکسی در آنکارا با عنوان «روسیه از نگاه ترک‌ها» حضور پیدا کرده بود از سوی یک فرد مسلح مورد حمله قرار گرفت و کشته شد. البته فرد مهاجم به سفیر نیز به ضرب گلوله پلیس ترکیه کشته شد.
خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا
تیرماه امسال، مقامات لندن رسما اعلام کردند که اکثریت انگلیسی‌ها به خروج این کشور از اتحادیه اروپا رای داده‌اند. در همه‌پرسی که در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۶ در بریتانیا انجام شد، بیش از ۱۷ میلیون نفر به عدم حضور این کشور در اتحادیه اروپا رأی دادند (در مقابل بیش از ۱۶ میلیون نفری که رأی به ماندن در اتحادیه اروپا دادند) و جنبش «برگزیت» به موفقیت رسید. خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا نتایجی اقتصادی در پی داشت و تا حدی در بازار ارز، انرژی، شاخص‌های بورس و … تأثیرات مهمی گذاشت.
شب‌های تلخ برلین و نیس
حمله با کامیون به جشن ملی فرانسه در شهر نیس در ماه جولای یک اتفاق تلخ بود. ۸۶ نفر در این واقعه کشته و نزدیک به ۱۵۰ نفر نیز زخمی شدند. این برخورد در زمان یک آتش‌بازی در جشن‌های روز باستیل صورت گرفت و مقام‌های فرانسه این واقعه را یک حمله تروریستی خواندند. راننده کامیونی که به سوی جمعیت حمله کرده بود، یک فرد ۳۱ ساله و مسلمان به نام «محمد لحویج بوهلال» با تابعیت دوگانه فرانسوی - تونسی شناسایی و به ضرب گلوله پلیس فرانسه کشته شد.
تقریبا در همین بازه زمانی حمله به بازار کریسمس در شهر برلین صورت گرفت. یک دستگاه کامیون با ورود ناگهانی به بازار کریسمس و تصادف عمدی باعث کشته شدن دست کم ۱۲ نفر و زخمی شدن ۴۸ نفر شد. این در حالی بود که داعش مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت.
شوک ترامپ
در نهایت یکی از مهم‌ترین اخباری که موجب شوک مردم دنیا از جمله ایرانی‌ها شد، خبر ریاست جمهوری دونالد ترامپ بود. ترامپ در انتخابات سراسری ۸ نوامبر ۲۰۱۶ به طرز غافلگیرکننده‌ای بر هیلاری کلینتون ـ نامزد دموکرات ـ پیروز شد. ترامپ با ۷۰ سال سن ثروتمندترین و مسن‌ترین فردی است که ریاست جمهوری را شروع کرده است. او تنها کسی است که بدون هر گونه سابقه تصدی مناصب سیاسی یا نظامی به ریاست جمهوری آمریکا برگزیده شده و پنجمین کسی است که با کسب آرای مردمی کمتر از رقیبش به ریاست جمهوری برگزیده شده است.
پس از تحلیف ترامپ تظاهرات گسترده‌ای در اعتراض به او در آمریکا و سراسر جهان از جمله راهپیمایی زنان در واشنگتن برگزار شدند.
