یکی از این برنامه‌های جذاب که با اقبال بی‌نظیری هم مواجه شده همان موشک سفید کاغذی روی پس زمینه آبی است؛ برنامه‌ای که هرچند وقت یک‌بار در فهرست فیلترینگ قرار می‌گیرد و دل هوادارانش را می‌لرزاند و تا امروز توانسته جان سالم به در ببرد. شبکه اطلاع‌رسانی تلگرام در این سال‌ها گوی رقابت را از دست دیگر برنامه‌ها ربوده و حالا برای خودش غولی شده است به طوری که خیلی کم پیش می‌آید کسی تلفن همراه هوشمند داشته باشد و برنامه تلگرام روی آن نصب نباشد.
جدا از ارتباطات روزمره و گروه‌های شخصی دوستانه و خانوادگی یکی از قابلیت‌های تلگرام ایجاد کانال‌های اطلاع‌رسانی در زمینه‌های مختلف است. از کانال‌های آشپزی و نکات خانه‌داری بگیر تا کانال‌های افزایش اطلاعات عمومی و خبری آنلاین و البته کانال‌های سبک زندگی هم طرفداران پر و پا قرص خودشان را دارند. از طرفی با تغییر سبک‌های زندگی امروز همین کانال‌ها و شبکه‌های اینترنتی منبع درآمدی برای صاحبان خود شده‌اند که گاهی چشم برداشتن از آنها کار ساده‌ای نیست. همین موضوعات بهانه‌ای شد تا به صورت اتفاقی چند گروه پر مخاطب را بررسی کنیم و با گردانندگان آنها گپی کوتاه بزنیم.
تلگرام فیلتر شود، باکی نیست
حسین نادعلی جوان 25 ساله ساکن تهران گرداننده یکی از کانال‌های پر مخاطب تلگرام است. کانال او چیزی حدود 430 هزار عضو دارد و کانال دانستنی و اطلاعات عمومی محسوب می‌شود. نادعلی که تحصیلکرده رشته مکانیک است در ابتدا با یکی از دوستانش کانال شعر داشته اما به دلیل اینکه تعداد اعضا به کندی زیاد می‌شده تصمیم گرفت کانالی بسازد که جدید باشد و در کنار جذابیت بتواند اطلاعاتی را به اعضای گروه منتقل کند. از اینجا بود که نخستین جرقه‌های ساختن کانال جدید در ذهنش زده شد.
نادعلی می‌گوید: «ابتدا کار خیلی راحت نبود. مجبور بودم از سایت‌های ایرانی خبر و تصویر مناسب را پیدا کنم و روی کانال قرار بدهم. تا هشت ماه خودم از سایت‌های خارجی اطلاعات را ترجمه می‌کردم ولی بعد از چند وقت که مردم استقبال کردند و حجم کار بیشتر شد از کسی که به زبان انگلیسی تسلط داشت کمک گرفتم و مبلغ 500 هزار تومان به صورت ماهانه پرداخت می‌کردم و مطالب را روی کانال قرار می‌دادم تا زمانی که اعضا بیشتر شد و تصمیم گرفتم به صورت گسترده‌تر در کانال‌هایی که آن زمان مخاطب زیادی داشتند تبلیغ کنم.»
حسین تا زمانی که اعضای کانالش به 300 هزار نفر برسد هیچ میزان پولی برای تبلیغات خرج نکرده اما زمانی که اعضا به 300 هزار نفر رسید نزدیک به 8 میلیون تومان هزینه تبلیغات کرد و در کنار آن تبلیغات هم برای سایر ادمین‌های تازه‌کار و حرفه‌ای را قبول می‌کند ولی نه آنقدر که اعضای کانالش را خسته کند و مجبور به ترک کانال شوند. «قیمت تبلیغات بر حسب بازدید‌ها تعیین می‌شود. مثلاً اگر شما بخواهید تبلیغتان را 140 هزار نفر ببینند باید مبلغ 170 هزار تومان پرداخت کنید و بعد از دیده شدن تبلیغ پاک می‌شود.»
حالا امروز بعد از تلاش‌های شبانه‌روزی که برای موفق شدن کانالش کرده ماهانه مبلغ 15 میلیون تومان از همین راه کسب می‌کند و هراسی هم از فیلتر شدن برنامه تلگرام ندارد چون به اندازه نیاز برای شروع کردن یک شغل جدید پول جمع کرده و برای کانالش هم مشتری دست به نقد 120 میلیون تومانی دارد اما راضی به فروش نمی‌شود. یکی از اتفاقات جالبی که برای حسین نادعلی پیش آمده و احتمالاً شما هم اگر از کاربران دائمی تلگرام باشید آن را دیده‌اید عکس معروف دریای خزر است؛ همان که دو عکس از دریای خزر ایران و روسیه را کنار هم قرار داده و دست به دست در کانال‌های تلگرامی می‌چرخید.
نادعلی تعریف می‌کند: «یکی از رسم‌های کانال ما این است که متناسب با روز و موقعیت‌ها یک عکس با توضیحات مرتبط می‌نویسم. آن روز هم روز محیط زیست بود و خواستم یک عکس از کشور خودمان بگذارم این شد که دو عکس از دریای خزر را کنار هم قرار دادم اما توضیحی برایش ننوشتم. چند ساعت بعد دیدم همان عکس با توضیح اینکه یکی عکس دریای خزر در ایران است و دیگری ساحل خزر در کشور روسیه در کانال‌ها همخوان می شود و توضیحات متفاوتی زیر عکس نوشته شده است.»
10 سال زمان برای عکس‌های قاجاری
سعید پرکان یک کانال با مضمون مباحث تاریخی را اداره می‌کند. او که ساکن تبریز و تحصیلکرده معماری است علاقه زیادی به تاریخ دارد و در اداره میراث فرهنگی تبریز هم کار می‌کند. علاقه پرکان به تاریخ چیزی فرا‌تر از تصور است. خودش معتقد است عاشق حقیقی تاریخ است و اگر زندگی‌اش را به سه قسمت تقسیم کند دو قسمت آن را در گذشته سیر می‌کند و وقتی به چیزی می‌رسد که حکایت از گذر زمان دارد حس و حال عجیبی به او دست می‌دهد. همین علاقه به تاریخ باعث شد او یکی از کانال‌های جالب تاریخی را داشته باشد و روزانه 110 هزار نفر عکس‌ها و اطلاعات تاریخی کانال این جوان 32 ساله را دنبال کنند. پرکان کارش را ابتدا از فیس‌بوک آغاز کرده است و بعد از کوچ مخاطبان به سایر شبکه‌های اجتماعی از جمله برنامه تلگرام، تصمیم گرفته کانالش را آنجا سرپا کند.
سعید پرکان می‌گوید: «چون مشکل مالی ندارم هزینه‌های تبلیغ را عمدتاً پایین‌تر از سایر کانال‌ها می‌گیرم و البته هر تبلیغی را هم کارنمی‌کنم. نرخ قیمت تبلیغ در کانال من از 30 تا 50 هزار تومان است. ماهانه مبلغ 2 میلیون تومان را از همین راه کسب می‌کنم و از درآمدم هم راضی هستم.»
از او پرسیدم: این همه عکس‌های تاریخی از کجا آمده و در اختیارش قرار گرفته است؟ در پاسخ گفت: «از سن بیست سالگی شروع به جمع کردن عکس‌های تاریخی کردم و حدود 10 سال زمان برد تا توانستم 170 هزار عکس از دوران قاجار و ایران قدیم و حدود 95 هزار عکس هم در مورد تاریخ جهان جمع کنم و در کنار همه عکس‌ها مطالب تاریخی مرتبط با آنها را در آرشیو شخصی خودم دارم که در اختیار علاقه‌مندان به کانالم می گذارم. البته در این راه هرچه عکس و اطلاعات تاریخی هم داشته باشیم کم است و من همچنان در حال جمع‌آوری آنها هستم. تاریخ غیر قابل وصف زیبا است و به دنبال شناخت بیشتر گذشته هستم. در مورد صحت مطالب ذکر شده هم با چند استاد و کارشناس تاریخ در ارتباط هستم و مواردی را که شک دارم با آنها هماهنگ می کنم و پس از اطلاع از صحت موضوع آن را روی کانال قرار می دهم. گاهی پیش آمده که مخاطبان هم در مورد اشتباه بودن قسمتی از مطالب تذکر داده باشند که آن هم پس از پیگیری و تحقیقات لازم تصحیح کرده‌ام.»
هر تبلیغ، یک میلیون و دویست
احتمالا اسم آن کانال تلگرامی بسیار مشهور را شنیده‌اید که حدود یک میلیون و 300 هزار نفر در آن عضو هستند و هر روز با مطالب کانال سرگرم می‌شوند. پیدا کردن ادمین اصلی کانال خیلی سخت نبود اما تماس گرفتن و سؤال پرسیدن به آن راحتی که پیش‌بینی کردم پیش نرفت. به صورت ارتباط تلگرامی سؤال‌ها را برای ادمین کانال فرستادم که البته چند سؤال هم بی‌جواب ماند.
«منصور قیامت» ادمین اصلی کانال است. 32 ساله و مدرک کارشناسی زبان انگلیسی دارد. او که قبل از این تجربه کارهایی از همین دست را در شبکه‌های مجازی داشته و 10 سال به صورت حرفه‌ای وبلاگ‌نویس بوده و مدیریت گروه‌های اینترنتی را هم به عهده داشته، از نخستین روزهای داغ شدن بازار تلگرام کانال را راه‌اندازی کرده و در طول شش ماه توانسته است تعداد اعضای کانال را به یک میلیون عضو برساند. طبق گفته‌های منصور قیامت هیچ هزینه‌ای برای خرید کانال صرف نکرده است و حتی تا امروز مبلغی هم برای تبلیغات در سایر کانال‌ها نپرداخته و تنها تبلیغ، معرفی کاربران و اشتراک‌گذاری مطالب بوده است.
تبلیغ در این کانال هم مثل بقیه کانال‌ها موضوع عجیبی نیست اما قیمت‌ها کمی متفاوت است. برای انتشار تبلیغ در این کانال باید مبلغ یک میلیون و 200 هزار تومان بپردازید تا کانال، کالا یا شغل شما برای یک بار در معرض دید اعضا قرار بگیرد که این تعداد تا 600 هزار بار هم صورت می گیرد و اگر باز هم بخواهید بیشتر دیده شوید باید مجدداً همین مبلغ را به حساب بریزید. تعداد افرادی که برای این کانال کار می‌کنند 3 نفر است که در مورد حقوق متوسط این افراد پاسخی به دستم نرسید همچنین درآمد ماهانه کانال هم انگار از رازهای سر به مهر است و دو ادمین به صورت تمام وقت مسئولیت به روز بودن کانال را برعهده گرفته‌اند.
این روزها پیدا کردن شغل با درآمد بالا شاید کمی سخت باشد اما اگر کمی خلاقیت داشته باشیم، می‌توانیم از امکانات به نحو بهتری استفاده کنیم؛ هرچند این مشاغل را می‌توان در زمره شغل‌های کاذب دسته‌بندی کرد اما می تواند راهی ساده را برای کسب درآمد پیش‌پای دوستداران شغل‌های مجازی بگذارد. فقط کمی انگیزه لازم است و ذکاوت.
