پنج‌شنبه گذشته براثر انفجار خودروی بمب‌گذاری شده توسط داعش در منطقه الشوملی، سه راهی اصلی نجف-کربلا-القادسیه عراق حداقل دهها نفر شهید و زخمی شدند. از طرفی صبح جمعه دو قطار مسافربری سمنان-مشهد و مشهد-تبریز در ایستگاه هفت‌خوان سمنان در ناحیه راه آهن شمال شرق کشور با یکدیگر برخورد کرده و این حادثه به کشته و زخمی شدن تعدادی از مسافران انجامید. در حادثه برخورد دو قطار مسافربری در محور دامغان به سمنان، چهار واگن از ریل خارج شده و دو واگن دچار حریق شدند. در این حادثه قطار مسافری مشهد به تبریز در ایستگاه توقف داشته که قطار مشهد به سمنان با آن برخورد کرده ولکوموتیو آن دچار آتش‌سوزی می‌شود.
درباره حادثه تروریستی حله، احمد شجاعی رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور با بیان اینکه 51 جسد به پزشکی قانونی منتقل شده است گفت: نمونه‌برداری از 51 جسد حادثه تروریستی حله عراق که به پزشکی قانونی منتقل شدند، آغاز شده است. از همان دیشب که اجساد به پزشکی قانونی منتقل شد ما کار نمونه‌برداری‌های اولیه را تا نصف شب انجام دادیم و انجام آزمایشات را شروع کرده‌ایم. اجساد قابل شناسایی نیستند. با توجه به ناشناس بودن پیکر قربانیان، شناسایی مشخصات از طریق آزمایش (DNA) از بستگان درجه یک آنها انجام و تطبیق داده می‌شود.
در حادثه بر خورد دو قطار مسافربری در سمنان با پایان عملیات امدادی، آخرین آمار کشته‌شدگان این حادثه از سوی اورژانس کشور، ۴۴ تن اعلام شد. هرچند برخی منابع آمار قربانیان حادثه ریلی سمنان را 45 و برخی دیگر هم 46 تن اعلام کرده‌اند، اما شب گذشته (جمعه) با پایان عملیات امدادی این حادثه، آخرین آمار کشته شدگان از سوی اورژانس کشور ۴۴ تن و مصدومان آن نیز 82 تن اعلام شد. این درحالیست که به دلیل شدت سوختگی برخی از مصدومان، احتمال افزایش تلفات این حادثه وجود دارد.
اما مسئولین ارشد کشور هم به این دو حادثه واکنش نشان دادند و ابراز همدردی با آسیب دیدگان و خانواده‌های آنها، حادثه تروریستی عراق را محکوم و در حادثه قطار سمنان بر لزوم پیگیری ماجرا تاکید کردند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در پی حوادث تلخ و دردناک شهادت دهها نفر از زائران حضرت سیدالشهداء علیه‌السلام در عراق و همچنین جان‌باختن و آسیب‌دیدگی جمعی از مسافران و زائران حضرت امام رضا علیه‌السلام، در پیامی ضمن طلب رحمت و مغفرت الهی برای درگذشتگان و دعا برای شفای آسیب‌دیدگان، تأکید کردند: مسئولان از این حوادث دردناک به آسانی عبور نکنند و دغدغه‌ی حلّ ریشه‌ئی این مصائب و امثال آن از مسائل مردم را در صدر اولویت‌های خود قرار دهند.
متن پیام حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به این شرح است:
«حادثه‌ی تلخ و اندوهبار شهادت دهها نفر از زوّار ایرانی و غیر ایرانی حضرت سیدالشهداء علیه‌السلام در عراق و نیز حادثه‌ی دردناک تصادف قطار که به جان‌باختن و آسیب‌دیدگی جمعی از مسافران و زوّار حضرت ابی‌الحسن‌الرضا علیه‌السلام انجامید، اینجانب را همچون دیگر هم‌میهنان و خانواده‌های عزادار، مصیبت‌زده کرد.
در حادثه‌ی اول، گروههای جنایتکار و شقاوت‌بار تکفیری که راه‌پیمائی عظیم اربعین و امنیت بی‌نظیر زائران حسینی، چشم آنان را کور و توطئه‌های خباثت‌آلود آنان را خنثی کرده است، به انتقام بزدلانه و فجیع دست زدند و بار دیگر چهره‌ی خبیث و مَنیّت پلید خود را به همه نشان دادند. از مناطق دیگر جهان همچون نیجریه و پاکستان و افغانستان نیز خبرهای تلخ و تکان‌دهنده از جنایات هم‌مسلکان آنها می‌رسد و خطر جریان تکفیری و دولت‌های حامی آنان را بار دیگر به همه‌ی مسلمانان و دلسوزان گوشزد می‌کند.
در حادثه‌ی دوم نیز قصور یا تقصیر و بی‌تدبیری دست‌اندرکاران خانواده‌هائی را داغدار کرد و موجب جان‌باختن و آسیب‌دیدگی جمعی از مردم عزیزمان شد.
اینجانب ضمن طلب رحمت و مغفرت الهی برای درگذشتگان و دعا برای شفای آسیب‌دیدگان و عرض تسلیت به خانواده‌های آنان، از مسئولان و دست‌اندرکاران در هر دو بخش داخلی و خارجی می‌خواهم که از این حوادث دردناک به آسانی عبور نکنند و دغدغه‌ی حلّ ریشه‌ئی این مصائب و امثال آن از مسائل مردم را در صدر اولویت‌های خود قرار دهند و اکنون نیز همه‌ی تلاش خود را برای علاج مصدومان و انتقال جانباختگان و کاستن از مصائب داغداران به کار برند.»
رئیس‌جمهور هم با صدور پیامی اقدام سبعانه و مذبوحانه تروریست‌ها در منطقه حله عراق و شهادت شماری از زائران حسینی را نمایش عمق درماندگی کوردلان سفاک دانست و ضمن درخواست اکید از دولت عراق برای برخورد قاطعانه‌تر با عاملان سیاه‌دل اینگونه حرکت‌های غیرانسانی، آمادگی دولت ایران را برای همکاری و همیاری در رسیدگی به آسیب‌دیدگان و مجروحان این حادثه تلخ اعلام کرد.
در بخشی از متن پیام حسن روحانی آمده است: «اینجانب با درخواست اکید از دولت عراق برای برخورد قاطعانه‌تر با عاملان سیاه‌دل اینگونه حرکت‌های غیرانسانی و اعلام آمادگی دولت ایران برای همکاری و همیاری در رسیدگی به آسیب‌دیدگان و مجروحان این حادثه تلخ، برای شهدای این فاجعه، علو درجات و برای آسیب دیدگان، آرزوی شفای عاجل دارم و به خانواده‌های عزیز داغدار تسلیت می‌گویم.
دولت جمهوری اسلامی ایران همچنان مصمم به مبارزه همه‌جانبه با تروریست‌ها و افراطیون است و یقین دارد به زودی در سایه وحدت و همدلی بیش از پیش مردم عراق، شاهد پیروزی نهایی آنان در مبارزه با گروههای تروریستی و حامیان آنها خواهیم بود.»
روحانی همچنین در پی حادثه برخورد قطار مسافربری در دامغان با نگارش نامه‌ای به معاون اول خود خواستار بررسی دقیق چرایی وقوع حادثه و معرفی مقصر یا مقصرین این سانحه دلخراش شد.
در بخشی از متن نامه رئیس‌جمهور خطاب به معاون اولش آمده است: «لازم است فوراً دستگاه‌های مسئول، به‌ویژه وزارت راه و شهرسازی نسبت به بررسی و اعلام دلایل وقوع این حادثه تلخ و معرفی مقصرین احتمالی اقدام نمایند و تمام اقدامات و تمهیدات فنی و مدیریتی را برای جلوگیری از تکرار چنین حوادث دلخراشی پیش‌بینی و اجرا نمایند.
همچنین ضروری است همه دستگاه‌های امدادی و استانی، به‌ویژه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تمام اقدامات لازم را برای درمان سریعتر مصدومان به عمل آورند.»
معاون اول رئیس‌جمهور هم در واکنش به حادثه قطار سمنان و نامه روحانی در پیامی ضمن تسلیت این مصیبت دردناک به عموم ملت ایران، تاکید کرد: اطمینان می‌دهم که با بررسی دقیق و فوری و همه جانبه موضوع، با عوامل و مقصران احتمالی بروز این حادثه ناگوار، برخورد جدی خواهد شد.
بخشی از پیام اسحاق جهانگیری به این شرح است: «ضمن تسلیت این مصیبت دردناک به عموم ملت شریف ایران، مردم متدین و انقلابی آذربایجان شرقی و به ویژه خانواده های عزیز داغدار، به ملت بزرگ و صبور ایران اطمینان می دهم که با بررسی دقیق و فوری و همه جانبه موضوع، با عوامل و مقصران احتمالی بروز این حادثه ناگوار، برخورد جدی خواهد شد.»
همچنین جهانگیری در پیامی ضمن محکوم کردن اقدام تروریستی گروه تکفیری داعش تصریح کرد: تروریست‌ها از سر استیصال و درماندگی به اقدامات وحشیانه و ددمنشانه دست می‌زنند. بدون تردید اینگونه اقدامات غیرانسانی عزم و اراده ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران را برای پشتیبانی از دولت و ملت عراق در جنگ با تروریسم راسخ‌تر می‌کند.
از طرفی وزیر کشور به استانداران دستور رسیدگی فوری به وضعیت بازماندگان حادثه تروریستی عراق را داد. بخشی از پیام عبدالرضا رحمانی‌فضلی به این شرح است: «به استانداران محترم دستور می‌دهم پس از شناسایی شهدا از سوی مراجع ذیربط، با اهتمام ویژه به خانواده شهدای این فاجعه، رسیدگی فوری به وضعیت بازماندگان به‌خصوص خانواده‌های آسیب‌پذیر را شخصاً دنبال و وضعیت را به اینجانب گزارش نمایند.»
عبدالرضا رحمانی‌فضلی همچنین در صحبت‌هایی درباره عملیات تروریستی حله و پیگیری دولت جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: با توجه به اینکه این عملیات تروریستی در کشور عراق انجام شده است، به طور جدی در دستور کار وزارت امور خارجه قرار گرفته تا پیگیری شود. همچنین رئیس‌جمهور نیز نامه‌ای در این خصوص نوشته‌اند تا با همکاری کشور عراق این موضوع به صورت دقیق مورد پیگیری قرار گیرد.
وی ادامه داد: قبل از برگزاری مراسم اربعین اعلام آمادگی کرده بودیم که درخصوص تامین امنیت زائران کشورمان، با کشور عراق مشارکت داشته باشیم اما این کشور پذیرفت که امنیت را خودش تامین خواهد کرد. در سنوات گذشته نیز این کار را به صورت مناسبی انجام داده است اما در مسیرهای فرعی با توجه به خلاءهایی که وجود داشته و با توجه به ناکامی‌ها، دشمن از این فرصت استفاده کرده و دست به عملیات تروریستی زده است. بی‌تردید این حادثه برای ما دلخراش بوده چراکه خانواده زوار چشم‌انتظار این افراد هستند. تلاش می‌کنیم مصوبان این حادثه مشخص و با آنها برخورد شود و در مراحل آتی نیز امنیت آنها برقرار شود.
روسای قوای مقننه و قضاییه هم در پیام‌هایی حادثه تروریستی در عراق را محکوم کردند. برادران لاریجانی در پیام‌های دیگری با تسلیت حادثه قطار سمنان، خواستار رسیدگی فوری به موضوع شدند.
رئیس مجلس شورای اسلامی در پیام خود درباره حادثه تروریستی حله بر لزوم رسیدگی فوری وزارت خارجه و دستگاه‌های ذیربط به وضعیت مجروحین حادثه تأکید کرد. علی لاریجانی در این پیام بر ضرورت رسیدگی فوری وزارت خارجه و دستگاه‌های ذیربط به وضعیت مجروحین حادثه و تعیین وضعیت و شناسایی شهدای این جنایت تروریستی تاکید کرد و افزود: تروریست ها و حامیان آنها بدانند که جمهوری اسلامی ایران به اقدامات سازنده و موثر خود در مبارزه با تروریسم ادامه خواهد داد و چنین جنایاتی عزم تهران و بغداد را در مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی مصمم‌تر خواهد ساخت.
علی لاریجانی همچنین با صدور پیامی، ضمن تسلیت به جهت جان باختن تعدادی از هموطنان در حادثه تصادف دو قطار مسافربری در سمنان، بر ضرورت رسیدگی فوری به مصدومین حادثه و نیز بررسی فوریت‌دار علل و عوامل وقوع این اتفاق تأکید کرد: «ضرورت دارد با توجه به شرایط جوی منطقه نیروهای امداد و نجات به یاری حادثه‌دیدگان و مسافران و رسیدگی به وضعیت مصدومین اقدام کنند. همچنین لازم است با فوریت علل و عوامل وقوع سانحه بررسی شود و با مسببان احتمالی برخورد لازم صورت گیرد و گزارش نهایی آن نیز به اطلاع مردم رسانیده شود.»
از طرفی در پیام رئیس قوه قضاییه درباره حمله تروریستی حله آمده است: «شهادت عده‌ای از زائرین اربعین حسینی توسط گروه تروریستی داعش که بلاشک از دست نشاندگان امپریالیسم و صهیونیسم جهانی هستند دل هر انسان پاکنهادی را به درد می‌آورد. اینجانب ضمن آرزوی علو درجات برای شهدای این حادثه و شفای عاجل برای مجروحین از خداوند متعال صبر جمیل و اجر جزیل برای بازماندگان شهدا آرزومندم. قطعا دولت محترم در پیگیری این موضوع در مجامع جهانی به صورت فعال عمل خواهد نمود.»
آیت‌الله صادق آملی‌لاریجانی همچنین در پیامی خطاب به رئیس کل دادگستری استان سمنان دستور برخورد با مقصران سانحه برخورد قطار را صادر کرد. در این پیام آمده است:
«رئیس کل محترم دادگستری استان سمنان
خبر حادثه دلخراش قطار تبریز مشهد که منجر به کشته ومجروح شدن عده ای ازهموطنان عزیز شد موجبات تاثر و تاسف همگان را فراهم آورد.
ضمن عرض تسلیت به بازماندگان این عزیزان وآرزوی شفای عاجل برای مجروحین این حادثه لازم است سریعا با تشکیل پرونده ضمن بررسی علل سانحه نسبت به برخورد قانونی و سریع با مقصران حادثه اقدام و نتیجه به این جانب گزارش شود.
در ضمن مسئولین اجرایی ذیربط نیز مکلفند دراسرع وقت ضمن بررسی علل وقوع این سانحه دلخراش نسبت به شناسایی مقصرین حادثه و معرفی آنها به دستگاه قضایی اقدام کنند.»
با دستور آملی‌لاریجانی، دادستان کل کشور در پیامی دستور پیگیری این حادثه از سوی دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان سمنان را صادر کرد. متن پیام حجت الاسلام‌والمسلمین محمد جعفر منتظری به شرح زیر است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای قاضی آسیابی
دادستان عمومی و انقلاب محترم مرکز استان سمنان
سانحه دردناک برخورد دو قطار مسافربری در استان سمنان که منجر به کشته و مجروح شدن تعدادی از هموطنان عزیزمان شده است موجبات غم و اندوه فراوان را فراهم کرد.
لازم است فورا با بررسی علل این سانحه نسبت به شناسایی مقصرین احتمالی و برخورد قانونی و سریع با مسببن این حادثه اقدام کرده و نتیجه را گزارش کنید.
اینجانب با عرض تسلیت به خانواده‌های محترم جانباختگان، برای عموم بازماندگان آرزوی صبر و برای آسیب‌دیدگان شفای عاجل را مسئلت دارم.»
اما درباره دلایل بروز سانحه قطار محسن پورسیدآقایی مدیرعامل راه‌آهن گفت: قطار مشهد- تبریز به دلیل سرمای هوا و یخ زدگی سیستم ترمز در مسیر متوقف شده بود که مورد به سیستم سی تی سی شاهرود به عنوان مرکز کنترل اطلاع داده می‌شود، درهمین زمان قطار مشهد سمنان در مسیر دستور توقف می‌یابد.
وی افزود: متاسفانه در این زمان به دلیل تغییر شیفت مسئول کنترل، فرد جایگزین از سابقه و دلیل قرمز شدن چراغ بی اطلاع بوده و وقتی رئیس قطار مشهد- سمنان مجددا کسب تکلیف می‌کند به وی گفته می‌شود که مسیر باز است و مشکلی نیست، شاید چراغ به دلیل برودت هوا قرمز مانده است لذا به وی تلگراف می‌شود که حرکت کند.
به دنبال این واکنش‌ها دادستان عمومی و انقلاب سمنان از بازداشت سه نفر از عوامل برخورد دو قطار مسافربری در منطقه هفت‌خوان سمنان خبر داد.
قاضی آسیابی در این‌باره اظهار کرد: پیرو دستور رئیس قوه قضائیه و دادستان کل کشور در رابطه با پیگیری این حادثه، دادستانی با قاطعیت و بدون فوت وقت به این موضوع ورود کرد و شب گذشته با اعطای نیابت از سوی شعبه سوم دادسرای مرکز استان سمنان به دادستان شاهرود، دستور شناسایی عوامل و مقصرین این حادثه صادر شد.
وی با بیان اینکه در جریان رسیدگی به این پرونده 3 نفر از عوامل از جمله مسئول مرکز کنترل فرماندهی راه آهن شمال شرق کشور که در شاهرود مستقر است، مسئول مرکز کنترل خطوط و مسئول شیفت مرکز کنترل بازداشت شدند، ادامه داد: دادستان شاهرود و قاضی کشیک از ساعت 7 شب تا 3 بامداد مشغول انجام تحقیقات این حادثه بودند و افراد بازداشت شده تفهیم اتهام و با صدور قرار تامین روانه زندان شدند.
آسیابی با اشاره به اینکه دستورات لازم برای شناسایی سایر مقصرین این حادثه صادر شده است، گفت: کمیسیون بررسی فنی حوادث مسئول بررسی فنی شده و اعلام شده که هرچه زودتر این کمیسیون تشکیل و نظر کارشناسی را به صورت کتبی و رسمی اعلام کند و از آنجایی که نسبت به شناسایی اجساد از طریق DNA در پزشکی قانونی سمنان امکانات لازم وجود نداشت، اجساد شب گذشته حوالی ساعت 23 از سمنان به سازمان پزشکی قانونی کشور انتقال داده شدند و ساعت سه و نیم بامداد اعلام شد که اجساد رسیده و اداره پزشکی قانونی تهران مشغول تشخیص هویت اجساد از طریق آزمایشات DNA است.
دادستان عمومی و انقلاب سمنان همچنین تصریح کرد: با توجه به بررسی‌های صورت گرفته برای تشخیص هویت اجساد آمار 44 کشته تایید نمی‌شود و بر اساس مستندات، این حادثه 39 نفر تلفات جانی به همراه داشته است. ین حادثه 103 مصدوم به همراه داشته است که هیچکدام دچار سوختگی نشده‌اند و فقط از ناحیه دست و پا دچار مصدومیت شده‌اند و 25 نفر از مصدومین حادثه فعلا در بیمارستان‌های دامغان و سمنان بستری هستند و بقیه ترخیص شده‌اند، وضعیت مصدومین نیز خیلی حاد نیست و بیم فوت آنها نمی‌رود.
وزیر کشور هم در صحبت‌هایی درباره حادثه قطار سمنان گفت: مسئولان در این خصوص توضیح داده‌اند و عوامل مدیریت بحران نیز در آنجا حضور پیدا کرده‌اند. مقرر شده است از همه ظرفیت‌های استان برای رفع بحران استفاده شود ولی متاسفانه بروز چنین حوادثی در روحیه مردم اثر نامطلوب دارد. باید تلاش کنیم تا از بروز چنین حوادثی جلوگیری کنیم.
رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی هم از ماموریت رئیس مجلس به این کمیسیون برای بررسی ابعاد حادثه برخورد دو قطار مسافربری در سمنان خبر داد و گفت: رئیس مجلس در نامه‌ای با اشاره به ابعاد حادثه تلخ تصادف دو قطار مسافربری در محور دامغان-سمنان که منجر به جان باختن بیش از 35 نفر و مصدومیت بیش از 100 نفر از هموطنان‌مان شد، تاکید کرد که در اسرع وقت کمیته‌ای از کمیسیون عمران به محل سانحه اعزام و ضمن بررسی دقیق موضوع و شناسایی دلایل، مسببان و مقصران این حادثه، گزارش نهایی خود را به هیات رئیسه مجلس اعلام داریم. از این رو تعدادی از اعضای کمیسیون عمران مجلس به همراه وزیر و معاونان راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه آهن ابعاد این حادثه را امروز (شنبه) بررسی خواهند کرد.
همچنین نماینده مردم سمنان، مهدیشهر و سرخه از اعزام یک گروه از دولت و مجلس برای بررسی حادثه قطار در استان سمنان خبر داد و اظهار کرد: معاون پارلمانی وزیر راه و شهرسازی، رئیس کمیسیون عمران مجلس و چند تن از نمایندگان و اعضای این کمیسیون برای بررسی این سانحه راهی سمنان شدند.
احمد همتی از تشکیل یک کمیته حقیقت‌یاب در این راستا خبر داد و تصریح کرد: قرار است این کمیته پس از بررسی دقیق این سانحه گزارشی به مجلس و دولت ارائه دهد.
بسیاری دیگر از مسئولین و نمایندگان مجلس هم در پیام‌ها و صحبت‌هایی به این دو حادثه واکنش نشان دادند. درست است که حادثه تروریستی در عراق خارج از محدوده مرزهای جغرافیایی ایران اتفاق افتاده اما پیگیری به موقع و قاطع آن می‌تواند از بروز حوادثی مشابه جلوگیری کند.
در حادثه قطار مسافربری هم بعضی از منتقدان دولت حتی از لزوم استیضاح وزیر راه و برکناری مسئولان ذیربط سخن می‌گویند اما شاید بهتر باشد پس از تحقیق و تفحص دقیق ابعاد ماجرا مشخص و از اظهار نظرهای احساسی خودداری شود و در صورت رسیدن به دلایل منطقی به دور از سیاسی کردن ماجرا با مقصرین قاطعانه برخورد شود.
به هر حال روند پیگیری هر دو ماجرا ادامه دارد و امید است که با مشخص شدن دقیق کسانی که قصور کرده‌اند، نتیجه تحقیقات هرچه زودتر به اطلاع مردم رسانده شود و با برخورد با مقصرین و مسببین، دیگر شاهد چنین حوادث تلخی نباشیم. طبق گفته رهبر معظم انقلاب "دغدغه حل ریشه‌ای این مصائب دردناک باید اولویت مسئولان باشد."
