دولت طرح کارت اعتباری خرید کالا را با هدف تحریک تقاضا در بازار لوازم خانگی که تولیدکنندگان آن در یک سال اخیر با رکود شدیدی مواجه شده‌اند، اعلام کرد و وعده اجرای آن را به مردم و تولیدکنندگان داد.
اجرای این طرح تا حدی به تاخیر افتاد که صدای تولیدکنندگان درآمد و از تاثیر این طرح بر بازار ناامید شدند و اخیرا رییس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی این طرح را شکست خورده و منتفی اعلام کرد.
بر اساس آنچه در مراحل مختلف طرح شنیده می‌شد، در ابتدا قرار بود کارت‌های اعتباری تا سقف 10 میلیون تومان با نرخ سود 12 درصد و در 18 تا 24 قسط در مرحله اول به حقوق بگیران و مستمری بگیران سازمان‌ها و در مرحله بعدی در بین عموم مردم توزیع شود.
اما مدتی نگذشت که بانک مرکزی این طرح را که به عنوان کارت اعتباری خرید کالای ایرانی شناخته می‌شد، دستخوش تغییراتی کرد و از اضافه شدن برندهای خارجی با نرخ سود 21 درصد به این طرح خبر داد که پس از اعتراض تولیدکنندگان و شایعاتی مبنی بر احتمال انصراف آنها از طرح، بانک مرکزی اعلام کرد که ریالی از منابع بانک مرکزی صرف خرید کالای خارجی نمی‌شود و این تسهیلات برای کالای خارجی تنها از منابع بانک‌ها در صورت صلاحدید خودشان هزینه خواهد شد.
تولیدکنندگان که به این شرایط نیز رضایت داده بودند، خواستار اجرای سریع‌تر طرح برای فرار از عواقب انتظار برای آن شدند اما بانک مرکزی پس از مدتی تاخیر، بار دیگر اعلام کرد که تعداد اقساط 12 ماه خواهد بود که به این ترتیب رقم هر قسط برای افرادی که به عنوان جامعه هدف این طرح شناخته می‌شدند، بسیار بالا بود.
اما تغییرات بانک مرکزی در طرحی که اولین بار در اواخر مهرماه اعلام شد، به همین موضوعات خلاصه نشد و در نهایت سقف کارت‌های اعتباری نیز به شش میلیون تومان تقلیل یافت تا تولیدکنندگان پس از همه این اتفاقات، طرح را شکست خورده بدانند و مدعی شوند که این کارت به دست مردم نمی‌رسد.
در ابتدا حمیدرضا غزنوی – سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی - با تاکید براینکه تاکنون حتی یک نفر برای خرید با کارت اعتباری به هیچ یک از فروشگاه‌های برندهای مختلف تولید داخل مراجعه نکرده است، گفت: از ابتدای این طرح که تغییرات در آن آغاز شد ما گفتیم که این کار اشتباه است و طرح به مشکل می‌خورد، الان هم می‌بینیم که کسی از طرح استقبال نمی‌کند.
وی افزود: این طرح قطعا شکست خورده و کارنامه سیاهی برای برنامه خروج از رکود است و مطمئن باشید که این کارت به دست مردم نمی‌رسد.
البته نکته جالب در مسیر اجرای این طرح، سکوت کامل وزارت صنعت، معدن و تجارت در ارائه هرگونه جزئیاتی از این طرح بود که از ابتدا با ارجاع دادن این موضوع به بانک مرکزی، خود را از قضیه کنار کشید و حتی مباحثی مطرح بود که به مسئولان این حوزه در وزارت صنعت گفته شده که از انجام مصاحبه خودداری کنند.
این در حالی است که در مورد خودرو، وزارت صنعت، معدن و تجارت بیش از لوازم خانگی پیگیر کار بود.
البته در هفته گذشته محمدرضا نعمت‌زاده – وزیر صنعت، معدن و تجارت – در حاشیه جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی در پاسخ به خبرنگاران گفته بود که بانک مرکزی در اجرای این طرح احتیاط می‌کند و اینکه این طرح در حال حاضر به دو کارت اعتباری ملی با توزیع گسترده و کارت اعتباری کارمندان تقسیم می‌شود.
وی این را هم گفته بود که اکنون نوع دیگری از کارت‌ها میان کارمندان دولت توزیع و لیست کارمندان به بانک مرکزی ارسال شده است و بانک مرکزی پس از بررسی‌های لازم آن را عملیاتی خواهد کرد.
این درحالی است که برخلاف سخنان نعمت‌زاده، محمدرضا دیانی - رییس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی - از منتفی شدن این طرح به ایسنا خبر داد و گفت: صدور کارت اعتباری خرید لوازم خانگی رسما منتفی شده و امکان اجرای آن نیست؛ لذا خریداران منتظر صدور این کارت‌ها برای خرید نباشند.
به گفته وی، علی‌رغم قولی که دولت و بانک مرکزی داده بود، کارت‌های اعتباری صادر نشد و این موضوع ضربه بزرگی به صنعت لوازم خانگی زد؛ چون ضمن رکودی که در بازار بود این قول‌ها باعث شد که خرید مردم به تاخیر بیفتد و عدم خرید مردم به رکود بازار لوازم خانگی دامن زد.
حبیب‌الله انصاری - دبیر انجمن صنایع لوازم خانگی - نیز با اشاره به ناموفق بودن طرح توزیع کارت‌های اعتباری، تصریح کرد: بانک مرکزی رویش نشد این طرح را کاملا لغو کند در عوض 10 میلیون پیش‌نویس برای ثبت‌نام کارت اعتباری را به شش میلیون تومان کاهش داد.
به گفته او، با شرایطی که بانک مرکزی ایجاد کرد مردم از کارت‌های اعتباری خرید کالا استقبال نکردند. این کارت‌ها 10 میلیون تومان پیش‌نویس شده بود و برای عموم مردم بود ولی مقدار آن را به شش میلیون تومان کاهش دادند و آن را به حقوق‌بگیران و بازنشستگان محدود کردند؛ در نتیجه مشخص است که استقبال کم می‌شود.
اما این اظهارات در همین جا خاتمه نیافت و ولی‌الله سیف - رییس‌کل بانک مرکزی - روز گذشته( چهارم اسفند) در حاشیه همایش تبیین برنامه ششم توسعه به این موضوع واکنش نشان داد و گفت: بانک مرکزی از ابتدا هم برنامه‌ای برای صدور کارت‌های اعتباری به آحاد جامعه نداشته و گروه‌های خاصی مورد هدف بوده‌اند.
وی با بیان اینکه اعلام منتفی شدن طرح کارت‌های اعتباری از سوی رئیس انجمن تولیدکنندگان کاملا غلط است، اظهار کرده که حتماً نظر ایشان درباره صدور کارت برای تمامی افراد تامین نشده است که چنین موضوعی را مطرح کرده‌اند.
سیف با بیان اینکه بانک‌ها مدت‌هاست دستورالعمل صدور کارت‌های اعتباری خرید کالای ایرانی در قالب بسته تسریع رونق اقتصادی را دریافت کرده‌اند، گفته که بانک‌ها با توجه به ضوابط مربوطه در این موضوع محدودیت‌هایی نیز دارند که باید براساس آن عمل کنند، اما به طور حتم هرگاه درخواست صدور از سوی سازمان‌ها به آنها اعلام شود حتما در این باره اقدامات لازم را انجام می‌دهند.
اظهارات سیف درباره کارت اعتباری در حالی است که در ابتدای اعلام طرح، صراحتا در اطلاعیه بانک مرکزی گفته شده بود که این طرح برای استفاده عموم مردمی که درآمد مشخص و ثابتی دارند در نظر گرفته شده و حتی برخی از مسئولان نیز اعلام کردند که در مرحله دوم طرح، هر فردی که بتواند گواهی کسر از حقوق ارائه کند، امکان استفاده از این کارت را دارد.
از سوی دیگر نمی توان کتمان کرد که اعلام این طرح در زمانی که هنوز زیر ساخت‌های اجرایی آن فراهم نبوده با ایجاد انتظار برای مردم، رکود را در بازار تشدید کرده و مردم منتظر اجرای طرحی هستند که هنوز هیچ خبری از آن نیست.
به این ترتیب با تاخیرهای بانک مرکزی، هم تولیدکنندگان از اجرا و تاثیر طرح ناامید شده‌اند و هم ممکن است برخی مردم چشم انتظار اجرای طرحی باشند که بالا و پایین‌های زیادی داشته است.
