در واپسین روز دی ماه، ساختمان 54 ساله پلاسکو دچار حریق شد و پس از حدود 3 ساعت عملیات اطفاء، فرو ریخت؛ سازه 17 طبقهای از آهن و شیشه که با پیشآگهی حریق تخلیه شده بود، اما فروریختنش منجر به شهادت 16 آتشنشان و تعدادی از شهروندان شد و مصدومیت 235 نفر را رقم زد.
تعطیلی واحدهای تولیدی و کارگاهی و فضای روانی ایجاد شده در پی جانباختن آتشنشانان زیر آوار تنها بخشی از پیامدهای ناگوار اقتصادی و اجتماعی این حادثه دلخراش بود و 9 روز آواربرداری و فعالیت چند صد تن از آتشنشانان، امدادگران، پرسنل اورژانس و نیروهای نظامی و انتظامی و… هم بیتردید هزینههای گزافی برای کشور داشت.
شاید این حادثه تلنگری باشد برای توجه به ساختمانهای فرسوده در حوزههای مختلف بهویژه حوزه سلامت که در مواقع بحران، خود باید خدمترسان باشند!
نگاهی به وضعیت بیمارستانهای کشور بیانگر این است که متوسط عمر 570 بیمارستان دولتی کشور، بالای 35 سال است؛ بیمارستانهایی با سازههایی ضعیف به لحاظ ایمنی. این در شرایطی است که 87 بیمارستان کشور قدمتی برابر یا بیش از پلاسکو دارند.
حساب کنید اگر تنها یکی از این بیمارستانها دچار حریق شود، به دلیل وجود کپسولهای گاز اکسیژن، تجهیزات پزشکی، الکل و منابع سوختی، آتشسوزی تشدید خواهد شد. حالا تصور کنید یک بیمارستان 4 طبقه را با متوسط 200 تخت، حداقل 170 بیمار، 30 پزشک، 250 پرستار، 600 کادر درمانی و اداری، با 140 میلیارد تومان تجهیزات سبک، سنگین و متوسط؛ فقط یک لحظه است و بعد فاجعهای انسانی، اقتصادی و اجتماعی...
با این حساب سرانگشتی اهمیت نوسازی، استانداردسازی و ایمنسازی بیمارستانها بیش از پیش نمایان است.
با شروع تحول نظام سلامت، یکی از برنامهها بیش از سایر بستههای خدمتی این طرح مورد انتقاد قرار گرفت و آن بسته ارتقای کیفیت خدمات هتلینگ در بیمارستانهای وابسته به وزارت بهداشت بود.
انتقاد از هزینهکرد میلیاردی اعتبارات حوزه سلامت در این راستا، سر و صدای زیاد ساخت و ساز در محیط بستری بیمارستان، جابجایی بخشها و سردرگمی بیماران و خرج قوری شکسته کردن، حرفهایی بود که علیه این بسته خدمتی مطرح شد.
اکنون با توجه به حادثه اخیر پلاسکو، شاید اهمیت این نوسازیها بیشتر آشکار شود. هرچند وزارت بهداشت در این سه سال تلاش خود برای احداث بیمارستانهای ایمن را انجام داده، اما واقعیت این است که کمبود اعتبارات، اتمام این پروژهها را به تأخیر انداخته است؛ به طوری که بنابر اعلام مسوولان وزارت بهداشت، 100 بیمارستان در کشور در حال ساخت است، به طور معمول ساخت هر بیمارستان حدود سه سال زمان نیاز دارد؛ این درحالیست که در کشورمان به دلیل کمبود اعتبارات، ساخت هر بیمارستان بیش از 9 سال زمان میبرد.
از طرف دیگر بر اساس استاندارهای جهانی، ایمنی بیمارستانها پس از 10 سال رو به کاهش میرود. در حال حاضر 570 بیمارستان در کشور در حال فعالیت هستند که 486 بیمارستان قدمتی بالای 10 سال و چند 10ساله دارند و در عین حال با کمبود 100 هزار تخت بیمارستانی و تقریبا 500 بیمارستان مواجهیم و کمبود اعتبار بسیار…!
مسئولان وزارت بهداشت معتقدند که در چنین شرایطی بهترین کار برای جبران فرسودگیها و پیشگیری از وقوع حوادث، استانداردسازی و بهسازی بیمارستانهای موجود بود و در این راستا با اجرای برنامه ارتقاء کیفیت خدمات هتلینگ، بدون تعطیلی بخش یا بیمارستان، بیش از 2 میلیون و 500هزار مترمربع از فضای اقامتی استاندارد، بهسازی و نوسازی شد.
روشن است که اگر پلاسکو از بسیاری جهات ایمن، نوسازی یا حتی استانداردسازی شده بود، شاید ستونهای آهنی آن به این شدت فرو نمیریخت. بر همین اساس و به اذعان وزارت بهداشتیها، توجه به هتلینگ بیمارستانی، جدای از جلب رضایت بیمار و همراهانش، تأکید فراوانی بر استانداردسازی یا ایمنسازی همان بیمارستانهایی است که قدمت پلاسکویی دارند.